به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم ، آیت الله سید احمد خاتمی در «همایش سراسری علمای تفسیر» که امروز پنجشنبه ۲۹ دی ماه ۱۴۰۴ در مجتمع یاوران حضرت مهدی (عج) جمکران برگزار شد، به بیان نکاتی در خصوص جایگاه والای حضرت صدیقه در اعتلای خدمات دینی و تعالیم طاهرین پرداخت. حجت الاسلام والمسلمین قرائتی، بر لزوم حرکت جدی تفسیر قرآن در مناطق و کشور تاکید کرد.
امام موقت تهران با اشاره به سابقه طولانی آشنایی با استاد قرائتی گفت: سابقه دوستی من با آقای قرائتی دقیقاً پنجاه سال است. از سال ۱۹۵۴ تا امروز. این زمان کمی نیست. از روزی که او را دیدم تا امروز، درد دین در شخصیت او موج می زند. از قرآن گرفته تا نماز و زکات و همه زمینه های تبیین دین.
یکی از اعضای هیأت رئیسه شورای خبرگان رهبری بر لزوم توجه جدی تر به تفسیر تاکید کرد و گفت: قرآن مظلوم است. نهضت تفسیر باید راه اندازی شود. کار مستمر، عمیق و همه جانبه. بخش ها باید در این زمینه پیشگام باشند.
خاتمی به تشریح روش تفسیری خود پرداخت و اظهار داشت: در گام اول باید دید آیه چه می خواهد بگوید. قرآن هم از نظر لغت و هم از لحاظ ادبی دانشی ضروری است. اما در اینجا دو گرایش وجود دارد: یک گرایش غوطه ور شدن بیش از حد در کلمات و ادبیات است که من آن را دوست ندارم. گرایش دوم، نگاه حداقلی و کاربردی به کلام و ادبیات است، تا جایی که فهم آیه اقتضا می کند.
وی با اشاره به بیانی از آیت الله العظمی سبحانی تصریح کرد: ایشان می فرمایند «لغت» یعنی الفاظ; اما واژه ای که باید از منابع معتبر و نزدیک به عصر معصومین استفاده کرد. بزرگانی چون خلیل بن احمد فراهیدی در العین، ابن فارس در مقیس اللغه منابع ارزشمندی آورده اند.
امام جمعه موقت تهران با اشاره به کتاب تحقیق فی کلامات القرآن گفت: مرحوم مصطفوی آن را در دفاع از نظریه عدم وجود «کلمه مشترک» در قرآن نوشته است. هر چند در نتیجه گیری او بحث وجود دارد، اما مجموعه گفته های این اثر بسیار ارزشمند است.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به منابع فارسی کلمه قرآن گفت: دو منبع فارسی بسیار قابل توجه است: اول: الفاظی که در تفسیر تسنیم آمده است. واقعاً عمیق و علمی است. من خودم روزانه چهل تفسیر را مرور می کنم. یکی از جامع ترین آنها همین تعبیر تسنیم است. امیدوارم سخنانش به زودی به صورت کتاب مستقل منتشر شود. ثانیاً: کتاب کلمات قرآن مصداق در تفسیر است که در چهار جلد توسط آستان قدس رضوی منتشر شده و به ویژه برای عموم و حتی نخبگان مفید است.
خاتمی سومین مرحله از روش تفسیری خود را «استخراج نکات تفسیری» دانست و گفت: این نکات از دل خود آیه و با طرح پرسش های تفسیری به دست می آید; مثلاً آیا «هدایت» در آیه به معنای فراهم آوردن راه است یا رسیدن به مطلوب؟ یا در «وامان یزلیل» چگونه باید فهمید که خداوند هیچکس را گمراه نمی کند، بلکه اوست که خود زمینه های گمراهی را فراهم کرده است.
وی مثال دیگری ارائه کرد و گفت: «جنایتکاران آتش را می بینند» در برخی آیات آمده است، اما در آیه ای دیگر می گوید «سمووا لها تقیذا وافیرا» یعنی صدای خشم و فریاد جهنم را می شنوند. در برخی از آیات «جمع بٌکْمٌ عُمْیٌ» گفته شده، در حالی که در آیات دیگر فریاد می زند: دَعْوّهْهْنَلّکَ إبْورِّ. جمع بندی این آیات دقیقاً وظیفه تفسیری است که معانی آیات را آشکار می کند.
عضو کمیته رهبری مجلس خبرگان رهبری افزود: مرحله چهارم بیان پیام های آیات است. تفسیر نور استاد کراتی پر از این پیام هاست. اصطلاح «رسالت» را به کار می برند، اما در علم اصول همین دلالت بر وجوب است; هم به معنای خاص و هم به معنای عام.
خاتمی در ادامه تاکید کرد: هرگز نباید از سیره اهل بیت(ع) غافل شد. قرآن در خانه آنها نازل شد. خوشبختانه در روایات چندین دوره تفسیر وجود دارد، از جمله تفسیر امثال در ۳۰ جلد در لبنان و همچنین نورالثقلین. اهل سنت هم یک دوره ۳۰ جلدی دارند. مراجعه به این منابع ضروری است.
وی در ادامه با تاکید بر اینکه هر چه درباره قرآن گفته شود کماکان ناکافی است، تصریح کرد: حقوق قرآن به قدری زیاد است که هر چه بکنیم کافی نیست. پیامبر خدا فرمود: پروردگارا! قوم من این قرآن را رها کردند، اما امروز نباید مثل گذشته فقط مرثیه های قرآن را بخوانیم. شرایط تغییر کرده است.
خاتمی با اشاره به آمار قابل توجه درس تفسیر در حوزه، گفت: روزانه حدود ۲۵۰ درس تفسیر در حوزه برگزار می شود. این افتخار کوچکی نیست. البته عظمت قرآن ایجاب می کند که تفسیر درس، درس فرعی نباشد; بلکه اصل درس حوزه باشد.
نماینده مجلس خبرگان رهبری با رد ادعای بی توجهی حوزه به قرآن، تصریح کرد: تفاسیری که بعد از انقلاب نوشته شده گنجینه ارزشمندی است.
وی برخی از مهمترین تفاسیر را ذکر کرد: تفسیر تسنیم – آیت الله العظمی جوادی آملی; این شرح ۸۰ جلدی برکات انقلاب اسلامی محصول حوزه علمیه است. اگرچه دوره تفسیر ایشان از قبل از انقلاب شروع شده است، اما مجموعه عظیم تسنیم پس از انقلاب تدوین شده و یکی از جامع ترین تفاسیر معاصر است.
تفسیر روان – آیت الله مشکینی; مرحوم آیت الله مشکینی به من فرمودند: برای جوانان تفسیر می نویسم. شش جلد توسط خودشان و دو جلد توسط آیت الله استادی تکمیل شد. انصافاً تفسیر بسیار روان است و به درستی آن را تفسیر روان نامیده اند.
تفسیر نمونه – آیت الله العظمی مکارم شیرازی; تفسیر نمونه دقیق، قابل اعتماد است و بیش از ۴۵-۵۰ بار تجدید چاپ شده است. برای آموزش و درک عمومی، یکی از بهترین تفاسیر موجود است.
راهنمای تفسیر و تفسیر نور – استاد قرائتی; آقای قرائتی فرزند حوزه است. اگر بخواهیم موقعیت او را در یک رجیستر بنویسیم باید آن را در ثبت دامنه بنویسیم. تعبیر نور و تفسیر موضوعی آقای قرائتی از افتخارات حوزه ثبت شود.
خاتمی با اشاره به نقش تفاسیر موضوعی در نظام بخشیدن به علوم قرآنی گفت: در این عصر تفاسیر موضوعی بسیار ارزشمندی نوشته شد که از آن جمله می توان به:
تفسیر موضوعی ۱۶ جلدی آیت الله جوادی آملی، تفسیر موضوعی آیت الله مکارم بر پیام قرآن، مفاهیم قرآن آیت الله سبحانی، منشر جاوید و ده ها اثر دیگر.
یکی از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تاکید کرد: حوزه قبل از انقلاب فقط «المیزان» داشت، اما پس از انقلاب ده ها مجله قرآنی، ده ها مقاله علمی و ده ها درس تفسیر جامع منتشر شد. اینها نشانه توجه جدی حوزه به قرآن است.
وی در پایان گفت: ۱۰ نکته درباره حوزه و قرآن نوشتم اما بیش از حد انتظار زمان برد. من از همه عزیزان عذرخواهی می کنم. از خدا می خواهم به ما کمک کند که پرچمدار قرآن باشیم و تا آخر عمر از این پرچم خارج نشویم و با قرآن محشور شویم.
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
