به گزارش خبرگزاری تسنیم ، سومین سمپوزیوم ایران شناسی در اتریش با عنوان «شبانی با پروفسور دکتر رودیگر لوئلکر، اسلام شناس و ایران شناس برجسته اتریشی» زیر نظر رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در اتریش و با حضور جمعی از اساتید دانشگاه، پژوهشگران، ایران شناسان و علاقمندان به فرهنگ و تمدن ایران در وین برگزار شد.
پروفسور هانس دی. گالتر، دانشیار شرق شناسی دانشگاه گراتس، به عنوان اولین سخنران این سمپوزیوم، پروفسور رودیگر لولکر را «معمار اسلام شناسی مستقل اتریش» نامید. وی گفت: رشته اسلام شناسی که پس از فاجعه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ از زیر سایه زبان شناسی سنتی بیرون آمد، امروز با کاوش عمیق در تحولات جهان اسلام در جهان آلمانی زبان بی رقیب است.
پروفسور گالتر ادامه داد: رودیگر لولکر با هجوم به زبان شناسان سنتی – که زبان شناسی را تنها پایه مطالعات غرب آسیا می دانستند، رشته ای بی طرف برای مطالعه اسلام ایجاد کرد. او در وبلاگ پرمخاطب «صندل سنت» به مبارزه بی امان با کلیشه های رسانه ای مانند «اسلام سیاسی» و «اسلام رادیکال» پرداخت و بر اهمیت مطالعه علمی و بی طرفانه اسلام تاکید کرد.
وی افزود: رودیگر لولکر علاوه بر اسلام شناسی به تاریخ باغ های ایرانی نیز روی آورده و مطالعاتی در این زمینه دارد که دریچه جدیدی برای شناخت تمدن ایرانی اسلامی به شمار می رود.
گالتر در پایان به نقل از هاینز نوسبومر (اخیرا) هشدار داد: «اتریش زمانی پل‌های ابدی بین اروپا و شرق ساخت؛ امروز این میراث در خطر فراموشی قرار دارد.» با این حال، پروفسور لولکر، حتی در دوران بازنشستگی خود، پرچمدار حفظ این پل ها است.
رودیگر لولکر، پرچمدار اسلام شناسی چند بعدی، دقیق و غیرکلیشه ای در اتریش
پروفسور کاتارینا ایوانی، استاد فلسفه اسلامی و زبان‌های شرقی در دانشگاه وین، به عنوان دومین سخنران سمپوزیوم، رودیگر لوئلکر را به‌عنوان «دانشمندی نادر» ستود که بیش از ۲۳ سال به‌تنهایی مطالعات اسلامی را در اتریش پایه‌گذاری کرد و آن را به حوزه‌ای گسترده و پویا تبدیل کرد.
ایوانی خاطرنشان کرد: لولکر اسلام شناسی را در دانشگاه وین مستقل کرد، نسل جوان را با انرژی پرورش داد، در مرکز تحقیقاتی «دین و تحول در جامعه معاصر» همکاری کرد و با رایزنی های ارزنده آثار ماندگاری فراتر از وین خلق کرد.
وی افزود: دامنه تحقیقات لولکار شگفت انگیز است: از قانون تجارت مالکی در اوایل اسلام و ربا قبل از مدرنیته تا سلفی گری، روایات صوفیانه، الهیات محیطی، اسلام در اندونزی و آسیای جنوب شرقی و جهان.
ایوانی در این رابطه افزود: لولکر با آگاهی از پیچیدگی و تنوع دین اسلام، دانش را «تکه تکه اما منسجم» می بیند و تضادها را نه مانع، بلکه پیوند می داند.
پروفسور ایوانی با طنز اضافه کرد: حدیث نبوی درباره حکمت ایرانیان گویا در مورد رودیگر لولکر نیز صدق می کند! زیرا او در زندگی تحصیلی خود همواره در جستجوی دانش بوده و راه ایران را برای این منظور در نظر گرفته است.
گفتگو، نه قضاوت؛ علم به عنوان پل بین فرهنگ ها
سومین سخنران سمپوزیوم ایران شناسی در وین، دکتر غزاله فریدزاده، استاد دانشگاه وین بود. وی لولکار را نه تنها محققی بزرگ، بلکه متفکری دانست که با روحیه ای نقادانه، باز و شجاع در برابر پیچیدگی ها، توانست پل های گفت و گوی پایداری میان شرق و غرب و نیز میان شاخه های مختلف معارف اسلامی و علوم انسانی ایجاد کند.
فریدزاده تأکید کرد که علم از دیدگاه لولکر «صاحب حقیقت» نیست، بلکه «جستجوی مشترک برای فهم» است. به گفته وی، پژوهش در حوزه اسلام و ایران نباید از موضع قضاوت، بلکه در قالب گفت وگو با متون، اندیشه ها و مردم ایرانی-اسلامی باشد.
وی یادآور شد: لولکار با نگاه زنده و پویایی که به اسلام داشت، این پدیده را نه امری ثابت و بسته، بلکه واقعیتی متغیر و گفت وگو محور می دید.
غزاله فریدزاده افزود: آثار لولکار به ویژه در زمینه دیجیتالی شدن فرهنگ اسلامی، ارتباطات دینی و جنبش های اجتماعی، مرزهای سنتی شرق شناسی را گشوده و آن را به عرصه جدیدی از تفکر میان فرهنگی کشاند.
وی همچنین از نبود کرسی مستقل مطالعات ایران اسلامی در دانشگاه وین انتقاد کرد و این خلأ را نه تنها یک فقدان تشکیلاتی بلکه یک کمبود فکری دانست که باعث ناقص شدن تصویر شرق می شود.
امکان ارائه قرائت هشت گانه اسلام
سخنران دیگر، دکتر رضا غلامی، استاد فلسفه سیاسی و مطالعات فرهنگی و تمدنی، سخنرانی خود را با عنوان «هشت قرائت از اسلام» به تبیین روشمند تنوع رویکردها در شناخت دین اختصاص داد.
وی با اشاره به اینکه «خواندن اسلام به معنای نگاه به دین از درون یک عالم معرفتی خاص است»، تأکید کرد: هیچ تفسیر واحدی نمی تواند نمایانگر همه شئون اسلام باشد و محقق صادق برای حفظ اعتبار علمی معارف اسلامی باید موضع معرفتی خود را آشکارا بیان کند.
وی در ادامه هشت نوع قرائت از اسلام را کلامی (با محوریت ایمان و دفاع عقلانی از عقاید)، فقهی (با محوریت احکام و تکالیف شرعی)، اخلاقی (با تأکید بر تربیت اخلاقی و معنویت)، فلسفی (مبتنی بر عقلانیت و تطهیر دین از خرافات)، عرفانی (تحقیق در اسلام در تجربۀ تاریخی) معرفی کرد. بستر زمان)، روان شناختی (با تمرکز بر نقش آرامش بخش و معناساز ایمان) و در نهایت علمی (تلاش برای تبیین دین بر اساس روش علمی).
دکتر غلامی با بررسی نقاط قوت و محدودیت های هر رویکرد، تاکید کرد که «مساله اصلی صحت یک قرائت نیست، بلکه اثربخشی آن برای هدف تحقیق است».
وی در پایان با قدردانی از مقام علمی پروفسور رودیگر لولکر، وی را نمونه ای برجسته از پژوهشگرانی دانست که با صداقت علمی، عمق نظری و دیدی باز، مسیر معارف اسلامی را پویاتر و معتبرتر ساخته اند.
ادای احترام دانش آموز به معلم؛ پیوندی از دانش، عشق و الهام
چهارمین سخنران، مهشید صادقی، دانشجوی دکتری شرق شناسی دانشگاه وین و شاگرد دیرینه پروفسور رودیگر لولکر، در خصوص بیش از یک دهه دوران دانشجویی خود نزد این استاد برجسته معارف اسلامی صحبت کرد. او از این فرصت استفاده کرد و از استاد خود نه تنها به عنوان معلم دانشگاه، بلکه به عنوان «راهنما، الهام و چراغ راه علمی» خود یاد کرد.
از شرق شناسی تا ایران شناسی؛ روایت یک عمر پیوند با جهان ایرانی
پروفسور دکتر لولکار در پایان این سمپوزیوم با اشاره به سابقه طولانی تعامل فکری و فرهنگی ایران و جهان غرب گفت: ایران نه تنها در تاریخ تمدن بشری، بلکه در شکل گیری مفاهیم جهانی عقل، اخلاق و معنویت نقش بی بدیلی داشته است.
لولکر در ادامه ضمن مرور دیدگاه‌های فیلسوفان و اندیشمندان مسلمان ایرانی تاکید کرد: گفت‌وگوی شرق و غرب زمانی مثمر ثمر خواهد بود که مبتنی بر درک متقابل، احترام فرهنگی و پذیرش تفاوت‌های شناختی باشد.
لولکار در بخشی دیگر از این سخنان به نقش ایران شناسی معاصر در اروپا اشاره کرد و یادآور شد: این حوزه باید از منظر صرفا تاریخی فاصله بگیرد و به ابعاد زنده و پویای فرهنگ امروز ایران نیز بپردازد.
وی با ذکر نمونه هایی از مطالعات دانشگاه وین و پروژه های مشترک بین محققان ایرانی و اتریشی بر ضرورت توسعه همکاری های علمی دو کشور تاکید کرد.
وی در پایان سخنان خود ضمن قدردانی از رایزنی فرهنگی ایران در اتریش برای برگزاری این سمپوزیوم ها، تاکید کرد که ایران شناسی آینده باید پلی بین دانش، دیپلماسی فرهنگی و تفاهم تمدنی – پلی مبتنی بر احترام متقابل و علاقه به حقیقت ایجاد کند.
شایان ذکر است: پروفسور لولکر طی سخنانی به ضرورت شکل‌گیری رشته ایران‌شناسی در اتریش پرداخت و یادآور شد: در طول بیست سال گذشته حداقل دوازده تلاش برای ایجاد کرسی مستقل ایرانی‌شناسی در دانشگاه وین صورت گرفته است که هنوز هیچ‌یک به نتیجه نرسیده است. به گفته وی، این فقدان نه از ایران، بلکه از ضعف سیاست علمی در اتریش است.
خانه حکمت ایران در وین که با هدف ترویج اندیشه فلسفی، علمی و فرهنگی ایران در اروپا برگزار می شود، اعلام کرد که این رویداد از سلسله برنامه های مشترک ایران و اتریش در حوزه ایران شناسی است و چهارمین سمپوزیوم آن نیز در آینده نزدیک برگزار می شود.
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
