محمد حسین عابدی، بازار؛ در یک ماه اخیر دو تجمع بزرگ متقاضیان نهضت ملی مسکن به خصوص سایت خاوران در شهرستان شاهرود برگزار شده است این دو تجمع که یکی از آنها به تجمع بزرگ و جدی بدل شد نشان دهنده صدای اعتراض متقاضیان این طرح است متقاضیانی که بسیاری‌شان اعلام می‌دارند که از نام نویسی در این طرح پشیمان شده‌اند اما راه بازگشتی برای آنها توسط دولت مشخص نشده است.
یکی از بزرگترین اعتراضات مردم ریافت پول‌های زیاد با مدت زمان کم از آنان توسط دولت است بسیاری از متقاضیان نزدیک ۶۵۰ میلیون تومان تاکنون به حساب دولت پول ریختند و حالا با پیامک پرداخت ۴۵۰ میلیون تومان دیگر روبرو شدند مبلغی که باید آن را تا پایان شهریور ماه پرداخت کنند و این امر شدنی نیست.
یک ماجرای عجیب
مردم بر این عقیده هستند که اگر قرار بود بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای نهضت ملی مسکن پول بدهند همین خانه را به صورت آزاد ر بیرون خریداری می‌کردند و این میزان هم معطل نمی‌ماندند و حالا بعد از سه سال ر خانه خودشان زندگی می‌کردند حالا اما سه سال گذشته و هنوز دولت از آنها پول مطالبه می‌کند در صورتی که خانه‌ای در کار نیست.
دولت رئیسی بر این باور بود که می‌تواند با تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی مردم را ترغیب کند تا خانه‌هایشان را بسازند در صورتی که دولت تا برود زمین مورد نیاز مردم را پیدا و آماده سازی کند یک سال و نیم گذشت و حالا با ۴۰۰ میلیون تومان نصف یک خانه را هم نمی‌شد ساخت
ماجرا در برخی نقاط مانند میامی عجیب‌تر هم است زیرا مردم بابت نه‌ای پول پرداخت می‌کنند که حتی نمی‌دانند کجا است در چه بلوکی و چه طبقه‌ای واقع شده و اصلاً در چه خیابانی قرار دارد و این کار را عجیب‌تر می‌کند به زبان ساده در شهرستان میامی دولت چیزی را که نیست فروخته است و مردم تنها شاهد ساخت گروهی از آپارتمان‌ها در یک سایت هستند که حتی نمی‌دانند خانه خودشان کدام یک از این ساختمان‌ها است.
این موضوع به اعتراضات گسترده مردم دامن زده است مشکل بزرگ مردم امروز این است که نمی‌دانند در صورت پشیمانی از ادامه کار باید چه اقدامی کنند تا پول‌های واریزی‌شان برگردد و عملاً برای این منظور ساز و کاری اندیشیده نشده است مشکل نهضت ملی مسکن در گفتگو با دو کارشناس مورد بررسی قرار گرفته است در این میز گرد با امیرحسین حسنی مهندس عمران و کارشناس مسکن و همچنین مهران ناظمیان پور کارشناس اقتصادی و فعال حوزه مسکن همراه خواهیم بود
دردسرهای مسکن های دولتی
ناظمیان پور: اساساً مسکن دولتی چه تحت عنوان مسکن ملی و چه تحت عنوان نهضت ملی مسکن در بسیاری از نقاط دنیا وجود داشته هدف آن حذف هزینه زمین از سبد مسکن خانوار است تا بتوان خانواده‌های قشر متوسط و ضعیف را سریعتر صاحب خانه کرد واقع دولت زمین‌ها را به مردم می‌دهد و آنها پول ساخت را پرداخت می‌کند و به صورت اجاره ۹۹ ساله همان خانه‌ها را تملک می‌کند.
در ایران در زمان دولت محمود احمدی نژاد این طرح توسط چند دانشجوی دانشگاه امام صادق و تهران ارائه شد که بعداً همین دانشجویان در دولت شهید رئیسی به منصب‌های بالا هم دست پیدا کردند این طرح می کوشید تا زمین مورد نیاز خانه‌های مردم را تامین کند و با تسهیلات بانکی مردم در آن زمین‌ها خانه بسازند به این ترتیب انتظار خانه‌دار شدن یک خانواده چهار نفره برای مثال از ۴۰ سال به مثلا شش سال تقلیل پیدا می‌کرد و بعد از تحویل خانه مردم اقساط آن را پرداخت می‌کردند که روی کاغذ طرح بسیار خوبی است.
همین طرح به صورت مشابه در دولت سیزدهم هم اجرا شد و در واقع هدف آن هم همین بود اما با تفاوت‌هایی که مسکن ملی آنها را نداشت کسانی که همان طرح مسکن ملی را داده بودند حالا با شناخت نواقص آن طرح نهضت ملی مسکن را ارائه کردند برای مثال در نهضت ملی مسکن همه چیز به پیمانکار سپرده شده بود و در نتیجه اگر به فرض قیمت آسانسور از زمان عقد قرارداد تا زمان اجرا تغییر می‌کرد که در شاهرود شاهد همین مشکل بودیم از اساس پروژه متوقف می‌شد و یا مردم می‌بایست هزینه بیشتری را می‌پرداختند که این البته عقلاً و شرعاً دچار اشکال بود زیرا شما می‌توانید رقم توافق شده در یک معامله را بعد از دریافت پول تغییر بدهید.
چطور زیرساخت‌ها تامین می شود؟
این موضوع باعث شد تا سایت مسکن ملی شاهرود ۱۷ سال بلاتکلیف باقی بماند مسکن‌هایی که احمدی نژاد ساخته بود در دولت رئیسی تحویل مردم داده شد در نتیجه دولت سیزدهم رویه اجرای ساختمان‌ها را تغییر داد و اعلام کرد که مردم هر طوری که می‌خواهند خانه‌هایشان را بسازند و این برای مردم جذابیت هم ایجاد می‌کرد اما آنچه دولت سیزدهم به آن فکر نکرده بود تورم و افزایش هزینه ساخت بود دولت سیزدهم فکر می‌کرد که می‌تواند جلوی تورم و رشد قیمت‌ها را بگیرد در صورتی که این تفکر به شدت اشتباه بود زیرا دولت‌ها در کنترل تورم نقش کوچکی دارد و در کشورمان ساختارها تورم زا هستند اصلاً هیچ ربطی به دولت‌ها ندارد.
دولت حالا که نمی تواند پول مردم را پس بدهد زیرا یک ریال و دو ریال نیست و اگر قرار باشد پول یکی دو نفر را پس بدهند حجم وسیعی از مردم در همین استان سمنان درخواست بازگشت وجوه می کنند
دولت رئیسی بر این باور بود که می‌تواند با تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی مردم را ترغیب کند تا خانه‌هایشان را بسازند در صورتی که دولت تا برود زمین مورد نیاز مردم را پیدا و آماده سازی کند یک سال و نیم گذشت و حالا با ۴۰۰ میلیون تومان نصف یک خانه را هم نمی‌شد ساخت پس دولت میزان تسهیلات بانکی را به ۶۰۰ میلیون تومان افزایش داد. مشکل اینجا بود که سال بعد دولت می‌خواست چه کند؟ یا سال بعدش چطور؟ مگر هر سال می‌شود ۲۰۰ میلیون تومان به تسهیلات بانکی افزود؟ مردمی که قرار است اقساط این وام‌ها را پس بدهند می‌بایست چه می‌کردند؟
مشکل بزرگ بعدی دولت تامین زمین بود شاید در نگاه اول ایران کشوری وسیع و پهناور و پر از اراضی باشد ولی برای مثال در همین استان سمنان بزرگتریم چالش دولت تامین زمین بود اصلا زمین مناسب یا در استان وجود نداشت و یا اگر داشت معارضاتی مانند منابع طبیعی داشت سومین مشکل و دردسر طرح که اصلا دولت ها به آن فکر نکرده اند این است که شما همین الان برای جمعیت ۸۰۰ هزار نفری استان سمنان آب و برق ندارید و شاهرود و سمنان ۲۵۰ تا ۳۰۰ لیتر بر ثانیه کمبود آب دارند حال چطور می خواهید ۶۰ هزار واحد مسکونی جدید بسازید که اگر در آنها میانگین سه نفر هم ساکن شوند یعنی شما نزدیک ۲۰۰ هزار نفر تقاضای جدید آب و برق و گاز ایجاد کرده اید! و این یعنی کمبود ۲۵۰ الی ۳۰۰ لیتری آب در شاهرود و سمنان به ۴۰۰ لیتر بر ثانیه افزایش خواهد یافت.
گناه مردم چیست؟
حسنی: من با این سوال شروع می کنم که گناه مردم چیست؟ همه اینها را ما می دانیم و این دولت ها بودند که آن را ایجاد کردند و لذا گناه مردم چیست؟ آیا می توانند پول شان را پس بدهند که همه ما می دانیم اینطور نیست پس باید چه کرد؟ به نظر من طرح مسکن های دولتی نباید اصلا و اساساً اجرا می شد زیرا این طرح ها در کشورهایی جواب می دهد که ساختار اقتصادی درستی دارند و نه در کشوری که سالانه ارزش پولش مدام افت می کند و اگر شما چهار سال قبل با ۶۰۰ میلیون تومان می توانستید ۸۰ متر خانه بسازید امروز ۳۰ متر هم نمی توانید بسازید و این دردسر بزرگ این دست طرح ها است.
حالا که تا به اینجا رسیده ایم باید چه کرد؟ دولت حالا که نمی تواند پول مردم را پس بدهد زیرا یک ریال و دو ریال نیست و اگر قرار باشد پول یکی دو نفر را پس بدهند حجم وسیعی از مردم در همین استان سمنان درخواست بازگشت وجوه می کنند و این یعنی سال ها اعتبارات کل استان بربادخواهد رفت و لذا دولت دو راهکار دارد یکی اینکه تسهیلات بانکی را افزایش دهد و یا از مردم پول بیشتری بگیرد که ظاهراً اولی امکان پذیر نیست زیرا اولاً بانک ها اینقدر اصلا حجم تسهیلات ندارند و در ثانی مردم نمی توانند اقساط وام یک میلیاردی را پس بدهند.
در واقع طرح نهضت ملی مسکن در همان سال اول با تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی و ۲۰۰ میلیون تومان آورده مردم می توانست اجرایی شود ولی دولتی ها و مسئولان یک سال و نیم فرصت با ارزش را در همین استان سمنان هدر دادند تا زمین پیدا کنند
حالا باید به این فکر کرد که مشخصاً دولت پزشکیان هم در واقع چاره ای ندارد زیرا میراث دار این طرح شده و باید آن را ادامه دهد زیرا نمی توان به مردم گفت که دولت توان اجرا ندارد پس آنچه نباید می شد شده است و دولت چاره ای جز ادامه کار ندارد از سوی دیگر باید شکل کار را درست کرد اگر دولت واقعاً نمی تواند ادامه دهد و از مردم پول می خواهد بگیرد اینطور نباید باشد که مردم شب بخواهند صبح بیدار شوند و ببینند که پیامک ۴۵۰ میلیون تومانی برایشان آمده است.
توان تامین پول برای مردم نیست
متقاضیان نهضت ملی مسکن که عمدتاً هم قشر ضعیف جامعه هستند با چنین اخباری به سرعت به هم می ریزند اینها را مسئولان نمی دانند چون وضعیت مردم را درک نمی کنند ولی واقعاً ۴۵۰ میلیون تومان فراهم کردن برای قشر متوسط در این تورم و گرانی آن هم در ۴۵ روز کار دشواری است و از کجا معلوم که دولت بازهم پول نخواهد؟ در واقع نهضت ملی مسکن مثل چاه ویلی است که مردم نمی دانند به درستی چقدر دیگر در آن باید پول بریزند؟
در واقع طرح نهضت ملی مسکن در همان سال اول با تسهیلات ۴۰۰ میلیون تومانی و ۲۰۰ میلیون تومان آورده مردم می توانست اجرایی شود ولی دولتی ها و مسئولان یک سال و نیم فرصت با ارزش را در همین استان سمنان هدر دادند تا زمین پیدا کنند عجیب اینکه در برخی سایت ها زمین وقتی تامین شد که دولت پزشکیان روی کار آمده بود! لذا چوب این تعلل را مردم خوردند اگر زمین ها همان سال تامین می شد شاید می شد کارهایی با ۶۰۰ میلیون تومان کرد اما اکنون حتی با ۶۰۰ میلیون تومان نمی توان نیمی از آن خانه را هم ساخت.
دولت باید با مردم شفاف باشد از سوی دیگر هیچ راهی نیست جر اینکه دولت به این طرح ها بودجه تزریق کند وگرنه این طرح ها برای یک دهه نیمه کاره رها می شوند زیرا راه ادامه کار فشار آوردن به مردم نیست مردم سه سال قبل زمانی پول واریز کردند که فکر می کردند با ۴۰۰ میلیون تومان و برای مثال ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلیون تومان تزریق مالی می توانند خانه را بسازند نه اینکه یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان پول بدهند و هنوز هم معلوم نباشد چه می شود لذا تنها کار و آخرین راهکار دولت این است که ورود کند و از اینجا به بعد خودش را کار تمام کند خانه های مردم را تحویل دهد زیرا قرار داد بسته و ایجاد دیون کرده است.
منبع:تحلیل بازار
