آیا اتحاد اردوغان و باغچهلی به پایان می رسد؟

به گزارش خبرنگار بین الملل خبرگزاری تسنیم ، این روزها در محافل سیاسی و رسانه ای آنکارا و استانبول همه از اردوغان و باغچهلی صحبت می کنند. این دو سیاستمدار از سال ۲۰۱۴ همواره شرکای مهمی در قدرت بوده اند و حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان نمی تواند بدون اتحاد با حزب جنبش ملی به رهبری باغچهلی کابینه تشکیل دهد.

ترکیه از دیرباز سرزمین دولت های ائتلافی یا ائتلافی بوده است و البته هیچ ائتلافی عمر طولانی نداشته است. آخرین ائتلاف معروف نیز دولت ائتلافی قبل از ظهور حزب عدالت و توسعه بود که در آن پست نخست وزیری در اختیار بلانت اجویت و دو سمت معاونت نخست وزیری در اختیار باغچالی و مسعود یلماز بود. اما در انتخابات ۲۰۰۲ حزب عدالت و توسعه با کسب اکثریت مطلق آرا به تنهایی کابینه را تشکیل داد و اتفاقاً باغچهلی یکی از مهمترین منتقدان و مخالفان اردوغان بود. اما از سال ۲۰۱۴ به بعد اردوغان اسلام گرا و باغچهلی ناسیونالیست راست افراطی که آشکارا از ایده های هویت و تبار نژادی حمایت می کند، همراه شدند.

باغچهلی برخلاف سنت معمول، هیچ وزارتخانه ای از اردوغان درخواست نکرد، اما این حق را برای خود محفوظ می داند که در مورد همه مسائل مهم کشور مشورت کند و نظر او برای تصمیم نهایی اردوغان تعیین کننده باشد. اکنون ظاهراً کم کم به پایان حیات سیاسی این ائتلاف نزدیک می شویم.

در مراسم سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه، دولت باغچهلی، رهبر حزب حرکت ناسیونالیست حضور نداشت و غیبت او نشان از وجود اختلاف بین شرکا داشت. در این میان زمزمه های احتمال بازگشت احمد داود اوغلو و علی باباجان به حزب عدالت و توسعه طنین انداز شده است.

نارضایتی متقابل

خانم نورای باباجان یکی از تحلیلگران معروف ترکیه در روزنامه آنکارا نفس چپ در این باره گفت: «ما شاهد نوعی نارضایتی متقابل بین دو شریک اصلی ائتلاف رئیس جمهور هستیم و ظاهراً اردوغان و باغچلی اختلافاتی با هم دارند. غیبت دولت مولی، رهبر حزب جمهوری، مراسم مهم غیبت دولت باقلی، رهبر حزب جمهوری، مراسم مهم روز جمهوری بود. توجه همگان را به خود جلب کرد، البته افراد نزدیک به این دو سیاستمدار می گویند که اختلافاتی بین آنها وجود دارد که از یکدیگر راضی نباشند و هنوز به سطح بحران نرسیده اند، اما همه کنجکاو هستند که آیا ائتلاف رئیس جمهور در راه انحلال است یا نه؟

باباجان همچنین عدم حضور باغچلی در مراسم روز جمهوری را به ماجرای مذاکره با اوجالان و پ.ک.ک مرتبط کرد. چرا که باغچلی طراح، معمار و پیشنهاد دهنده اصلی مذاکرات با اوجالان و آغازگر انحلال پ.ک.ک بود.

باباجان می گوید در این مراسم علاوه بر باغچلی، رهبران دمپارتی (حزب اقماری پ.ک.ک) حضور نداشتند. این نشان می دهد که اردوغان به اندازه باغچهلی موضوع انحلال پ.ک.ک را جدی نگرفته است و خروج اعضای این گروه منحله از مرزهای ترکیه از نظر دولت اتفاق مهمی نیست. با وجود انحلال پ.ک.ک، مجوز اعزام سربازان ترکیه به عراق و سوریه در مجلس تصویب شد و اتفاقاً این بار مدت دوساله اعزام و حضور به سه سال افزایش یافت.

باغچلی هم رنج کشیده و هم عصبانی است

آیتونچ ارکین یکی دیگر از روزنامه نگاران معروف ترکیه است که به اختلافات اردوغان و باغچهلی پرداخته است.

او می‌گوید: داشتم برای روزنامه مقاله می‌نوشتم، می‌خواستم بررسی کنم که چرا باقلی هم آسیب دیده و هم عصبانی است، ناگهان پستی در شبکه‌های اجتماعی دریافت کردم، این پست توسط سمیح یالچین، معاون دست راست باغچه‌لی کپی شد و گفت: ترکیه در برابر ریاکاری جهان غرب، باید به فکر ریاکاری و نفاق اجتماعی ما باشد و به این موضوع فکر کند که نفاق و نفاق جهانی ما را محکوم خواهد کرد. وجدان عمومی مردم ما همان چیزی را می‌خواهد که رئیس حزب ما، آقای باغچه‌لی اعلام کرد و خواستار اتحاد ترکیه، روسیه و چین شد.

پست کوتاه مرد شماره دو حزب حرکت ملی نشان دهنده این واقعیت است که اردوغان و باغچهلی علاوه بر موضوع حساس روابط ترکیه با رژیم صهیونیستی، چالش و اختلاف نظر جدی در رابطه با اتحاد ناتو و همچنین روابط ترکیه با جهان غرب دارند.

باغچهلی در ۱۸ سپتامبر قبل از سفر اردوغان به نیویورک و واشنگتن گفت: ما باید با تمام توان از جنایات اسرائیل و حمایت همدست آن یعنی آمریکا انتقاد کنیم. مناسب ترین گزینه در برابر اتحاد شیطانی آمریکا و اسرائیل که جهان را به چالش کشیده است این است که ترکیه بر اساس یک انتخاب عاقلانه، دیپلماسی، روحیه سیاسی، شرایط جغرافیایی و فضای استراتژیک قرن جدید به سمت اتحاد TRC گام بردارد. خواست و توصیه ما این است که ائتلاف مذکور متشکل از ترکیه، روسیه و چین هر چه زودتر تشکیل شود.

روزی که اردوغان عازم نیویورک بود، خبرنگاران درباره این توصیه عجیب باغچهلی از او پرسیدند. اردوغان نیز تمام توان و تجربه خود را به کار گرفت تا پاسخی به این سوال بدهد که نه آسیبی به ائتلاف رئیس جمهور وارد می کند و نه باعث حساسیت آمریکا و اروپا می شود. او گفت: «راستش را بخواهید، نمی‌توانستم آن اظهارات را کاملاً دنبال کنم. اما انشاءالله به نفع همه خواهد بود.»

به گفته منابع نزدیک به رهبر حزب حرکت ملی، آیتونچ ارکین گفت که باغچهلی پس از شنیدن این پاسخ دیپلماتیک اردوغان آزرده و عصبانی شده است.

تفاوت بزرگ در نام قبرس

مورد مهم دیگری که اختلاف عمیق اردوغان و شریک سیاسی او را نشان می دهد، قضیه قبرس است. اردوغان و باغچهلی به عنوان دو رهبر اصلی ائتلاف ریاست جمهوری، با تمام توان از گفتمان استقلال قبرس ترک ها حمایت کردند و دولت و حزب حاکم ترکیه از همه امکانات خود برای پیروزی ارسین تاتار در انتخابات قبرس شمالی استفاده کردند. اما او با اختلاف فاحش ۶۳ بر ۳۲ درصد شکست سنگینی را متحمل شد و نتیجه را به توفان ارهرمان واگذار کرد.

به گفته تحلیلگران و ناظران سیاسی، شکست تاتار در واقع سنگین‌ترین شکست مشترک اردوغان و باغچهلی در سال‌های گذشته بود و به مثابه رفراندوم عمل کرد که یک «نه» بزرگ به آنکارا گفت.

در همان دقایق اولیه، ارهورمان پس از پیروزی در انتخابات ساختار غیررسمی قبرس شمالی، آشکارا اعلام کرد که به دنبال استقلال نیست و می‌خواهد ساختاری فدرال، ترک‌ها و رومی‌ها در دولت واحد قبرس داشته باشد. اما دولت باغچهلی با ادبیات تند و لحنی بی سابقه، مشروعیت پیروزی آرهورمان را زیر سوال برد و از نمایندگان مجلس ترک قبرس خواست تا با تشکیل جلسه ای اضطراری، سرزمین خود را در اسرع وقت به ترکیه الحاق کنند! اما اردوغان با آرهورمان تماس گرفت و پیروزی را به او تبریک گفت. این یکی از مهمترین اختلافات سیاسی اردوغان و باغچهلی در چند سال گذشته بود.

اردوغان و وزرای کابینه اش و چند تن از مسئولان حزب عدالت و توسعه با انتشار پیام تبریک صمیمانه سعی کردند زهر سخنان باغچهلی درباره ارهرمان را از بین ببرند. اما مجدداً بیانیه ای داد و خواستار تعویض پلاک تمامی خودروهای شمال جزیره قبرس به عنوان خودروهای استان ۸۲ ترکیه و نصب پلاک ترکیه شد.

باغچه‌لی در گفت‌وگو با سردبیر تلویزیون اودا به ارهرمان شتافت و اعلام کرد که ایجاد ساختار فدرال در شمال قبرس امنیت ملی ترکیه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در کوتاه‌مدت کردها، دروزی‌ها و علویان شمال سوریه نیز به دنبال ایجاد ساختارهای مشابه خواهند بود و در این راه ترکیه امنیت و ثبات خود را از دست خواهد داد.

یکی دیگر از انتقادات و ایرادات مهم دولت باغچلی اشاره به موضوعی به نام «ساختار موازی» است. این عبارت قبل از کودتای نافرجام ۲۰۱۶ برای توصیف شبکه قدرت زیرزمینی شاگردان فتح الله گولن به کار می رفت که به صورت پنهانی و تدریجی در تمام ارکان حکومت نفوذ کرده بودند.

اما باغچلی معتقد است که اکنون «ساختار موازی جدیدی» ایجاد شده است که با نفوذ در پلیس و قوه قضاییه راه را برای شبکه های مافیایی و جنایی هموار کرده است.

یلدیرای چیچک، سردبیر روزنامه ترکگون و یکی از کارکنان مورد اعتماد باغچهلی، خاطرنشان کرده است که نگرانی باغچهلی دلایل موجهی دارد و او شخصاً به وزارت کشور کابینه اردوغان در مورد باندهای مافیایی و خطرات نفوذ آنها هشدار داده است. زمانی که اردوغان روسای پلیس ۳۷ استان ترکیه را تغییر داد و فرماندهان نزدیک به باغچهلی را برکنار کرد، با لحنی گلایه آمیز اعلام کرد که تصمیم اردوغان مبتنی بر دانش و اطلاعات روشن نبوده و این تغییرات به درخواست باندهای مافیایی که از حزب حرکت ملی متنفرند، صورت گرفته است.

انتهای پیام/