هند پس از بالیوود، در خودروسازی هم قد کشید

در این مطلب آخرین خودرو به برسی وضعیت حال و آینده صنعت خودرو در هند یکی از بزرگ ترین بازار های جهان خواهیم پرداخت.

نبض تند بازار خودرو در هند؛ از میکروکار تا SUV

وقتی از صنعت خودرو در هند حرف می‌زنیم، داریم درباره یکی از موتورهای اصلی اقتصاد این کشور صحبت می‌کنیم؛ صنعتی که نه‌تنها در قلب تولید ناخالص داخلی جای گرفته، بلکه یکی از بازیگران اصلی در صادرات هم هست. شاید عجیب باشد، اما هنوز ضریب نفوذ خودرو در این کشور، با وجود جمعیت هولناک مثبت یک‌میلیاردی، در حد ۴۰۰ خودروی سواری به ازای هر ۱۰۰۰ نفر باقی مانده. با این حال، بازار مثل یک فنر فشرده است و هر روز به انفجار نزدیک‌تر می‌شود، اما خودرو داشتن مردم همه چیز نیست و درآمد حاصل از صادرات برای دولت و اداره کشور در اولویت قرار دارد که روی کاغذ و منطق عقلانی نیز هست.

برای مثال، فقط در سال مالی اخیر (۱۴۰۳-۱۴۰۲ یا همان ۲۰۲۴–۲۵)، فروش خودروهای سواری در هند به ۴.۳ میلیون دستگاه رسید؛ رشدی هرچند ملایم ولی معنادار،(حدود ۲ درصد نسبت به سال قبل). جالب اینجاست که دیگر خبری از سلطه مدل‌های دیزلی یا کاربراتوری نیست؛ میدان را کراس‌اوورها و SUVها گرفته‌اند، آن‌قدر که حالا سهم‌شان از کل بازار خودروهای سواری به ۶۵ درصد رسیده. این آمار ساده نیست؛ یعنی حالا سلیقه هندی‌ها دارد شکل جدیدی به خود می‌گیرد.

به زبان ساده‌تر، بیش از ۶۰ درصد خانواده‌های هندی حالا حداقل یک وسیله نقلیه دارند؛ تصویری از یک طبقه متوسط شهری که دارد قوی‌تر و پرقدرت‌تر از قبل روی صحنه می‌آید. این یعنی بازار مصرف بزرگ، با جیب‌هایی که هر سال پُرتر می‌شوند.

نقشه بازار: هندوستان بازاری با دو چهره متفاوت

بازار خودروی هند را می‌شود به دو قلمرو تقسیم کرد: فروش داخلی و صادرات. فقط حدود ۸ درصد خودروهای تولیدی هند راهی بازارهای خارجی می‌شوند؛ باقی همه در خود هند فروخته و مصرف می‌شوند. بازار داخلی هم از خودروهای سواری و ون‌ها گرفته تا وسایل نقلیه دو و سه‌چرخ، و البته میکروکارهای جمع‌وجور را در خود جا داده است.

واقعیت این است که خودرو هنوز هم برای هندی‌ها یک کالای لوکس محسوب می‌شود و مختص به قشر ثروتمند و طبقه متوسط رو به‌بالا کشور است که غالبا شهرنشین هستند، این قشر جامعه از ارزان‌ترین و کوچک‌ترین خودروها تا گران‌ترین خودروها و فول‌سایزترین‌ها را به راحتی معامله می‌کنند، اما این قشر تنها ۶۰ درصد جامعه هستند که در مقایسه با آمار جهانیو شاخص‌های استاندارد بسیار کم است و از سوی دیگر به دلیل جمعیت سرسام‌آور هندوستان تعداد خودرو نسبت به خانوار و فرد به معنای واقعی کلمه بسیار کم است.

چه کسانی پشت فرمان نشسته‌اند؟

بازار هند حالا بیشتر از هر زمان دیگری جوان شده. خریداران جدید، آن‌هایی که برای اولین‌بار پشت فرمان می‌نشینند، روزبه‌روز بیشتر می‌شوند. این یعنی بازار تشنه مدل‌های اقتصادی، کوچک، جمع‌وجور و البته مدرن است. خودروهایی مثل هاچ‌بک‌های چابک یا کراس‌اوورهای کوچک در صدر لیست خرید هستند.

اما این پایان ماجرا نیستSUVها و CUVها به شکل عجیبی در حال جذب توجه‌اند. چراکه برای برای جاده‌های متنوع و هزار رنگ هند، خانواده‌های پرجمعیت، و البته نمایش موقعیت اجتماعی در این سرزمین مناسب و کاربردی هستند. در هند، خودرو نه‌فقط وسیله حمل‌ونقل که یک پرستیژ و نماد رفاه محسوب می‌شود. رشد درآمد، وام‌های آسان و بازار آنلاین پررونق، همگی کاری کرده‌اند که هندی‌ها نه‌تنها بیشتر بدانند چه می‌خواهند، بلکه راحت‌تر نیز آن را بخرند.

میکروکارها؛ کوچک اما پرنفوذ

هند را هنوز هم می‌توان مهد میکروکارها نامید، البته میکروکارهایی که دیگر در حال کشیدن نفس‌های آخر خود در میان شلوغی SUVها هستند. مدل‌هایی مثل ماروتی آلتو، رنو کوئید و سوزوکی سلریو، در خیابان‌های شهرهای شلوغ و خانواده‌های کم‌درآمد، یک انتخاب مطمئن‌اند. اما واقعیت این است که طی سال‌های اخیر، چشم مشتریان به سمت مدل‌های بزرگ‌تر چرخیده. همین باعث شده سرعت رشد بازار میکروکارها تا حدی کند شود.

در بازار خودروهای سواری هند، چند برند داخلی (یا با مشارکت خارجی) حضور دارند که سهم زیادی از بازار را در اختیار گرفته‌اند و به رشد چشمگیر این صنعت کمک کرده‌اند.

ماروتی سوزوکی : (Maruti Suzuki)یکی از بزرگ‌ترین و موفق‌ترین برندهای هند است که با همکاری سوزوکی ژاپن طی دهه‌ها در صدر بازار هند قرار داشته است. ماروتی سهم بازار قابل توجهی، حدود ۴۲ تا ۴۵ درصد، را در اختیار دارد و در سال ۲۰۲۴ بیش از ۲ میلیون خودرو تولید کرد. این برند به‌ویژه با مدل‌های کوچک اقتصادی همچون سوئفٹ، واگن آر، آلتو و دزایر شناخته می‌شود و در کنار آن کراس‌اوورهای جمع‌وجوری مانند برزا را هم عرضه می‌کند. علاوه بر این، ماروتی به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده خودروهای سواری هند در سطح جهانی فعالیت می‌کند. این برند همچنین در زمینه فناوری‌های هیبریدی و الکتریکی پیشگام است و مدل‌هایی چون بالنو/گلنز هیبریدی و خودروهای برقی جدید خود را به بازار ارائه می‌دهد.

تاتا موتورز :(Tata Motors)یکی دیگر از برندهای داخلی مطرح است که علاوه بر تولید خودروهای سواری، در بخش‌های تجاری و لوکس نیز فعال است. تاتا در سال‌های اخیر با تمرکز بر تولید SUVهای میان‌رده مانند نکسون، هاریر و سفاری، و همچنین خودروهای برقی، رشد چشمگیری داشته است. این برند سهم بزرگی از بازار خودروهای الکتریکی هند را به‌دست آورده و در سال ۲۰۲۴ سهم آن در کل بازار خودروهای سواری هند به حدود ۱۴ درصد رسید. تاتا به‌ویژه در بخش خودروهای الکتریکی سهم بزرگی دارد و مدل‌هایی مانند نکسون EV، تیگور EV، تیاقو EV و پانچ EV را به بازار عرضه کرده است. همچنین این برند در نظر دارد با استفاده از معماری جدید “Gen2 / Acti.EV” خودروهای بیشتری مانند هاریر EV و سفاری EV به بازار عرضه کند.

مهندراومهندرا (Mahindra & Mahindra) :به‌عنوان بزرگ‌ترین خودروساز خصوصی هند شناخته می‌شود و به‌ویژه در زمینه تولید SUV، وانت‌بار و تراکتور شهرت دارد. خودروهای پرفروشی چون تار، ایکس‌یو‌وی ۷۰۰، بولرو و اسکورپیو از محصولات موفق این برند هستند. مهندرا در سال ۲۰۲۴ با رشد چشمگیر (حدود ۲۲ درصد افزایش فروش) در رتبه چهارم بازار خودروهای سواری هند قرار گرفت و هم‌اکنون در زمینه خودروهای الکتریکی مانند Mahindra BE.06 و XUV.e9e سرمایه‌گذاری می‌کند. همچنین این برند خودروهای تجاری برقی مانند فوریا را در دست توسعه دارد.

علاوه بر این سه برند بزرگ، شرکت‌های دیگری چون اشوک لِیلَند (تولید اتوبوس و کامیون)، اپل رنو (تولید خودروهای کوچک و کراس‌اوور) و ماهندرا ایسوزو (تولید کامیون سبک) نیز در بازار خودرو هند فعال هستند. تولیدات این برندها در ایالات‌هایی چون ماهاراشترا، تامیل نادو و گجرات متمرکز شده است و این کشور شاهد رشد چشمگیری در زنجیره تأمین قطعات خودرو است که شامل سازندگان داخلی و شعب بین‌المللی قطعات می‌شود.

نقش سرمایه‌گذاری‌های خارجی و جوینت‌ونچرها

هند با توجه به بازار بزرگ خود و سیاست‌های حمایتی نظیر “تولید در هند” (Make in India)، توجه بسیاری از خودروسازان جهانی را به خود جلب کرده است. هیوندای و کیا (Hyundai/Kia) دو غول کره‌ای هستند که بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در هند به شمار می‌روند. هیوندای، دومین خودروساز بزرگ هند، با حدود ۱۵ درصد سهم بازار خود در این کشور، تولید مدل‌هایی چون کرتا را در کارخانه‌های خود در چنای و آندرا پرادش انجام می‌دهد. برند کیا که زیرمجموعه هیوندای است، از سال ۲۰۱۹ وارد بازار هند شده و با مدل‌هایی مانند سلوتوس، سونت و کارنس سهم قابل توجهی (حدود ۸ تا ۱۰ درصد) از بازار را به‌دست آورده است.

تویوتا و سوزوکی (Toyota/Suzuki)نیز همکاری مشترکی با ماروتی سوزوکی دارند و خودروهایی مانند ایننوا کریستا، فورچیونر و هیلکس را در هند تولید می‌کنند. این شرکت‌ها از طریق همکاری‌های استراتژیک و ایجاد جوینت‌ونچرهای مشترک، مدل‌هایی مثل گلنزا و اوربان کروزر را به بازار عرضه کرده‌اند.

در کنار این برندها، ام‌جی موتور (MG Motor) که یک برند چینی است و تحت مالکیت SAIC قرار دارد، نیز در سال‌های اخیر وارد بازار هند شده و مدل‌هایی چون هکتور و نسخه‌های برقی آن مانند ZST EV و استور EV را تولید می‌کند.

فولکس‌واگن و اشکودا (Volkswagen/Skoda) از دیگر برندهای خارجی هستند که با به‌روزرسانی محصولات خود و عرضه مدل‌هایی مانند کوشاک و تایگون وارد رقابت با دیگر برندهای موجود در بازار هند شدند.

تاثیر مشارکت‌های خارجی در صنعت خودرو

مشارکت‌های خارجی در صنعت خودرو هند تأثیرات مثبتی بر توسعه فناوری، اشتغال‌زایی و افزایش صادرات داشته است. سرمایه‌گذاری‌های جذب‌شده در چند سال اخیر، به‌ویژه در زمینه توسعه کارخانه‌ها و زنجیره تأمین قطعات، رشد چشمگیری داشته‌اند. سیاست‌های جدید دولت هند، از جمله بسته‌های مشوق “تولید در هند” و مشوق‌های تولید مرتبط با صادرات (PLI)، به‌ویژه برای تولید خودروهای برقی و قطعات باتری، در حال رشد هستند. پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۳ حدود ۸ تا ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم داخلی و خارجی در صنعت خودرو و قطعات آن جذب شود.

هند و زنجیره ارزش جهانی خودرو

هند به‌عنوان یک قطب تولید و صادرات خودرو در سطح جهانی مطرح است. این کشور هم‌اکنون چهارمین تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان است و سومین بازار بزرگ خودرو پس از چین و آمریکا به شمار می‌رود. طبق آمارهای صنعتی، تولید کل خودروهای هند در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ به حدود ۲۸.۴ میلیون دستگاه رسیده است که نشان‌دهنده رشد قابل توجهی است.

صادرات خودرو از هند نیز به‌طور پیوسته در حال افزایش است. طبق گزارش انجمن خودروسازان هند (SIAM)، صادرات خودروهای سواری هند در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴ حدود ۶۷۲ هزار دستگاه بود و انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۴-۲۰۲۵ این رقم به ۷۷۰ هزار دستگاه برسد.

حضور برندهای داخلی و خارجی در کنار سیاست‌های حمایتی دولت باعث شده تا هند نه تنها در تولید خودرو، بلکه در صادرات و رقابت‌های جهانی نیز جایگاه مهمی پیدا کند.

صادرات خودرو:

صادرات خودرو از هند نیز به طور پیوسته افزایش یافته است. به عنوان مثال، طبق آمار انجمن خودروسازان هند (SIAM) میزان صادرات خودروهای سواری (شامل تمام برندها) در سال مالی ۱۴۰۲-۱۴۰۳-(۲۰۲۳-۲۴) حدود ۶۷۲ هزار دستگاه بود و این رقم در سال مالی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ (۲۰۲۴-۲۵) به ۷۷۰ هزار دستگاه رسید.

جدول زیر روند صادرات خودروهای سواری هند را در چند سال اخیر نشان می‌دهد:

سال مالی (۲۰۲۰ = ۱۴۰۰)	صادرات خودروهای سواری (هزار دستگاه)	رشد سالانه (نسبت به سال قبل)
۲۰۱۹–۲۰۲۰	۶۶۲.۱	–
۲۰۲۰–۲۰۲۱	۴۰۴.۴	–۳۹%
۲۰۲۱–۲۰۲۲	۵۷۷.۹	+۴۳%
۲۰۲۲–۲۰۲۳	۶۶۲.۹	+۱۵%
۲۰۲۳–۲۰۲۴	۶۷۲.۱	+۱%
۲۰۲۴–۲۰۲۵	۷۷۰.۴	+۱۵%

صنعت خودروسازی هند در سال‌های اخیر به یک عنصر تاثیرگذار جهانی تبدیل شده است. بخش قابل‌توجهی از صادرات این کشور به بازار کشورهای در حال توسعه، مانند آفریقا، آمریکای لاتین و خاورمیانه، انجام می‌شود. به‌عنوان نمونه، خودروهای هایچ‌بک و سدان‌های کوچک مانند سوزوکی بالنو و هیوندای آئورا به طور گسترده به این مناطق صادر می‌شوند. در میان برندهای صادرکننده، ماروتی سوزوکی با بیش از ۴۲٪ سهم صادرات، پیشتاز است و پس از آن هیوندای با ۲۴٪ سهم قرار دارد.

جالب اینجاست که بیش از ۹۰٪ از صادرات خودروهای سواری هند توسط برندهای ژاپنی و کره‌ای انجام می‌شود و سهم خودروسازان داخلی هند، مانند تاتا و مهندرا، اندک است.

اما هند تنها در حوزه خودروهای سواری فعال نیست؛ این کشور به یکی از قطب‌های مهم تولید قطعات خودرو در سطح جهانی تبدیل شده است. در سال مالی ۲۰۲۳-۲۰۲۴، هند حدود ۲۱.۲ میلیارد دلار قطعه خودرو صادر کرد و با این صادرات توانست مازاد تجاری حدود ۳۰۰ میلیون دلار در بخش قطعات به دست آورد. بیشتر صادرات هند به آمریکای شمالی و اروپا صورت می‌گیرد و این روند نشان می‌دهد که هند قادر است نقش کلیدی در زنجیره ارزش جهانی صنعت خودرو ایفا کند. نیروی کار جوان و ماهر، هزینه‌های تولید رقابتی و شبکه تأمین قطعات گسترده، همگی فرصت‌هایی مناسب برای تبدیل هند به قطب جهانی تولید خودرو، به‌ویژه در حوزه خودروهای اقتصادی و برقی (EV)، فراهم کرده‌اند. در واقع، دولت هند هدف‌گذاری کرده که تا سال ۲۰۳۰، نیمی از خودروهای تولیدی در این کشور برای صادرات اختصاص یابند.

روندهای نوظهور در صنعت خودروسازی هند

در حال حاضر، چند روند کلیدی در حال شکل‌دهی به آینده صنعت خودرو در هند هستند:

گسترش خودروهای برقی:(EV) هند در توسعه بازار خودروهای برقی گام‌های بلندی برداشته است. طبق آمار، در سال ۲۰۲۴، فروش حدود ۱.۹ میلیون دستگاه وسیله نقلیه الکتریکی جدید در این کشور ثبت شد که نسبت به سال قبل ۱۹٪ افزایش داشت. اگرچه بیشتر این فروش‌ها مربوط به دوچرخه‌ها و سه‌چرخ‌های برقی بود، اما بازار خودروهای سواری برقی نیز در حال رشد است. به گزارش آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، تعداد خودروهای سواری برقی ثبت‌شده در هند در سال ۲۰۲۳ حدود ۸۰ هزار دستگاه بوده که نسبت به سال ۲۰۲۲ حدود ۷۰٪ افزایش را نشان می‌دهد.

چندین شرکت بزرگ خودروسازی، داخلی و خارجی، در حال توسعه مدل‌های جدید خودروهای برقی هستند. برندهایی مانند تاتا با مدل‌های نکسان EV و تایگو EV، مهندرا با مدل BE.06، ام‌جی با ZS EV، و هیوندای و کیا با مدل‌هایی مانند IONIQ 5 به بازار عرضه کرده‌اند. این تحولات در کنار رشد زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی قرار دارد. برای مثال، دولت هند ۶۸۶۲ دستگاه اتوبوس برقی سفارش داده و همچنین بودجه‌ای به مبلغ ۱۰۹۰۰ کرور روپیه برای توسعه ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در نظر گرفته است.

نوآوری‌های تکنولوژیک: فناوری‌های نوین ارتباطی و ایمنی به سرعت وارد خودروهای هند شده‌اند. خودروهای مجهز به سیستم‌های کمک‌راننده پیشرفته (ADAS) شاهد رشد چشمگیری بوده‌اند. طبق گزارش‌ها، رشد این خودروها در سال ۲۰۲۴ به حدود ۲۴۲٪ رسیده است. همچنین بیش از ۹۰٪ از خودروهای برقی جدید در هند از قابلیت‌های آنلاین بهره‌مند هستند. خودروسازان داخلی مانند تاتا و هیوندای در حال توسعه راهکارهایی مانند خدمات متصل ابری و رابط‌های هوشمند هستند. همچنین، برندهایی چون اولا الکتریک و آتر در زمینه دوچرخه‌های برقی هوشمند در حال گسترش فعالیت‌های خود هستند.

پشتیبانی دولتی و سیاست‌های مالیاتی: دولت هند برای تسهیل این تحولات، سیاست‌های تشویقی متعددی اتخاذ کرده است. به‌عنوان مثال، معافیت‌های مالیاتی برای خودروهای برقی (EV) و معافیت‌های منطقه‌ای برای تأسیسات باتری، به جذابیت سرمایه‌گذاری در این صنعت کمک کرده‌اند. از سوی دیگر، دولت با وضع استانداردهای سختگیرانه آلایندگی مانند استاندارد BS-VI و اعمال سیاست‌هایی همچون CAFÉ فشار بر صنعت خودرو را افزایش داده است.

نقش سیاست‌های دولتی در توسعه صنعت خودرو

در دهه اخیر، سیاست‌های دولتی هند تأثیرات زیادی در شکل‌دهی به صنعت خودروسازی این کشور داشته‌اند. برنامه‌های کلان مانند ساخت در هند (Make in India) و برنامه ماموریت خودرویی (Automotive Mission Plan) به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی کمک کرده‌اند. این برنامه‌ها موجب شد تا شرکت‌های بزرگ خودروسازی مانند سوزوکی، تویوتا، هیوندای و فولکس‌واگن در هند کارخانه‌های خود را راه‌اندازی کرده و تولیدات خود را افزایش دهند.

علاوه بر این، طرح‌های مالی همچون PLI (برنامه تشویقی تولید) در زمینه خودروهای برقی، هیبریدی و ایمنی بالا به‌ویژه در سال‌های اخیر به صنعت خودروسازی این کشور رونق بخشیده‌اند. به‌عنوان مثال، دولت در سال ۲۰۲۱ طرح PLI را برای تولید خودروهای پیشرفته و در سال ۲۰۲۲ برای سلول‌های باتری به اجرا گذاشت. این طرح‌ها مشوق‌های مالی برای تولیدکنندگان فراهم می‌کنند تا فناوری‌های نوین را وارد خطوط تولید خود کنند.

هدف‌گذاری دولت هند برای بازار خودروهای برقی

دولت هند اهداف بلندپروازانه‌ای برای افزایش سهم خودروهای برقی در بازار این کشور در نظر گرفته است. هدف دولت این است که تا سال ۲۰۳۰، ۳۰٪ از فروش خودروهای سواری هند از نوع برقی باشد. برای تحقق این هدف، حمایت‌های مالی از تحقیق و توسعه در حوزه خودروهای برقی، به‌ویژه در زمینه استانداردهای شارژ و ساخت ایستگاه‌های باتری در دستور کار قرار گرفته است.

توسعه زیرساخت‌های شارژ و کاهش هزینه‌ها

همزمان با رشد بازار خودروهای برقی، دولت هند اقدامات گسترده‌ای برای توسعه زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی انجام داده است. در سال ۲۰۲۴، طرح PM E-DRIVE با بودجه ۱۰٫۹۰۰ کرور روپیه تصویب شد که عمدتاً برای ایجاد شبکه‌ای از ایستگاه‌های شارژ اختصاص دارد. در کنار این طرح، مجوز نصب هزاران ایستگاه شارژ به شرکت‌های دولتی نفتی داده شده است تا به کاهش «ترس برد» (Range Anxiety) و تسهیل استفاده از خودروهای برقی کمک کنند.

این اقدامات نشان می‌دهند که هند به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از بازیگران کلیدی صنعت خودروسازی در سطح جهانی است و با بهره‌گیری از سیاست‌های حمایتی و نوآوری‌های فناورانه، مسیر روشنی برای توسعه بیشتر این صنعت در پیش دارد.