مهران ابراهیمیان؛ بازار: «وحید یعقوبی» معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در سخنرانی تحلیلی خود گفت: باوجود محدودیت شدید برق در بهار، تولید فولاد کشور در شش‌ماهه نخست ۳.۲ درصد رشد داشته است؛ اما حاشیه سود و توازن زنجیره، به‌ویژه در بخش صادرات کنسانتره، به‌شدت آسیب دیده است. در سومین سمینار تحلیلی اندیشکده فولاد و صنایع معدنی ایران، «وحید یعقوبی» معاون اجرایی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، گزارشی از عملکرد آماری شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ صنعت فولاد ارائه کرد.
وحید یعقوبی با اشاره به رشد ۳.۲ درصدی تولید فولاد در شش‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ گفت این رشد نه حاصل افزایش ظرفیت بلکه نتیجه مدیریت محدودیت‌های برق و برنامه‌ریزی واحدهای تولیدی است
وی در آغاز سخنان خود گفت: هدف از این ارائه، ترسیم واقع‌بینانه وضعیت نیم‌سال نخست و تبیین داده‌های کلان زنجیره فولاد است تا تحلیلگران و سیاست‌گذاران بتوانند بر پایه آن تصمیم‌سازی کنند.
رشد تولید در شرایط محدودیت انرژی یعقوبی اعلام کرد: تولید فولاد کشور در شش‌ماهه امسال به حدود ۱۵ میلیون تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳.۲ درصد رشد داشته است. او گفت: شاید عجیب به‌نظر برسد که در شرایط قطعی برق، تولید افزایش یافته است، اما این رشد حاصل مدیریت و پیش‌بینی کارخانه‌ها بوده است.
ارزش صادرات زنجیره فولاد در شش‌ماهه امسال به چهار میلیارد دلار رسید و احتمال می‌رود تا پایان سال از مرز هشت میلیارد دلار عبور کند
وی توضیح داد: تولیدکنندگان فولاد برای تابستان، با خرید برق سبز و آزاد و برنامه‌ریزی دقیق توانستند بخشی از محدودیت‌ها را جبران کنند، اما در بهار امسال با محدودیت ۹۰ درصدی در اردیبهشت و خرداد مواجه بودند؛ همین امر موجب کاهش ۴.۸ درصدی تولید در سه‌ماهه نخست و جبران آن در پایان شش‌ماهه شد. به گفته او، در این دوره بیشترین رشد تولید مربوط به سنگ‌آهن و میلگرد بوده است؛ زیرا این محصولات برق کمتری مصرف می‌کنند. در مقابل، تولید تیرآهن با کاهش ۳۷.۵ درصدی روبه‌رو شد که دلیل اصلی آن اصلاحات بهره‌وری در ذوب‌آهن اصفهان بوده است.
یعقوبی افزود: با وجود رشد نسبت به سال گذشته، حجم تولید شش‌ماهه هنوز به سطح سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ نرسیده است؛ به‌ویژه در مقایسه با افت تاریخی سال ۱۴۰۰ که ناشی از قطع برق بر اساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی بود.
رکورد در صادرات، اما نه به نفع تولید یعقوبی در ادامه گفت: ارزش صادرات زنجیره فولاد در شش‌ماهه نخست امسال به حدود ۴ میلیارد دلار رسیده و پیش‌بینی می‌شود در پایان سال رقم ۷.۵ تا ۸ میلیارد دلارتحقق یابد. با این حال تأکید کرد: افزایش صادرات لزوماً به نفع تولید نیست، زیرا بخش عمده صادرات از سوی تولیدکنندگان صورت نگرفته است.
وی اظهار داشت: میزان رشد ارزش صادرات فولاد کشور ۲۶ درصد بوده؛ در حالی که حجم آن در کل زنجیره ۴۵ درصد افزایش یافته است. دلیل اصلی این شکاف، افت قیمت‌های جهانی و همچنین دوبرابر شدن صادرات کنسانتره سنگ‌آهن با رشد ۹۹ درصدی است. یعقوبی این روند را «هشداری جدی» دانست و افزود: اگر صادرات خام ادامه یابد، فرصت تبدیل ارزش افزوده از بین می‌رود.
وضعیت واردات و سیاست‌گذاری در ورق فولادی در بخش واردات، بر اساس داده‌های انجمن فولاد، ۹۳ درصد واردات محصولات فولادی مربوط به ورق‌ها ست که همچنان به خودکفایی نرسیده‌ایم. وی گفت: خوشبختانه واردات در شش‌ماهه نخست ۴۵ درصد از نظر حجم و ۴۰ درصد از نظر ارزش کاهش یافته و این نشان می‌دهد سیاست‌گذار در جهت استفاده از ظرفیت‌های داخلی گام‌هایی برداشته است. بااین‌حال ظرفیت استفاده‌نشده در ورق سرد و ورق گالوانیزه به ترتیب بیش از ۵۰ و ۶۵ درصد باقی مانده است. یعقوبی در بخش دیگری از سخنان خود به بازار بورس کالا اشاره کرد و گفت: بیش از نیمی از عرضه‌های زنجیره فولاد در بورس معامله نمی‌شود و این نشان‌دهنده نیاز فوری به بازنگری در کف عرضه ابلاغی به واحدهاست.
او افزود: میانگین نرخ شمش فولادی در بورس کالا در شش‌ماهه امسال حدود ۷۲ هزار تومان بوده که تقریباً معادل نرخ ارز نیمایی است و با هزینه‌های واقعی تولید فاصله دارد. میلگرد با متوسط ۸۰ هزار تومان و ورق گرم با ۷۸ هزار تومان معامله شده‌اند؛ ارقامی که همچنان پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است.
یعقوبی نسبت به کاهش حاشیه سود شرکت‌های فولادی و رشد بی‌رویه صادرات کنسانتره سنگ‌آهن هشدار داد و آن را «زنگ خطر» برای پایداری زنجیره صنعت فولاد کشور دانست
افت تاریخی حاشیه سود در ادامه، یعقوبی با نمایش نمودار عملکرد مالی شرکت‌های بزرگ فولادی گفت: حاشیه سود اغلب واحدها نسبت به سال‌های گذشته به‌شدت کاهش یافته و شرکت‌هایی که پیش‌تر ۳۰ تا ۵۰ درصد سودآوری داشتند، اکنون به سطوح تک‌رقمی رسیده‌اند؛ برای نمونه حاشیه سود فولاد مبارکه از ۵۳ درصد به ۱۹ درصد و برخی دیگر از ۲۵ درصد به ۴ درصد کاهش یافته است.
وی دو عامل اصلی را عامل این وضعیت دانست: افزایش نرخ انرژی و اختلال در صادرات رسمی. به گفته او، نرخ گاز صنعت فولاد حدود ۱۷ سنت است که سه برابر متوسط منطقه و معادل سه برابر نرخ جهانی محسوب می‌شود و نرخ برق نیز ۲۳ برابر شده است.
صادرات غیررسمی و پیامدهای آن او با بیان اینکه سیاست‌گذاری نادرست در عرضه صادراتی باعث کاهش سهم تولیدکنندگان از بازار صادرات شده است، توضیح داد: در صادرات شمش، سهم تولیدکنندگان از ۷۹ درصد به ۴۴ درصد رسیده و در میلگرد نیز تنها ۱۹ درصد صادرات توسط واحدهای تولیدی انجام می‌شود. به‌جای آن، صادرکنندگان غیررسمی و کارت‌های بازرگانی یک‌بارمصرف فعال شده‌اند که ارز حاصل از صادرات نیز به‌طور کامل به چرخه رسمی کشور بازنمی‌گردد.
یعقوبی در پایان تأکید کرد: سیاست‌گذاری‌های انرژی، صادرات و نرخ‌گذاری باید با واقعیت اقتصادی صنعت همسو شود تا فولاد ایران بتواند جایگاه خود را در بازار جهانی حفظ کند و از چرخه خام‌فروشی فاصله بگیرد.
منبع:تحلیل بازار
