منتشر شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۵:۴۲
ناترازی شدید برق و خاموشی‌های مکرر نمایندگان را به استیضاح وزیر نیرو کشانده بحران انرژی صنعت خودروی برقی را نیمه‌تمام رها کرده است.
جزئیات طرح استیضاح
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ثبت ۶۵ امضا در سامانه رسمی درخواست استیضاح عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، را مطرح کرده‌اند. محور اصلی انتقادها به ناترازی شدید شبکه برق، روزانه بیش از ده هزار مگاوات کسری – و افزایش خاموشی‌های بی‌اطلاع بازمی‌گردد. قطع مکرر برق خانگی و صنعتی، به‌ویژه قطعی برق چاه‌های کشاورزی حتی با پنل خورشیدی، نارضایتی عمومی و کشاورزان را تشدید کرده است. از سوی دیگر، جمع‌آوری بی‌شمار شکایت درباره ضعف مدیریت بحران در وزارت نیرو، بهانه‌ای برای نمایندگان شده تا ابزار نظارتی استیضاح را فعال کنند.
بار فعلی خودروهای برقی
اگرچه شمار خودروهای برقی پلاک‌دار در خیابان‌های کشور هنوز عددی بسیار محدود است و فشار چمشگیری بر شبکه برق وارد نمی‌کنند، اما این را باید بخش کوچکی از تصویر بزرگ‌تر دانست. کارشناسان و خبرنگاران حوزه صنعت خودرو از همان آغاز پروژه برقی‌سازی هشدار داده بودند که بدون افزایش ظرفیت تولید و انتقال برق، طرح برقی‌سازی صرفاً نمایش تبلیغاتی خواهد بود. آن‌ها معتقد بودند حتی برای چند هزار خودروی برقی اولیه نیز زیرساخت‌های لازم شامل نیروگاه‌های جدید، خطوط انتقال پربازده و ذخیره‌سازی برق باید فراهم می‌شد.
بحران تولید خودروهای بنزینی
در روزهای اخیر چالش اصلی نه خودروهای برقی بلکه صنعت سنگین خودروسازی بنزینی است. خاموشی‌های مکرر در کارخانه‌های تولید خودروی بنزینی، خطوط مونتاژ را به تعطیلی نیمه‌وقت کشانده و نرخ تولید را به‌طور چشمگیری کاهش داده است. این بحران، تأمین قطعات یدکی و مواد اولیه را نیز مختل کرده و انگیزه سرمایه‌گذاران برای حفظ یا توسعه ظرفیت تولید را کاهش داده است. در برخی روزها، تولید خودرو تا ۵۰ درصد نسبت به ظرفیت اسمی افت کرده که به‌طور مستقیم بر عرضه و قیمت بازار تأثیر می‌گذارد.
میراث برقی‌سازی در وزارت صمت
پیش از تصدی وزارت نیرو، عباس علی‌آبادی در دوره یک‌ساله وزارت صنعت، معدن و تجارت تعرفه واردات خودروهای برقی را تا حداقل ممکن کاهش داد و در هفته دولت ۱۴۰۲ با حضور مقامات ارشد، افتتاح ۱۵ ایستگاه شارژ را در تهران و برج آزادی کلید زد. این اقدام نمادین اگرچه مورد تحسین ناظران قرار گرفت، شبکه‌ای از ایستگاه‌های شارژ را تنها در نمایشگاه‌های دولتی محدود کرد و نشان داد دولت جسارت ورود به عرصه حمل‌ونقل پاک را دارد، اما هنوز به مرحله‌ای نرسیده که کاربر عادی بتواند با خودروی برقی در سطح شهر تردد کند.
فشار شبکه برق خانگی و صنعتی
در کنار فشار محدود خودروهای برقی، چالش واقعی ناترازی برق مربوط به تأمین برق شبکه خانگی و صنعتی است. وزارت نیرو بارها اذعان کرده است که تأمین برق برای مصارف خانگی در فصل تابستان به‌شدت تحت فشار قرار دارد. در مناطقی همچون تهران و استان‌های مرکزی، خاموشی‌های چندساعته فراوان شده و برخی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیز ناگزیر به استفاده از ژنراتور شده‌اند. این ضعف، زیرساخت ایستگاه‌های شارژ خودرو برقی را فلج کرده و سبب شده حتی پروژه‌های کوچک برقی‌سازی نیمه‌کاره رها شوند.
تناقض‌های مدیریتی و سیاسی
عباس علی‌آبادی که سابقه ده‌ساله مدیریت پروژه‌های نیروگاهی در گروه مپنا را در کارنامه داشت، از منظر فنی نسبت به ناترازی انرژی آگاه بود، اما در میدان سیاست نتوانست ابزار اجرایی و سیاسی لازم برای تسریع تقویت شبکه برق را فراهم کند. وعده تولید ۱.۷ میلیون دستگاه خودرو در سال و مخالفت مبهم با واردات خودروهای دست‌دوم نمونه‌هایی از ضعف کارزار ارتباطی و استراتژیک او هستند. از سوی دیگر، منتقدان می‌گویند او در مذاکره با وزارت نفت و سازمان برنامه‌وبودجه برای تأمین اعتبار نیروگاه‌های جدید تعلل کرد و نتوانست طرح‌های سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را فعال کند.
نگاه فعالان صنعت خودرو
کارشناسان حوزه خودرو بارها تأکید کرده‌اند که نقطه شروع برقی‌سازی مستلزم افزایش ظرفیت تولید برق است. آن‌ها پیشنهاد دادند وزارت نیرو با بخش خصوصی قراردادهای تضمین خرید برق از نیروگاه‌های جدید امضا کند و بخش دیگری از سرمایه‌گذاری را در شبکه انتقال و ذخیره‌سازی برق اختصاص دهد. همچنین عنوان شده که اجرای طرح‌های متنوع تولید برق با منابع پاک مانند انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند بخشی از کسری انرژی را در ساعات اوج مصرف جبران کند و زیرساخت ایستگاه‌های شارژ را به ظرفیت عملیاتی برساند.
چشم‌انداز پیش‌رو
استیضاح وزیر نیرو اگرچه واکنشی سیاسی به بحران انرژی است، اما می‌تواند فرصتی برای بازخوانی پروژه برقی‌سازی باشد. وزیر آینده، در صورت اراده سیاسی و تعامل با بخش‌های صنعت خودرو و نیروگاه‌ساز، می‌تواند از میراث نمادین برقی‌سازی بهره‌برداری کرده و با سرمایه‌گذاری هدفمند، شبکه برق پایدار و ایستگاه‌های شارژ را توسعه دهد. در غیراین‌صورت، این جرقه آغازین در هاله‌ای از خاموشی محو خواهد شد و ایران دوباره به چرخه سوخت‌های فسیلی بازخواهد گشت.
ام وی ام X77 ؛ ویدیو تست و بررسی + مشخصات فنی
