منتشر شده در ۰۹ شهریور ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۲
بازار خودرو کاملاً پویا بوده و همواره در حال تغییر و تحول است. پس از گراش روزافزون مشتریان به سمت مدل‌های شاسی بلند و کراس اوور در تقریباً تمامی بازارهای بین‌المللی، حالا یک تغییر بزرگ دیگر در حال رخ دادن است. این تغییر به زیر پوسته مربوط می‌شود، جایی که گیربکس اتوماتیک به تدریج به یک استاندارد جدید تبدیل شده است.
سلطه مطلق گیربکس دستی در سال ۲۰۰۱
به گزارش آخرین خودرو، در سال ۲۰۰۱ تقریباً تمامی خودروهای سواری ثبت‌شده در پنج بازار بزرگ اروپایی شامل آلمان، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا دارای گیربکس دستی بودند. آمارها نشان می‌دهد در آن سال، ۹۱ درصد خودروهای جدید در این پنج بازار با گیربکس دستی عرضه می‌شدند. حتی برندهای لوکس و بالا رده نیز بیشتر محصولات خود را با گیربکس دستی تولید می‌کردند.
در آن زمان، فناوری گیربکس اتوماتیک پیشرفته و فراگیر نبود و هزینه‌های توسعه بالا باعث می‌شد قیمت نهایی خودرو افزایش چشمگیری داشته باشد. به همین دلیل، گیربکس اتوماتیک بیشتر یک ویژگی لوکس محسوب می‌شد تا انتخابی رایج.
تغییر بزرگ با رشد ترافیک و کاهش هزینه‌ها
اما همانطور که فناوری‌هایی مانند ایربگ به مرور ارزان و همه‌گیر شدند، گیربکس اتوماتیک نیز به تدریج جای خود را در بازار باز کرد. رشد ترافیک در کلان‌شهرها و نیاز رانندگان به راحتی بیشتر باعث شد گیربکس اتوماتیک به پاسخی برای سبک زندگی جدید تبدیل شود.
طبق داده‌های موجود، تنها در دو دهه شرایط کاملاً تغییر کرده، طوری که در سال ۲۰۲۴ سهم خودروهای دنده دستی در پنج بازار بزرگ اروپایی به ۲۹ درصد کاهش یافته است. این رقم در سال ۲۰۰۱ با ۹۱ درصد برابر بود.
در بخش خودروهای لوکس، جهش به مراتب بزرگ‌تر بوده؛ سهم خودروهای اتوماتیک در این بخش از ۳۱ درصد در سال ۲۰۰۱ به ۹۷ درصد در سال ۲۰۲۴ رشد کرده است. در برندهای اقتصادی و میان‌رده نیز، سهم گیربکس اتوماتیک از ۵ درصد در سال ۲۰۰۱ به ۶۳ درصد در سال ۲۰۲۴ افزایش یافته است. در جدول زیر می‌توانید سهم گیربکس دستی در بازارهای مختلف اروپا را به تفکیک مشاهده نمایید.
| کشور | سهم گیربکس دستی در سال ۲۰۰۱ | سهم گیربکس دستی در سال ۲۰۲۴ |
| آلمان | ۸۳٪ | ۱۸٪ |
| بریتانیا | ۸۶٪ | ۲۲٪ |
| فرانسه | ۹۵٪ | ۲۸٪ |
| ایتالیا | ۹۸٪ | ۴۸٪ |
| اسپانیا | ۹۷٪ | ۴۱٪ |
| مجموع پنج کشور | ۹۱٪ | ۲۹٪ |
آمریکا، جایی برای گیربکس دستی نیست
بازار ایالات متحده که زادگاه گیربکس اتوماتیک محسوب می‌شود، تغییرات چشمگیرتری به خود دیده است. شاید بدانید اولین گیربکس اتوماتیک تولید انبوه در سال ۱۹۳۹ توسط جنرال موتورز معرفی شد.
در سال ۲۰۰۱، تنها ۲۸ درصد از خودروهای سبک جدید (شامل وانت‌ها و کراس‌اوورها) در آمریکا دارای گیربکس دستی بودند. اما در سال ۲۰۲۴ این رقم به ۰.۸ درصد کاهش پیدا کرده؛ به عبارت دیگر، گیربکس دستی در بازار آمریکا تقریباً منقرض شده است.
آینده گیربکس دستی؛ ادامه حیات محدود در مدل‌های اسپرت
گیربکس دستی اکنون بیشتر در خودروهای اسپرت به کار گرفته می‌شود؛ مدل‌هایی که همچنان علاقه‌مندان به رانندگی سنتی و لذت تعویض دنده را هدف قرار می‌دهند. با این حال، روند بازار نشان می‌دهد حتی این خودروها نیز در سال‌های آینده ممکن است به سمت جعبه دنده اتوماتیک حرکت کنند.
