منتشر شده در ۲۸ آبان ۱۴۰۴ ساعت ۱۳:۴۸
واگذاری دارایی‌های مازاد، سال‌هاست به‌عنوان یکی از مسیرهای اصلاح ساختار مالی بنگاه‌های بزرگ صنعتی در دنیا مطرح است.
در ایران نیز، با توجه به فشارهای مالی، هزینه‌های انباشته و نیاز مستمر به سرمایه در گردش، حرکت به سمت آزادسازی دارایی‌های غیرمولد ضرورت پیدا کرده است. در این میان، اقدام اخیر گروه خودروسازی سایپا برای واگذاری املاک مازاد را می‌توان یکی از گام‌های مهم و راهبردی این شرکت در جهت بهبود کارایی مالی و تسریع روند تولید دانست؛ اقدامی که نه‌تنها نشانه‌ای از رویکرد شجاعانه مدیریت جدید به‌حساب می‌آید، بلکه از نگاه کارشناسان اقتصادی، می‌تواند الگوی مهمی برای دیگر صنایع بزرگ کشور باشد.
پایان حبس سرمایه در اموال غیرمولد
یکی از چالش‌های ساختاری صنایع بزرگ، انباشته شدن دارایی‌هایی است که در فرآیند تولید نقشی ندارند و تنها سرمایه شرکت را در خود حبس می‌کنند. این املاک که عمدتاً در سال‌های گذشته با هدف توسعه آتی یا سرمایه‌گذاری بلندمدت خریداری شده‌اند، امروز به‌عنوان دارایی‌های راکد عملاً مانعی برای جریان نقدینگی محسوب می‌شوند. بانک مرکزی و فعالان اقتصادی نیز در سال‌های اخیر بارها تأکید کرده‌اند که «اموال مازاد» باید وارد چرخه تولید شده و به موتور محرک بنگاه‌ها تبدیل شوند.
در همین چارچوب، واگذاری املاک مازاد سایپا را باید اقدامی در راستای کاهش هزینه‌های پنهان و افزایش بهره‌وری دانست؛ اقدامی که به گفته کارشناسان، موجب می‌شود منابع قابل‌توجهی که سال‌ها در قالب دارایی ثابت قفل شده بودند، دوباره به چرخه فعالیت بازگردند.
تأمین مالی پروژه‌ها بدون اتکا به تسهیلات بانکی
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های این تصمیم، کاهش نیاز سایپا به دریافت تسهیلات بانکی است. تجربه سال‌های گذشته نشان داده که اتکا به وام‌های کلان، اگرچه ممکن است به‌صورت مقطعی مشکلات نقدینگی را حل کند، اما در نهایت با تحمیل سودهای بانکی سنگین، هزینه تمام‌شده تولید را افزایش داده و بر بدهی‌های انباشته شرکت‌ها می‌افزاید.
در مقابل، منابع حاصل از فروش اموال مازاد، امکان تأمین مالی پروژه‌های جاری و توسعه‌ای را بدون ایجاد بار مالی جدید فراهم می‌کند. این موضوع نه‌تنها به کاهش هزینه‌های مالی منجر می‌شود، بلکه به دلیل افزایش سرعت تکمیل پروژه‌ها، اثر مثبت مستقیمی بر افزایش تیراژ و اصلاح ساختار تولید دارد.
کاهش هزینه تمام‌شده و تقویت قدرت رقابتی
با تزریق نقدینگی حاصل از واگذاری دارایی‌های غیرمولد، سایپا قادر خواهد بود هزینه‌های تولید را مدیریت کرده و این منابع را به سمت بخش‌های کلیدی مانند تأمین قطعات، تکمیل محصولات در خط تولید و توسعه پلتفرم‌ها هدایت کند. کاهش هزینه تمام‌شده، یکی از عوامل مهم در پایداری تولید و حتی تنظیم منطقی قیمت خودرو در بازار است؛ موضوعی که به‌طور طبیعی به نفع مصرف‌کننده نهایی نیز خواهد بود.
پرداخت مطالبات قطعه‌سازان و احیای زنجیره تأمین
یکی از معضلات اصلی صنعت خودرو طی سال‌های گذشته، تأخیر در پرداخت مطالبات قطعه‌سازان بوده است. این موضوع همواره موجب کاهش انگیزه تولیدکنندگان قطعه، افت سرعت تأمین و در نهایت کندی روند تولید خودرو شده است. اقدام سایپا برای تأمین منابع نقدی جدید، امکان کاهش این بدهی‌ها را فراهم می‌کند و از همین منظر، می‌تواند آرامش بیشتری را به زنجیره تأمین تزریق کند.
کارشناسان بر این باورند که تقویت جریان نقدینگی در حلقه قطعه‌سازی، مستقیم‌ترین اثر را بر افزایش تیراژ و کاهش خودروهای ناقص در خطوط تولید دارد؛ مسیری که عملاً موجب شتاب در روند عرضه و کاهش فشار بر بازار خواهد شد.
کاهش خودروهای کف پارکینگ و تسریع تحویل به مشتریان
در سال‌های گذشته، نرخ بالای خودروهای ناقص در پارکینگ‌ها به‌عنوان یکی از نمادهای ناکارآمدی زنجیره تأمین مطرح بود. آزادسازی منابع مالی باعث می‌شود خودروهایی که تنها به دلیل کمبود چند قطعه در پارکینگ‌ها معطل مانده‌اند، تکمیل و تجاری‌سازی شوند. این روند، هم توان تولید شرکت را افزایش می‌دهد و هم زمینه تحویل سریع‌تر خودروها به مشتریان را فراهم می‌سازد.
در نتیجه، بسیاری از خریدارانی که خودروهای آن‌ها در قالب طرح‌های فروش، پیش‌فروش یا آینده‌فروشی ثبت‌نام شده و مدت‌ها منتظر تحویل مانده‌اند، در ماه‌های آینده می‌توانند شاهد تسریع در فرایند دریافت خودروهای خود باشند.
در نهایت باید عنوان کرد که واگذاری املاک مازاد سایپا، اگر با شفافیت، برنامه‌ریزی دقیق و هدایت منابع به سمت تولید همراه باشد، می‌تواند به یکی از مؤثرترین تصمیمات مدیریتی سال‌های اخیر این شرکت تبدیل شود. این اقدام، نه‌تنها نشانه‌ای از شجاعت و رویکرد اصلاح‌گرایانه مدیریت فعلی است، بلکه از منظر اقتصادی نیز کاملاً در راستای توصیه‌های کارشناسان و سیاست‌های کلان کشور قرار دارد.
به نظر می‌رسد سایپا، با اتکا به این منابع پاک و بدون هزینه مالی، مسیر تازه‌ای را در جهت کاهش بدهی‌ها، تقویت تولید، بهبود نقدینگی و افزایش اعتماد مشتریان آغاز کرده است؛ مسیری که می‌تواند به الگویی برای دیگر بنگاه‌های بزرگ صنعتی تبدیل شود.
