به گفته خبرنگار فرهنگی خبرگزاری Tasnim ، شهادت امام حسن موجتابا (AS) یکی از مهمترین و حساس ترین رویدادهای تاریخ اسلامی است که با وجود سابقه دقیق تاریخی ، هنوز هم در مورد تاریخ دقیق آن اختلاف نظر دارد. این اختلافات نه تنها ریشه در تفاوت در منابع و روشهای ضبط وقایع دارد ، بلکه نشانگر پیچیدگی ها و تنش های سیاسی آن دوره است. اما مهمتر از شهادت ، چرا و تأثیر عمیق صلح استراتژیک امام حسن با مووویه ؛ آرامشی که برخلاف ادراکات سطحی ، عقب نشینی نبود بلکه یک تصمیم عاقلانه برای حفظ دین و جلوگیری از تقسیمات بود.
در گفتگو با Hojjatoleslam محمد میرزی ، یک متخصص مذهبی ، خبرگزاری Tasnim بررسی کرده است که چرا امروز صلح ، انتقادات امام و درسهای عملی آن امروز است.
اختلاف نظر در تاریخ شهادت امام حسن (AS)
با توجه به تاریخ دقیق شهادت امام حسن (AS) ، چرا در تاریخ شهادت وی تفاوت وجود دارد و کدام یک دقیق تر است؟
تفاوت در تاریخ شهادت امام حسن موجتابا (AS) به دلیل تفاوت در منابع تاریخی و نحوه ثبت وقایع است. برخی از منابع تاریخی ، مانند تابری و ابن آل -تیر ، روز هفتم سال صفر و دیگران ۲۸ صفر را ذکر کرده اند. این تفاوت بیشتر به دلیل چگونگی ثبت وقایع در مکان های مختلف جغرافیایی ، تفاوت در تقویم های محلی و همچنین عدم وجود اسناد مکتوب یکپارچه در آن زمان است.
اما آنچه مهمتر از تاریخ دقیق است این است که چرا شهادت و پیامدهای آن است. امام حسن (AS) نسبت به تاریخ اسلام بسیار حساس بود و شهادت وی راه را برای تحولات بزرگ هموار کرد. به طور کلی ، هر دو تاریخ تقریباً به یک دوره نزدیک به زمان اشاره دارند و مهمتر از همه ، ما می دانیم که این رویداد در حدود ۵۰ میلادی واقع شده است.
صلح امام با موویا
یکی از وقایع مهم در زمان امام حسن (ع) صلح او با موواویه بود. به طور خلاصه روند شکل گیری صلح امام حسن را شرح داده و اهمیت این صلح را در تاریخ اسلام بیان می کند.
پس از شهادت امام علی (AS) در چهلمین سال ، امام حسن (AS) به امامات و خلافت رسید اما با مشکلات بی شماری روبرو شد. معاویه که عصر عصر قدرت داشت ، از پذیرش خلافت امام خودداری کرد و سعی کرد با اقدامات نظامی و سیاسی خلافت را بگیرد.
امام حسن (AS) برای اولین بار با تهدیدها روبرو شد ، حتی نامه هایی را به مووویه نوشت و جنگ اعلام کرد. اما هنگامی که مردم کوفا و بصره از امام پشتیبانی نکردند و بسیاری از چهره های برجسته ارتش امام که به طور مخفیانه به مووویه تکیه می دادند ، امام این کار را دشوار کرد.
سرانجام ، امام حسن (AS) تصمیم گرفت برای جلوگیری از تضعیف اسلام ، صلح برقرار کند. این صلح به معنای تسلیم نبود ، بلکه یک استراتژی عمیق برای حفظ اسلام بود. از آنجا که امام می دانست که وقتی دولت مشروعیت ندارد ، جنگ ممکن است به قیمت اسلام باشد. بنابراین ، این صلح یک “صلح شرطی” بود که با هدف حفظ اصل اسلام و جلوگیری از تقسیم بین مسلمانان بود.
برخی منتقدین بر این باورند که صلح امام حسن نوعی عقب نشینی و ضعف بوده است. پاسخ این افراد چیست؟
این تصور اساساً نادرست است و بیشتر به دلیل برداشت های سطحی و غیر خاص از تاریخ و دوره امامان است. صلح امام حسن نه تنها عقب نشینی بلکه یک تصمیم استراتژیک و عاقلانه بود. امام در اظهارات خود صریحاً اظهار داشت که صلح به معنای تردید یا ترس نیست ، بلکه به دلیل شرایط سیاسی و اجتماعی و برای حفظ اسلام است. خود پیامبر در میدان نبرد با معاویه حضور داشت و نشان داد که روح جنگ و مقاومت داشته است.
از طرف دیگر منابع مذهبی گفتند که صلح راهی برای نجات مسلمانان و جلوگیری از خونریزی است. امام به خوبی می دانست که ادامه جنگ در شرایطی که مردم از اسلام حمایت نمی کنند منجر به تضعیف اسلام می شود. بنابراین صلح یک حرکت فعال و هوشمندانه است ، نه منفعل یا ترس.
انعطاف پذیری و حکمت امام ها ؛ در اهداف یا روشها تضاد نیست
چگونه می توان رفتار امام حسن (AS) را در صلح و رفتار امام حسین (AS) در اشورا توجیه کرد؟ آیا این دو رفتار درگیری نیست؟
رفتار امام حسن و امام حسین (ص) باید در زمینه شرایط تاریخی ، اجتماعی و سیاسی مورد بررسی قرار گیرد. امام حسن (AS) در شرایطی قرار داشت که جامعه هنوز تحت فشار شدید قرار داشت و هیچ زمین عمومی برای حرکت مسلحانه گسترده وجود نداشت. صلح او یک استراتژی برای حفظ اسلام و وحدت جامعه بود.
امام حسین (AS) در شرایطی بلند شد که خلافت یزید به طور غیرقانونی و شدت داشت و خطر جدی برای دین و امت ایجاد کرده بود. قیام امام حسین (AS) مقاومت در برابر ظلم و فساد و مقاومت در برابر بی عدالتی را نشان داد.
بنابراین ، هر دو رفتار در جهت حفظ اسلام و درست بود ، اما آنها با توجه به شرایط زمان خود پذیرفته شدند. این دو رفتار نه تنها یک تناقض بلکه یک مکمل برای یکدیگر هستند. درست همانطور که همه در شرایط مختلف تصمیمات مختلفی می گیرند ، امام ها نیز در شرایط مختلف سیاست های مناسب را اتخاذ کردند. این تفاوت نشانه ای از انعطاف پذیری و خرد ائمه ها است ، نه تناقض در اهداف یا روش ها.
با توجه به خصوصیات منفی موووی ، چرا امام حسن (ع) خلافت را برای او گذاشت؟
انتقال خلافت به معاویه به معنای انتخاب آنها به عنوان بهترین گزینه نبود ، بلکه به دلیل شرایط خاص سیاسی و اجتماعی آن زمان بود. معاویه شخصی بود که قدرت و پشتیبانی سیاسی قابل توجهی داشت و پیشینه اجتماعی برای مقابله با وی وجود نداشت. امام حسن (AS) می دانست که بدون حمایت مردم و نیروهای قدرتمند ، آنها نمی توانند خلافت را حفظ کنند.
همچنین معاویه کسی بود که باید دولت سیاست و قدرت را اداره کند. اگرچه رفتار او از دیدگاه مدرسه Ahl Al -Bayt رد می شود ، اما وی در سیاست آن زمان قدرت و انسجام داشت که برای حفظ وحدت و جلوگیری از هرج و مرج لازم بود. امام حسن (AS) ، با پذیرش صلح و انتقال خلافت ، بیشتر به دنبال حفظ دین و جلوگیری از خونریزی و جنگ داخلی بود تا به دنبال انتصاب یک شخص خاص.
دروس صلح امام حسن (AS)
چه درسهایی از صلح امام حسن را می توان برای جامعه امروز گرفت؟
صلح امام حسن امروز درسهای عمیق و عملی برای ما دارد. اولین و مهمترین درس این است که جهاد و جنگ صرفاً یکی از نمونه های دفاع از دین هستند و به معنای جهادی نیست. جهاد می تواند به اشکال مختلفی از جمله مذاکره ، گفتگو ، صلح و نرمی قهرمانانه باشد.
درس دیگر این است که همه تصمیمات سیاسی و اجتماعی نباید صرفاً بر اساس مبارزات نظامی اندازه گیری شود. بعضی اوقات حفظ اسلام و جامعه اسلامی به معنای اتخاذ استراتژی های انعطاف پذیر و هوشمندانه است. همچنین ، ائمه های ائمه (صلح بر او) متنوع هستند و نمی توان برای همه زمان ها و مکان ها یک روش واحد در نظر گرفت.
صلح امام حسن به ما یادآوری می کند که در شرایط نامناسب بهترین راه برای حفظ اسلام استفاده از صلح و آشتی است و این به معنای ضعف یا ترس نیست ، بلکه نشانه ای از خرد و دوراندیشی است.
پایان پیام/
منبع:تسنیم
