منتشر شده در ۱۷ خرداد ۱۴۰۴ ساعت ۱۵:۰۰
قیمت باتری‌های لیتیوم یونی که بخش اصلی خودروهای تمام برقی محسوب می‌شوند، کماکان روندی نزولی دارد. طبق داده‌های موجود، قیمت این نوع باتری در سال ۲۰۲۴ با کاهش چشمگیر ۲۰ درصدی همراه بوده است. این افت قیمت که بر اساس گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) منتشر شده، بزرگ‌ترین کاهش از سال ۲۰۱۷ به شمار می‌آید و می‌تواند آغازگر دوره‌ای تازه از رقابت در صنعت خودروهای برقی جهان باشد.
چرا قیمت باتری خودروهای برقی ناگهان ارزان شد؟
طبق گزارش IEA، عوامل متعددی موجب این کاهش قیمت شده؛ از جمله این عوامل باید به مواردی مثل افزایش تعداد شرکت‌های تولیدکننده باتری، رشد چشمگیر ظرفیت کارخانه‌ها و تلاش برای نوآوری در تولید اشاره کنیم. با توجه به افزایش تقاضا برای خودروهای برقی، رقابت فشرده‌ای در این حوزه شکل گرفته که تولیدکنندگان را به سمت کاهش قیمت و ارتقای بهره‌وری سوق داده است.
از سوی دیگر، قیمت لیتیوم – که از اصلی‌ترین مواد اولیه ساخت باتری به حساب می‌آید – در سال ۲۰۲۴ با کاهش حدود ۲۰ درصدی، به حوالی نزدیک به سال ۲۰۱۵ رسیده، آن هم در شرایطی که مصرف جهانی این فلز ارزشمند در مقایسه با آن زمان ۶ برابر شده است. البته آژانس بین‌المللی انرژی هشدار داده که اگر قیمت مواد معدنی بیش از حد پایین بماند، ممکن است سرمایه‌گذاری در پروژه‌های معدنی جدید متوقف شود. این امر به نوبه خود می‌تواند در آینده چالش‌هایی ایجاد کند.
چین همچنان پیشتاز در تولید باتری خودروهای برقی
در حالی که قیمت باتری در سراسر جهان کاهش یافته، بیشترین افت در چین مشاهده می‌شود. چین نه تنها در تأمین مواد اولیه موفق بوده، بلکه در توسعه فناوری‌های نوین باتری نیز پیشتاز است. طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، حدود ۸۰ درصد از کل سلول‌های باتری تولیدشده در سال ۲۰۲۴ ساخت چین می‌باشد.
رقابت شدید داخلی در چین موجب شده اکثر تولیدکنندگان باتری در این کشور با سود پایین‌تری کار کنند. همین مسئله باعث ارتقای چشمگیر کارایی خطوط تولید، افزایش بهره‌وری و آموزش نیروی انسانی ماهر شده است. این وضعیت، مزیت رقابتی چین را در برابر ایالات متحده و اروپا بیشتر کرده است.
باتری‌های LFP، ستاره جدید بازار جهانی
یکی از دلایل موفقیت چین، استفاده گسترده از باتری‌های فسفات آهن لیتیوم یا همان LFP است. این نوع باتری‌ها که روزگاری به عنوان گزینه‌ای ارزان اما با بُرد و کارایی کم شناخته می‌شدند، اکنون با پیشرفت‌های فنی جدید، عملکردی قابل قبول برای خودروهای برقی ارائه می‌کنند و در بازارهای مختلف سهم بالایی کسب کرده‌اند.
بر اساس آمار، در سال ۲۰۲۴ باتری‌های LFP تقریباً نیمی از بازار جهانی باتری‌های خودروهای برقی را به خود اختصاص داده‌اند. در قاره سبز استفاده از این باتری‌ها ۹۰ درصد رشد داشته و در بازارهایی نظیر آسیای جنوب شرقی، برزیل و هند نیز بیش از ۵۰ درصد سهم بازار به باتری‌های LFP اختصاص یافته است. در این کشورها واردات خودروهای برقی از چین (به ویژه محصولات کمپانی بی وای دی) و تولید داخلی شرکت‌هایی چون تاتا موتورز هند، عامل اصلی این رشد بوده است.
وضعیت متفاوت ایالات متحده و سرمایه‌گذاری در تولید داخلی
در آمریکا، باتری‌های LFP تنها حدود ۱۰ درصد از بازار را در اختیار دارند. یکی از دلایل اصلی این سهم پایین، به تعرفه‌های وارداتی مربوط به کالاهای چینی بازمی‌گردد. برای جبران این مسأله، شرکت‌هایی مانند جنرال موتورز، فورد و تویوتا به دنبال احداث کارخانه‌های تولید باتری هستند. ناگفته نماند در سال ۲۰۲۴ ظرفیت تولید باتری در آمریکا حدود ۵۰ درصد افزایش یافته است.
جالب آنکه ۷۰ درصد از این افزایش ظرفیت مربوط به سرمایه‌گذاری شرکت‌های کره‌ای در ایالات متحده بوده که با هدف بهره‌گیری از مشوق‌های مالی دولت انجام شده است. به این ترتیب، ظرفیت تولید باتری آمریکا از اتحادیه اروپا پیشی گرفته؛ هرچند اروپا نیز با رشد ۱۰ درصدی به دنبال جبران فاصله است.
باتری خودروهای هیبریدی، گران‌تر از باتری خودروهای برقی
یکی از نکات جالب گزارش IEA این است که باتری خودروهای هیبریدی به رغم ظرفیت کمتر، به ازای هر کیلووات ساعت گران‌تر از باتری خودروهای تمام برقی هستند. دلیل این موضوع، هزینه‌های ثابت مانند محفظه باتری، سامانه‌های الکترونیکی و خنک کننده هاست که در بسته‌های کوچک‌تر به نسبت تعداد سلول‌ها، هزینه بیشتری ایجاد می‌کند. بر اساس این گزارش، در سال ۲۰۲۴ میانگین قیمت یک باتری ۲۰ کیلووات ساعتی مخصوص خودروهای هیبریدی تقریباً برابر با یک باتری ۶۵ کیلووات ساعتی در خودروهای تمام برقی بوده است.
آینده در دستان دولت‌ها و سیاستمداران
در حالی که آمریکا در مسیر توسعه داخلی گام برمی‌دارد، نگرانی‌هایی درباره تصویب قانونی موسوم به «لایحه بزرگ و زیبا» وجود دارد. در صورت اجرایی شدن، این قانون می‌تواند مشوق‌های مالی مربوط به تولید باتری و خرید خودروهای برقی را لغو کند و چشم‌انداز رشد این صنعت را با چالش مواجه سازد.
این تحولات نشان می‌دهند که بازار جهانی خودروهای برقی و باتری با سرعتی بی‌سابقه در حال تحول است و آینده آن به شدت تحت تأثیر سیاست‌گذاری، رقابت فناوری و تأمین مواد اولیه خواهد بود.
