هیفاء پردل؛ بازار: اینجا قم است؛ پایتخت معنوی ایران و دومین شهر بزرگ زیارتی کشور. شهری که خیابان‌هایش با گام‌های میلیون‌ها زائر از سراسر جهان آشناست و هویتش با کرامت و میزبانی گره خورده است. اما پشت این شکوه معنوی و در هیاهوی زائران بی‌شمار، حقیقتی تلخ پنهان شده است: خزانه‌ای که سهمش از بودجه ملی زیارت، هرگز به اندازه سخاوتش در میزبانی نبوده است.
این گزارش، روایتی از یک تبعیض آشکار در تقسیم بودجه و داستان شهری است که با آغوشی باز اما دستانی خالی، بار سنگین نگین گردشگری مذهبی بودن را به دوش می‌کشد.
سالیانی است که کش‌وقوس‌های دولتی بر سر اختصاص ردیف بودجه ملی با عنوان «بودجه زیارت» ادامه دارد؛ بودجه‌ای که دولت دهم آن را تصویب، دولت یازدهم حذف و سرانجام دولت سیزدهم مجدداً آن را احیا کرد. اما شهرهای زیارتی کشور، از جمله قم، همچنان با چالش تخصیص عادلانه آن روبرو هستند.
بودجه زیارت همچنان در هاله‌ای از ابهام
زیارت یکی از مهم‌ترین اهداف سفر در کشورهای اسلامی، به‌ویژه در جهان تشیع است و شهرهای مشهد و قم، اصلی‌ترین مقاصد گردشگری مذهبی به شمار می‌روند.
محمودی: قرار است کارگروه ملی زیارت با پیشنهاد استانداری قم به «شورای عالی زیارت» تبدیل و جلسات آن با هماهنگی این شورا در قم برگزار شود
در ماده الحاقی ۱۵ قانون، آمده است که به‌منظور تعمیق ارزش‌ها، باورها و فرهنگ مبتنی بر هویت اسلامی، ترویج سیره و سنت اهل بیت(ع) و استفاده بهینه از ظرفیت معنوی شهرهای مقدس قم، مشهد و شیراز، دولت موظف است با شناسایی دقیق نیازها و مشکلات زائران، سازوکارهای لازم جهت ساماندهی امور ایشان و تأمین زیرساخت‌ها را تدوین کند. این امر از طریق حمایت از شهرداری‌ها، بخش‌های غیردولتی، توسعه امکانات، فعالیت‌های فرهنگی و خدمات زیارتی در این سه شهر مذهبی و فراهم نمودن زمینه زیارت مطلوب و اجرای پروژه‌های زیربنایی، در قالب بودجه‌های سنواتی پیش‌بینی می‌شود.
با این حال، پس از گذشت چندین سال از تصویب این قانون، بودجه زیارت همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اگرچه با پیگیری دولت سیزدهم، بودجه اندکی برای قم و مشهد اختصاص یافت، اما با توجه به کمبود زیرساخت‌های استاندارد برای گردشگری مذهبی و امکانات محدود در برابر حجم بالای زائران، این مبلغ ناچیز پاسخگو نیست.
شهر قم در تمام طول سال، به‌ویژه در مناسبت‌هایی مانند ولادت حضرت معصومه(س) و نیمه شعبان با محوریت مسجد مقدس جمکران، میزبان گردشگران داخلی و خارجی است. این روزها نیز با نزدیک شدن به ایام اربعین حسینی(ع)، شهر قم پذیرای زائران پاکستانی، آذربایجانی و دیگر کشورهای آسیایی است و به عنوان یکی از مقاصد اصلی زائران در مسیر این راهپیمایی عظیم شناخته می‌شود؛ امری که لزوم تخصیص بودجه ملی را دوچندان می‌کند.
تشکیل کارگروه زیارت در کشور
سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و زیارت استانداری قم ظهر امروز سه‌شنبه در نخستین نشست خبری خود با اصحاب رسانه، در ارتباط با کارگروه زیارت و بودجه زیارتی گزارشی ارائه داد و گفت: با توجه به اهمیت زیارت در کشور، ساختاری به نام کارگروه ملی زیارت تشکیل شده است که عمدتاً بر مسائل و مشکلات شهر مشهد تمرکز دارد اما ظرفیت و سهم هر استان را نیز رصد می‌کند. بررسی‌ها و پیگیری‌های ما نشان می‌دهد که قم با وجود تمام ظرفیت‌های خود در حوزه زیارت، سهم مناسب و مطلوبی از این کارگروه و بودجه آن ندارد.»
حسین محمودی در ادامه افزود: بهره‌گیری از فرصت این کارگروه ملی در اولویت معاونت امور فرهنگی، اجتماعی و زیارت قرار دارد. آنچه از زمان انتصاب بنده از اسفندماه تاکنون انجام شده، برپایی ستاد تسهیلات زائران بوده است. با توجه به حجم بالای زائرانی که در مراکز اقامتی استان حضور یافتند، نیاز به مدیریت و سازماندهی خاصی وجود داشت که به بهترین شکل انجام شد و برنامه‌های فرهنگی متنوعی در حرم مطهر بانوی کرامت و مسجد مقدس جمکران برگزار گردید. همچنین، استقبال و بدرقه مناسبی از زائران قم صورت گرفت و در ایام ماه مبارک رمضان، دهه کرامت و دهه ولایت و امامت، خدمات مذهبی و فرهنگی مطلوبی در اختیار آنان قرار گرفت.
به گفته وی، با پیگیری استاندار قرار است کارگروه ملی زیارت با پیشنهاد استانداری قم به «شورای عالی زیارت» تبدیل و جلسات آن با هماهنگی این شورا در قم برگزار شود.
سید ضیاء هاشمی: مهم‌ترین کانون زیارتی کشور، حرم مطهر امام رضا(ع) است؛ اما حرم‌های حضرت شاهچراغ(ع)، حضرت معصومه(س)، مسجد جمکران، حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و سایر بقاع متبرکه نیز از یک جنس هستند.
پیش از این نیز سید ضیاء هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی معاون اول رئیس‌جمهور، در ارتباط با بودجه زیارت گفته بود: مهم‌ترین کانون زیارتی کشور، حرم مطهر امام رضا(ع) است؛ اما حرم‌های حضرت شاهچراغ(ع)، حضرت معصومه(س)، مسجد جمکران، حرم حضرت عبدالعظیم(ع) و سایر بقاع متبرکه نیز از یک جنس هستند. بنابراین، تصمیماتی که در مسیر تسهیل و ترویج فرهنگ و فرآیند زیارت اتخاذ می‌کنیم، در سطح ملی صورت می‌گیرد.
جای خالی قم در کارگروه ملی زیارت
این بی‌عدالتی در توزیع اعتبارات، از نگاه پارلمان شهری قم نیز دور نمانده است. مجید اخوان، عضو شورای اسلامی این شهر در گفت‌وگو با خبرنگار بازار تأکید می‌کند که میان وظایف ملی و بین‌المللی قم به عنوان میزبان دائمی زائران و مراسم مذهبی، و سهمی که از بودجه دریافت می‌کند، یک نابرابری مشهود وجود دارد.
وی با اشاره به جایگاه استراتژیک قم به عنوان شاهراه مواصلاتی ۱۷ استان و محور رویدادهای جهانی مانند نیمه شعبان، معتقد است که حمایت از این شهر نیازمند یک نگاه ملی و فراتر از اختیارات استانی است.
به گفته اخوان، دغدغه‌مندی استاندار باید با ورود مستقیم دولت و تشکیل جلساتی در سطح وزرا پشتیبانی شود تا تخصیص یک بودجه ویژه برای قم به سرانجام برسد.
شورای ملی زیارت، دغدغه قمی‌ها
حجت‌الاسلام والمسلمین سید احمد مشرف، معاون فرهنگی حرم مطهر بانوی کرامت نیز از به ثمر نشستن پیگیری‌ها برای احقاق حق قم در حوزه زیارت خبر داده و اعلام کرده است که با ارتقای ساختار موجود به «شورای ملی زیارت» و برگزاری نخستین جلسه آن در قم، قرار است به سال‌ها تمرکز انحصاری بر مشهد و نادیده گرفتن جایگاه پایتخت معنوی کشور پایان داده شود.
وی این تغییر رویکرد را مدیون پیگیری‌های هدفمند آستان مقدس حضرت معصومه(س) دانست و تأکید کرد: همان‌طور که مشهد توانست نگاه حکومتی را به مسائل خود جلب کند، ما نیز در تلاشیم تا اهمیت و نیازهای قم را در سطح ملی مطرح سازیم و از این بی‌عدالتی خارج شویم.
در حالی که مسئولان محلی قم برای احقاق حق این شهر در تلاش‌اند و زائران بی‌شمار همچنان این مقصد مقدس را برای سفر معنوی خود برمی‌گزینند، توپ در زمین دولت و مجلس است. تبدیل کارگروه به «شورای ملی زیارت» و تخصیص بودجه‌ای عادلانه، آزمونی بزرگ برای اثبات نگاه متوازن به تمام قطب‌های مذهبی کشور است. آینده نشان خواهد داد که آیا صدای قم در هیاهوی پایتخت شنیده می‌شود و این شهر به جایگاهی که شایسته آن است، دست خواهد یافت یا خیر.
منبع:تحلیل بازار
