دوی سرعت در مسیر هوش مصنوعی؛ اقتصاد جهانی در آستانه هوشمندسازی قرار دارد

دنیای امروز وارد مرحله جدیدی شده است. مرحله ای که ماشین ها فقط دستور نمی گیرند، بلکه رفتارهای انسانی نیز دارند. هوش مصنوعی دیگر محدود به فیلم یا آزمایشگاه نیست، بلکه وارد زندگی واقعی ما شده است. از تلفن و جستجو گرفته تا مدرسه، بیمارستان یا حتی محل کار.

با ظهور ابزارهایی مانند ChatGPT و جوزانحوه کار و تصمیم گیری در شرکت ها تغییر کرده است. بسیاری از کارهایی که تا دیروز ساعت ها طول می کشید، اکنون می توانند در چند ثانیه انجام شوند. این فناوری نه تنها زندگی روزمره را آسان کرده است، بلکه چهره اقتصاد جهانی را تغییر می دهد. به گفته بسیاری از کارشناسان، استفاده روزافزون از هوش مصنوعی می تواند تاثیر مثبتی بر بهره وری شرکت ها داشته باشد و به مرور زمان این تاثیر در کل اقتصاد منعکس خواهد شد.

اما یک سوال مهم پیش روی ماست:

کدام کشورها زودتر به سراغ این فناوری رفته اند و از آن بهره مند شده اند؟ و چه آینده ای در انتظار این فناوری نوظهور است؟

نقشه جهانی پذیرش هوش مصنوعی چه می گوید؟

پذیرش هوش مصنوعی در جهان چهره نامتوازنی دارد. در حالی که در برخی از کشورها استفاده از دستگاه های هوشمند به بخشی از زندگی روزمره تبدیل شده است، در بخشی دیگر از جهان هنوز در ابتدای راه هستیم.

بر اساس یک نظرسنجی جهانی که توسط گوگل و ایپسوس در بین ۲۱ کشور انجام شد، حدود ۴۸ درصد از مردم گفتند که از نوعی فناوری هوش مصنوعی در زندگی روزمره خود استفاده می کنند. در ایالات متحده، طبق گزارش های متعدد، بیش از نیمی از بزرگسالان (حدود ۵۰ درصد) گفتند که از ابزارهایی مانند ChatGPT، Gemini و Copilot استفاده می کنند.

در شرق آسیا، به ویژه در چین، استفاده از هوش مصنوعی به سطح بسیار بالاتری رسیده است. گزارش ها نشان می دهد که بیش از ۸۰ درصد از کاربران در این کشور از نوعی فناوری مولد یا کاربردی هوش مصنوعی استفاده می کنند. در مقابل، در کشورهای اروپایی مانند انگلستان، فرانسه و آلمان، استفاده از این فناوری ها کمتر و حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد گزارش شده است. این تفاوت ها به خوبی نشان می دهد که کشورهای آسیایی به ویژه شرق این قاره با سرعت بیشتری وارد عصر هوش مصنوعی می شوند. اما اگر به منطقه خاورمیانه نگاه کنیم متوجه می شویم که در منطقه منا نیز این توزیع نامتعادل استفاده از هوش مصنوعی وجود دارد به طوری که کشورهایی مانند امارات از جمله کشورهایی هستند که ساکنان آن بیشترین استفاده را از هوش مصنوعی در جهان دارند. اما کشورهایی نیز در این منطقه هستند که با وجود قرار گرفتن در مسیر توسعه مانند ایران، در حال حاضر با استفاده از هوش مصنوعی با بقیه کشورها غریبه هستند و حرفی برای گفتن ندارند.

علت این شکاف عمیق تنها در فناوری نیست. ساختار اقتصادی کشورها نیز نقش مهمی ایفا می کند. در چین، کره جنوبی و ژاپن، استفاده از هوش مصنوعی در تولید، خدمات شهری و تجارت آنلاین بیشتر است، در حالی که در ایالات متحده، تمرکز بر نرم افزار، تجزیه و تحلیل داده ها و بازارهای مالی است. اروپا مسیر متفاوتی را در پیش گرفته است و بر قوانین، آموزش و استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی تمرکز کرده است. همانطور که قبلاً ذکر شد، در بسیاری از مناطق آفریقا و خاورمیانه، به دلیل محدودیت در زیرساخت های دیجیتال، استفاده کمتر از یک پنجم جمعیت هنوز کم است.

به طور کلی، نقشه جهانی نشان می دهد که هر چه زیرساخت های اقتصادی و دیجیتالی قوی تر باشد، حضور هوش مصنوعی در زندگی مردم بیشتر است. این بدان معناست که شکاف دیجیتالی بین کشورها در حال افزایش است و برندگان آینده اقتصاد جهانی کشورهایی هستند که ابتدا سوار قطار هوش مصنوعی می شوند.

پرچم هوش مصنوعی در کدام زمینه ها برافراشته شده است؟

هوش مصنوعی بیش از هر زمان دیگری وارد صنایع شده است، اما برخی از مناطق زودتر از سایرین این فناوری را پذیرفته اند. مهمترین آنها آنهایی هستند که با داده های زیاد، تصمیمات فوری یا ارتباط مستقیم با مشتری سروکار دارند.

در بالای این لیست فروش، بازاریابی و خدمات مشتری قرار دارد. طبق گزارش مک کینزی، بیشترین استفاده از هوش مصنوعی در شرکت ها مربوط به این بخش ها است. از تجزیه و تحلیل رفتار مشتری گرفته تا ارسال پیشنهادات شخصی و پاسخ‌های خودکار، هوش مصنوعی به شرکت‌ها کمک می‌کند تا با مخاطبان خود سریع‌تر، دقیق‌تر و مؤثرتر ارتباط برقرار کنند. دیلویت همچنین تأیید می کند که شرکت ها بیشترین سرمایه گذاری را در این زمینه ها دارند زیرا بازده اقتصادی بالاتری دارند.

دومین حوزه پیشرو فناوری اطلاعات، رسانه و ارتباطات است. بر اساس گزارش OECD، این بخش ها نه تنها مصرف کنندگان اصلی هوش مصنوعی هستند، بلکه به توسعه خود فناوری نیز کمک می کنند. ابزارهایی برای تولید خودکار محتوا، تجزیه و تحلیل داده های بزرگ و توسعه مدل های زبانی مانند ChatGPT یا Gemini همگی از این فضاها بیرون آمده اند. حضور هوش مصنوعی در این زمینه چه در سطح مصرف و چه در سطح نوآوری بسیار پررنگ است.

هوش مصنوعی جایگاه قابل توجهی در صنعت مالی و بانکی پیدا کرده است. بر اساس گزارش Vena Solutions، حدود ۵۷ درصد از تیم های مالی در جهان بخشی از کار خود را با کمک هوش مصنوعی انجام می دهند. از بررسی صورت های مالی و تجزیه و تحلیل ریسک تا شناسایی تقلب در صورت های مالی بررسی شده.

رویترز همچنین گزارش داد که هوش مصنوعی باعث افزایش بهره وری و کاهش خطا در موسسات مالی شده و همین امر باعث رشد سریع استفاده از آن در بانک ها و شرکت های بیمه شده است.

در بخش تولید، اگرچه سرعت پذیرش هوش مصنوعی کندتر بوده است، اما در حال رشد است. استفاده از هوش مصنوعی برای کنترل کیفیت، نگهداری پیش بینی و بهینه سازی زنجیره تامین در حال گسترش است. به عنوان مثال، در آلمان، استفاده از هوش مصنوعی در شرکت های تولیدی از حدود ۶ درصد در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۳.۳ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. یعنی در عرض سه سال بیش از دو برابر شده است.

آینده هوش مصنوعی به کجا خواهد رفت؟

هوش مصنوعی دیگر یک امر انتخابی نیست، بلکه بخشی جدایی ناپذیر از اقتصاد جهانی است. در حالی که کشورهایی مانند چین، ایالات متحده و امارات به سرعت از این فرصت استفاده می کنند، بسیاری از کشورها هنوز با شکاف دیجیتال و زیرساخت ضعیف دست و پنجه نرم می کنند. در سطح صنعت، هوش مصنوعی بیشترین کاربرد را در بخش هایی مانند بازاریابی، مالی و فناوری اطلاعات پیدا کرده است، اما حوزه هایی مانند آموزش، کشاورزی و تولید صنعتی هنوز در مراحل اولیه خود هستند.

مسیر پیش رو روشن است: آینده اقتصاد به هوش مصنوعی گره خورده است. اما سوال اصلی این است که آیا سیاست گذاران کشورمان به قطار تحولی که در حال حاضر در مسیر هوش مصنوعی حرکت می کند فکر کرده اند؟