به گزارش خبرگزاری تسنیم از دزفول، غلامعلی رشید علی نور در سال ۱۳۳۲ در شهر دزفول، در خانواده‌ای انقلابی و با گرایش مذهبی، چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در زادگاه خود، دزفول، تا اخذ دیپلم ادامه داد. پس از آن، برای گذراندن دورۀ خدمت وظیفۀ عمومی به اهواز عزیمت کرد و در سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۳ دورۀ سربازی خود را در لشکر ۹۲ زرهی ارتش در اهواز سپری نمود.
غلامعلی رشید در دزفول در یک خانوادۀ پرجمعیت متولد شده است. او در خانوادۀ فرزند دوم به حساب می‌آید شش خواهر و دو برادر به نام‌های محمدعلی و حسن‌علی نیز دارد. یکی از برادران او حسن‌علی مدت‌ها قبل در سانحه تصادف جان خود را از دست می‌دهد. پدر او زنده یاد حاج علی رشید علی نور آهنگر بوده و مادر وی خانه‌دار.
به گفتۀ مادر سردار غلامعلی رشید خانم زهرا شمشیری‌ساز؛ غلامعلی از بچگی بسیار زرنگ بود و در سنین نوجوانی در مساجد حضور پیدا می‌کرد و هیچ وقت نمازش قضا نمی‌رفت. بسیار کتاب خواندن و درس را دوست داشت و از کار کردن در مسجد نهایت لذت را می‌برد. وقتی که تحصیل می‌کرد در فصل تابستان‌ها با برادر بزرگ‌تر خود محمدعلی سر کار می‌رفت و لباس‌های خودش را خود می‌شست و این اجازۀ را به من نمی‌داد که لباسش را بشویم. خیلی حجاب خواهرانش برایش مهم بود، حتی به بانوان فامیل و اهل محل خیلی حساسیت نشان می‌داد.
سردار رشید از دوران نوجوانی روحیۀ انقلابی خود را در برابر رژیم پهلوی نشان داد. فعالیت‌های سیاسی او از سال ۱۳۵۰، در سن ۱۸ سالگی، آغاز شد. در همان سال، به دلیل فعالیت‌های سیاسی علیه دودمان پهلوی، توسط ساواک در دزفول دستگیر و به اهواز منتقل شد. او یک سال را در زندان اهواز گذراند و در این مدت با افرادی نظیر محسن رضایی و علی شمخانی، که بعدها از فرماندهان برجستۀ سپاه پاسداران شدند آشنا شد. این آشنایی، سرآغاز پیوستن او به گروه چریکی مسلمان منصورون بود که از اتحاد نیروهای مبارز مذهبی در شهرهای دزفول، اهواز و خرمشهر شکل گرفته بود.
در سال ۱۳۵۵، سردار رشید برای بار دوم در شهر اصفان توسط ساواک دستگیر و به تهران منتقل شد. او یک سال دیگر، تا سال ۱۳۵۶، در زندان سپری کرد. پس از آزادی، فعالیت‌های خود را با جدیت بیشتری در گروه مسلح منصورون ادامه داد. این گروه نقش مهمی در مبارزات پیش از انقلاب ایفا کرد و پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، با دیگر گروه‌های چریکی مسلمان در سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ادغام شد.
سردار غلامعلی رشید، به‌عنوان یکی از اعضای برجسته و پرانرژی گروه منصورون، نقشی کلیدی در فعالیت‌های انقلابی این گروه ایفا کرد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، منصورون با شش گروه مبارز دیگر ادغام شد و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی را شکل داد؛ سازمانی که رشید با تعهد انقلابی خود به آن پیوست. با تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، او از پیشگامان ورود به این نهاد بود و با پذیرش مسئولیت معاونت اطلاعات و عملیات سپاه دزفول، گامی استوار در مسیر دفاع از آرمان‌های انقلاب برداشت.
گروه منصورون، با پیشینۀ درخشان در دفاع از وطن، ناموس و ارزش‌های انقلابی یکی از ستون‌های اصلی در بنیان‌گذاری سپاه پاسداران به‌شمار می‌رفت. اعضای این گروه، خصوصاً سردار رشید، با شجاعت و فداکاری خود، از مؤسسان و فرماندهان اولیه این نهاد انقلابی بودند و میراثی ماندگار در تاریخ مقاومت ایران به‌جا گذاشتند.
گروه منصورون در اوایل دهه ۱۳۵۰ شکل گرفت و از اتحاد نیروهای مذهبی و مبارز در شهرهای دزفول، اهواز و خرمشهر پدید آمد. این گروه، که نامش از کلمه «منصور» به معنای پیروز و شکست‌ناپذیر گرفته شده بود، از جوانانی تشکیل می‌شد که تحت تأثیر اندیشه‌های انقلابی رهبرانی چون امام خمینی(ره) و با الهام از تعالیم اسلامی، به مبارزه مسلحانه و سیاسی علیه رژیم پهلوی روی آوردند. منصورون یک گروه چریکی-مذهبی بود که با سازماندهی دقیق و مخفیانه، عملیات‌هایی علیه مراکز حکومتی و ساواک انجام می‌داد. این گروه در کنار دیگر جریان‌های انقلابی، مانند سازمان مجاهدین خلق(پیش از انحراف) و گروه‌های مذهبی دیگر، بخشی از موج عظیم مقاومت مردمی بود که زمینه‌ساز پیروزی انقلاب اسلامی شد.
اعضای منصورون عمدتاً از جوانان تحصیل‌کرده و مذهبی بودند که به ترویج فرهنگ اسلامی و انقلابی می‌پرداختند. این گروه در شهرهای خوزستان و دزفول پایگاهی قوی داشت و با انجام عملیات‌های مخفیانه، مانند پخش اعلامیه‌های انقلابی، تخریب تأسیسات حکومتی و حتی ترور برخی عوامل رژیم به تضعیف پایه‌های پهلوی کمک کرد. حس و حال آن دوران را تصور کنید که در شب‌های تاریک، جلسات مخفی در خانه‌ها برگذار شده و جوانانی مثل غلامعلی رشید با وجود خطر دستگیری و شکنجه از آرمان‌هایشان دست نکشیدند.
غلامعلی رشید، که در آن زمان جوانی ۱۸–۱۹ ساله بود، از سال ۱۳۵۰ به منصورون پیوست. او با روحیه‌ای نترس و ذهنی تیزبین، خیلی زود در میان اعضای گروه برجسته شد. رشید در فعالیت‌های مخفیانه گروه، از جمله توزیع اعلامیه‌ها و برنامه‌ریزی عملیات‌های چریکی، نقش داشت. دستگیری او در سال ۱۳۵۰ توسط ساواک در دزفول و سپس در سال ۱۳۵۵ در اصفهان، گواه شجاعت و تعهد او به مبارزه بود. همانطور که اشاره شد در زندان، او با شخصیت‌هایی چون محسن رضایی و علی شمخانی آشنا شد که بعدها به یاران نزدیک او در سپاه پاسداران تبدیل شدند.
این آشنایی‌ها، شبکه‌ای از روابط انقلابی را شکل داد که بعدها در تشکیل سپاه و دفاع مقدس نقش کلیدی ایفا کرد. تصور کنید رشید جوان را، که در سلول‌های تاریک ساواک روحیه‌اش را نباخت و با عزمی راسخ‌تر به مبارزه ادامه داد. این همان روحیه‌ای است که او را به یکی از فرماندهان افسانه‌ای دفاع مقدس تبدیل کرد. دقیقاً مصداق بارز همین روحیه را در دفاع از آرمان‌های اسلامی، خاک و ناموس کشورمان در مردمی می‌بینیم که امروزه در خرداد سال ۱۴۰۴ برای مقابله با ظلم و فساد رژیم کودک‌کش صهیونیستی به راهپیمایی و اعتراض در خیابان‌ها آمدند و همدلی و یاری با رهبر انقلاب و یکدیگر را بار دیگر به دشمن و جهانیان ثابت کردند.
منصورون نقشی حیاتی در بسترسازی برای پیروزی انقلاب اسلامی ایفا کرد. این گروه، با انجام عملیات‌های چریکی و تبلیغاتی، به تضعیف رژیم پهلوی کمک کرد. پخش اعلامیه‌های امام خمینی(ره)، سازماندهی تظاهرات و حتی عملیات‌های مسلحانه علیه نیروهای ساواک، از جمله فعالیت‌های این گروه بود. اما آنچه منصورون را متمایز می‌کرد، پیوند عمیقش با ارزش‌های اسلامی بود. برخلاف برخی گروه‌های دیگر که گرایش‌های مارکسیستی یا التقاطی داشتند، منصورون کاملاً بر پایۀ ایدئولوژی اسلامی عمل می‌کرد و این موضوع، آن را به یکی از گروه‌های مورد اعتماد مردم و رهبران انقلاب تبدیل کرد.
حضور غلامعلی رشید در منصورون، داستانی از شجاعت، ایمان و آینده‌نگری است. تصور کنید جوانی را که در ۱۸ سالگی، در حالی که بسیاری در این سن به دنبال حفاظت از زندگی روزمرۀ خودشان‌اند، خطر دستگیری و شکنجه را به جان می‌خرد و به مبارزه‌ای بی‌امان علیه ظلم می‌پردازد. رشید در منصورون با ذهن استراتژیک و شجاعتش به یکی از مهره‌های کلیدی گروه تبدیل شد.
او در جلسات مخفی، در کنار یارانی چون رضایی و شمخانی، نقشه‌هایی می‌کشید که بعدها به ثمر نشست و رژیم پهلوی را به زانو درآورد. این روحیۀ انقلابی برای دفاع از خاک و ناموس کشورمان، همان چیزی بود که رشید را در دوران دفاع مقدس به فرماندهی قرارگاه فتح در ۲۸ سالگی رساند و در نهایت او را به فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، عالی‌ترین نهاد عملیاتی نیروهای مسلح ایران، ارتقا داد.
نابغۀ جنگ
از بین چهره های نظامی جمهوری اسلامی ایران نام غلامعلی رشید به عنوان یکی از استراتژیست های برجستۀ نظامی و از نزدیک‌ترین چهره‌ها به فرماندهان دفاع مقدس جایگاه بسیار ویژه‌ای دارد. رشید از فرماندهان قدیمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حساب می‌شود که در سال‌های اخیر قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(ص) که عالی‌ترین مرکز فرماندهی عملیاتی نیروهای مسلح ایران محسوب می‌شود را بر عهده داشت.
او از جمله اولین نیروهایی بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی به عضویت سپاه در آمد و با شروع جنگ ایران و عراق به خاطر نبوغش به سرعت نقش مهمی پیدا کرد. رشید از جمله نزدیک ترین معاون‌های شهید حسن باقری، طراح ارشد عملیات‌های دفاع مقدس بود و بعد از شهادت باقری به یکی از چهره‌های محوری در اتاق فکر جنگ تبدیل شد.
او در عملیات‌های مهمی از جمله طریق‌القدس، فتح‌المبین، بیت‌المقدس، والفجر ۸ و کربلای ۵ حضور مؤثر داشت. بر اساس شهادت فرماندهان نظامی، توان تحلیل، ذهن راهبردی و شناخت عمیق غلامعلی رشید از جغرافیای جنگ، او را به یکی از اندیشمندان اصلی دفاع مقدس بدل کرد. پس از جنگ، رشید وارد ساختار فرماندهی ارشد نیروهای مسلح شد و به معاونت عملیات ستاد کل و سپس فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء رسید؛ قرارگاهی که در شرایط بحران و جنگ، وظیفۀ تمرکز و هماهنگی تمام عملیات نظامی را بر عهده دارد. در ساختار فرماندهی، فرماندۀ این قرارگاه در زمان جنگ، معادل جانشین فرمانده کل قوا در میدان عملیاتی تلقی می‌شود.
رشید به عنوان یک نظریه‌پرداز در حوزۀ دکترین نظامی ایران شناخته می‌شد. تاکید اصلی او در سخنرانی‌های مختلفش بر افزایش توان بازدارندگی فعال کشور بود و از مدافعان سرسخت تقویت توان موشکی ایران به شمار می‌آمد. در سال‌های اخیر، رسانه‌های غربی رشید را طراح راهبردهای کلان نظامی ایران و بازیگری تاثیرگذار در معادلات منطقه معرفی کردند.
در گزارش‌های تحلیلی اندیشکده‌هایی مانند «مؤسسۀ واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک»، رشید به عنوان یک بازیگر کم‌حاشیه و بی سر و صدای نظامی ایران اما با نفوذ در سیاست‌های نظامی معرفی شد. که تاثیرگذاریش خیلی بیشتر از آنچیزی است که در رسانه‌ها دیده شده. رشید معمولاً در سایه بود و کمتر سخنرانی می‌کرد و علاقه‌ای به دیده شدن نداشت؛ با این حال، او جایگاهی مورد احترام و اطمینان در جمع فرماندهان ارشد سپاه و ارتش داشت.
پس از شهادت قاسم سلیمانی، رشید از جمله کسانی بود که بر لزوم انتقام سخت تاکید کرد. در یکی از سخنرانی‌های رسمی‌اش، تصریح کرد: «دشمن باید بداند که صبر راهبردی ایران ناشی از ضعف نیست و پاسخ جمهوری اسلامی ایران به هرگونه تهاجم، قاطع و بازدارنده خواهد بود.» شهادت غلامعلی رشید فقط از دست‌رفتن یک فرمانده عملیاتی برجسته نبود، بلکه اندیشمندی بزرگ و استراتژیستی با سال‌ها تجربه طراحی عملیات‌های کلان و اشراف بر پیچیدگی‌های میدان نبرد از دست رفت. خلأ او توسط نسل جدیدی از فرماندهان و شاگردانش که تحت مدیریت و راهنمایی او رشد یافتند جبران شده است.
نقش در دفاع مقدس
سردار رشید در طول جنگ ایران و عراق(۱۳۵۹–۱۳۶۷) یکی از فرماندهان کلیدی و ارشد سپاه پاسداران بود و در تمامی عملیات‌های اصلی این نهاد حضور فعال داشت. او همراه با فرماندهانی نظیر محسن رضایی، سید یحیی صفوی، علی شمخانی و حسن باقری، از تصمیم‌گیران اصلی جنگ بود و به دلیل شایستگی‌ها و عملکردش، از مقبولیت بالایی در میان نیروهای سپه برخوردار بود.
در سال ۱۳۶۰، همزمان با اجرای عملیات بیت‌المقدس، سردار رشید در سن ۲۸ سالگی فرماندهی قرارگاه فتح را بر عهده گرفت. او همچنین در طول جنگ، سمت‌های مهمی نظیر معاونت عملیات قرارگاه خاتم‌الانبیاء، جانشین عملیاتی فرماندۀ کل سپاه، مسئول اطلاعات و عملیات قرارگاه مرکزی جنگ، فرماندهی قرارگاه فتح و جانشین فرماندۀ نیروی زمینی سپاه را بر عهده داشت.
در سال ۱۳۶۲، همزمان با عملیات خیبر، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء به‌عنوان نهادی مشترک و راهبردی میان ارتش و سپاه تأسیس شد. این قرارگاه با هدف هماهنگی عملیات‌های نظامی شکل گرفت و سردار رشید در چارچوب آن، نقشی محوری در هدایت عملیات‌ها ایفا کرد. قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء با گذشت زمان به بالاترین سطح فرماندهی عملیاتی در ساختار دفاعی جمهوری اسلامی ایران ارتقا یافت و مسئولیت طراحی، هماهنگی و نظارت بر عملیات نیروهای مسلح(ارتش و سپاه) را بر عهده گرفت. لازم به ذکر است که دو قرارگاه دیگر با نام‌های سازندگی خاتم‌الانبیاء و پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء نیز ابتدا به‌عنوان بازوهای اجرایی این نهاد تأسیس شدند، اما امروزه به‌صورت مستقل فعالیت می‌کنند.
مسئولیت‌های پس از جنگ
پس از پایان جنگ ایران و عراق، سردار رشید همچنان در مناصب کلیدی نظامی به خدمت ادامه داد. او از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۸ معاون عملیات ستاد مشترک سپاه پاسداران بود و سپس از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۸، به مدت ۱۰ سال، معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح را بر عهده داشت. در فروردین ۱۳۷۸، در همین جایگاه، به درجۀ سرلشگری نائل آمد. چهار ماه بعد، با حکم رهبر معظم انقلاب، به‌عنوان جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح منصوب شد و این سمت را به مدت ۱۷ سال، تا سال ۱۳۹۵، حفظ کرد.
در سال ۱۳۹۵، سردار رشید با حکم رهبر معظم انقلاب به فرماندهی قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء منصوب شد و تا زمان شهادت در این مسئولیت باقی ماند. این قرارگاه، به‌عنوان عالی‌ترین واحد عملیاتی نظامی در نیروهای مسلح ایران، مسئولیت طراحی، هماهنگی و نظارت بر عملیات‌های نیروهای مسلح را بر عهده دارد و به‌نوعی بازوی اجرایی ستاد کل نیروهای مسلح محسوب می‌شود. سردار رشید همچنین به‌طور همزمان، مسئولیت معاونت امور دفاعی در دبیرخانۀ شورای عالی امنیت ملی را بر عهده داشت.
او یکی از ۱۲ نظامی ارشد ایرانی با درجۀ سرلشگری در نیروهای مسلح بود و به دلیل تمرکز بر کارهای اطلاعاتی و عملیاتی کمتر در رسانه‌ها ظاهر می‌شد. بااین‌حال، مواضع و سخنان او همواره تأثیرگذار بود و جایگاه او را به‌عنوان یکی از استراتژیست‌های برجستۀ نظامی تثبیت کرد.
خدمات فناورانه و نظامی
سردار رشید به‌عنوان یکی از فرماندهان ارشد، در توسعه و تقویت توان دفاعی ایران نقش داشته است. خدمات ایشان را می‌توان در چند محور بررسی کرد:
۱. نقش در دفاع مقدس و عملیات‌های کلیدی
سردار رشید در دوران جنگ تحمیلی(۱۳۵۹–۱۳۶۷) از فرماندهان برجسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود. ایشان در عملیات‌های مهمی مانند عملیات بیت‌المقدس(آزادسازی خرمشهر) و عملیات کربلای ۵ نقش‌های عملیاتی و راهبردی داشتند. این عملیات‌ها نیازمند هماهنگی‌های پیچیده لجستیکی، اطلاعاتی و استفاده از فناوری‌های نظامی موجود در آن زمان بود. اگرچه فناوری‌های پیشرفته امروزی در آن دوران کمتر در دسترس بود، اما مدیریت منابع و بهره‌گیری از تجهیزات نظامی با شرایط محدود، نشان‌دهندۀ توانمندی ایشان در به‌کارگیری فناوری‌های دفاعی متناسب با زمان بود.
۲. توسعه راهبردهای نظامی و فناوری‌های دفاعی
پس از جنگ تحمیلی، سردار رشید در جایگاه‌های ارشد نظامی، از جمله در قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا و ستاد کل نیروهای مسلح، به هماهنگی و توسعه توان دفاعی کشور کمک کرد. قرارگاه خاتم‌الانبیا به‌عنوان مرکز فرماندهی کلان نیروهای مسلح، مسئول اجرای پروژه‌های بزرگ دفاعی و زیرساختی است. برخی از حوزه‌های فناورانه که تحت نظارت یا هماهنگی ایشان پیش رفته‌اند، عبارت‌اند از:
توسعه سامانه‌های موشکی: ایران در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در طراحی و تولید موشک‌های بالستیک و کروز داشته است. اگرچه جزئیات نقش سردار رشید در این پروژه‌ها عمومی نشده، اما جایگاه ایشان در ستاد کل نشان‌دهندۀ نظارت کلان بر چنین برنامه‌هایی است.
تقویت سامانه‌های پدافندی: سامانه‌هایی مانند باور ۳۷۳ و ۱۵ خرداد که به‌عنوان دستاوردهای بومی پدافند هوایی ایران شناخته می‌شوند، نیازمند هماهنگی بین نهادهای علمی، صنعتی و نظامی بوده‌اند. سردار رشید به‌عنوان یکی از تصمیم‌گیران ارشد، در سیاست‌گذاری این پروژه‌ها نقش داشته است.
ارتقای فناوری‌های اطلاعاتی و سایبری: با توجه به اهمیت جنگ سایبری و فناوری اطلاعات در دکترین(نظریات) دفاعی مدرن، ستاد کل نیروهای مسلح تحت نظارت فرماندهان ارشد مانند سردار رشید، برنامه‌های تقویت توان سایبری را پیش برده است.
۳. هماهنگی بین نیروهای مسلح
یکی از خدمات برجسته سردار رشید، ایجاد هماهنگی بین سپاه پاسداران، ارتش جمهوری اسلامی و سایر نهادهای دفاعی بوده است. این هماهنگی برای اجرای پروژه‌های فناورانه مشترک، مانند توسعۀ پهپادها، رادارها و سامانه‌های فرماندهی و کنترل حیاتی است. برای مثال، پهپادهای بومی ایران مانند شاهد و مهاجر که در سال‌های اخیر به نمادی از توان فناوری نظامی کشور تبدیل شده‌اند، نتیجه همکاری بین نهادهای مختلف تحت نظارت ستاد کل هستند.
تحصیلات و جایگاه علمی
سردار رشید، علاوه‌بر فعالیت‌های نظامی، در عرصۀ دانش و پژوهش نیز حضوری پویا و تأثیرگذار داشت. او تحصیلات خود را در معتبرترین دانشگاه‌های ایران به انجام رساند و موفق به اخذ مدارک زیر شد:
کارشناسی جغرافیای انسانی از دانشگاه تهران
کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی از دانشگاه تهران
دکتری جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس(۱۳۸۷)
پایان‌نامۀ دکترای او با عنوان «نقش عوامل ژئوپلیتیک در تدوین راهبرد دفاعی» نگارش یافت که نشان‌دهندۀ عمق نگاه استراتژیک و علمی وی به مسائل دفاعی و نظامی بود. این اثر، یکی از نمونه‌های برجستۀ تلفیق دانش آکادمیک با تجربۀ عملی در زمینۀ دفاع ملی است.
سردار رشید به‌عنوان دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی و عضو هیئت علمی دانشگاه امام‌حسین(ع)، نقش مهمی در تربیت نسل آیندۀ فرماندهان و مدیران نظامی ایفا کرد. او با انتقال دانش و تجربۀ خود، به ارتقای سطح علمی و راهبردی نیروهای مسلح کمک شایانی نمود. از این حیث، وی را می‌توان با فرماندهانی نظیر سرلشگر یحیی صفوی مقایسه کرد که در رشتۀ جغرافیای سیاسی به تحصیل و پژوهش پرداخته‌اند.
فعالیت‌های علمی و پژوهشی
سردار رشید در زمینۀ پژوهش و انتشار مقالات علمی نیز فعالیت چشمگیری داشت. او عضو هیئت تحریریۀ فصلنامۀ اطلاعات جغرافیایی(سپهر)، هیئت تحریریۀ مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی و سردبیر فصلنامۀ مطالعات دفاع مقدس بود. طی ۲۸ سال فعالیت علمی، ایشان ۲۰ مقالۀ ژورنالی در مجلات معتبر داخلی منتشر کرد که عمدتاً در حوزه‌های ژئوپلیتیک، جنگ آینده، مدیریت دانش و فرهنگ سازمانی نگارش شده‌اند. بیشترین همکاری علمی وی با دکتر محمدرضا حافظ‌نیا بود که حاصل آن انتشار سه مقالۀ مشترک است.
فهرست کامل مقالات منتشرشدۀ سردار رشید به شرح زیر است:
۱. تبیین نقش منطقۀ ساحلی ایران در اقیانوس هند بر امنیت ملی کشور(منتشرشده در فصلنامۀ علوم و فنون نظامی، ۱۴۰۲) با همکاری حسین حسنی سعدی، محمدرضا حافظ‌نیا و ابراهیم رومینا.
۲. تبیین نظری تأثیر عوامل جغرافیایی و ژئوپلیتیکی مناطق ساحلی اقیانوسی بر امنیت ملی(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۴۰۱) با همکاری محمدرضا حافظ‌نیا، ابراهیم رومینا و حسین حسنی سعدی.
۳. تبیین آموزه‌های سیاسی و دیپلماسی در جنگ‌های سه‌گانۀ اخیر در جنوب غرب آسیا و چگونگی تبدیل پیروزی‌های نظامی به دستاوردهای سیاسی(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۴۰۱) با همکاری علیرضا طاهری مقدم و محمدداود صارمی.
۴. عوامل و ویژگی‌های نسل چهارم جنگ‌ها مؤثر بر صحنۀ جنگ آینده(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۴۰۰) با همکاری احمدرضا پوردستان و محسن رضایی.
۵. تأثیر ایجاد پایگاه دریایی بر افزایش قدرت دریایی جمهوری اسلامی ایران(منتشرشده در فصلنامۀ آموزش علوم دریایی، ۱۴۰۰) با همکاری پیمان جعفری تهرانی، حبیب‌الله سیاری و علیرضا فرشچی.
۶. طراحی الگوی راهبردی ایجاد پایگاه‌های دریایی ج.ا.ایران در غرب اقیانوس هند(منتشرشده در فصلنامۀ راهبرد دفاعی، ۱۴۰۰) با همکاری پیمان جعفری تهرانی، حبیب‌الله سیاری، و علیرضا فرشچی.
۷. بررسی و تحلیل آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر غافلگیری نظامی امنیتی(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۴۰۰) با همکاری کاظم اقبالی، عبدالعلی پورشاسب، محسن رفیعی، و مسعود صامتی.
۸. قدرت منطقۀ‌ای ایران و تأثیر آن بر همسو شدن سیاست خارجی روسیه(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۳۹۹) با همکاری قدیر نظامی‌پور، عباس علیپور و مجید خادمی.
۹. مولفه‌ها و ویژگی‌های فرماندهی و کنترل هوشمند در صحنۀ نبرد(منتشرشده در فصلنامۀ علوم و فنون نظامی، ۱۳۹۹) با همکاری محسن رضایی و احمدرضا پوردستان.
۱۰. بررسی نقش و ارائۀ الگوی تأثیرگذار مدیریت دانش بر انتقال فرهنگ دفاع مقدس(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۳۹۸) با همکاری امین پاشایی هولاسو.
۱۱. تبیین آموزه‌های جهادی قرآنی مؤثر بر روحیۀ جهادی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۳۹۷) با همکاری محمد ادریسیان.
۱۲. تدوین راهبردهای دفاع همه‌جانبه در حوزۀ جنگ آینده(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۳۹۶) با همکاری داود زنجانی، علیرضا سعادت راد، و شهرام حسن‌نژاد مقدم.
۱۳. تدوین راهبردهای نظامی دفاع همه‌جانبه در برابر جنگ احتمالی آینده(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۳۹۶) با همکاری کیومرث حیدری، ابوالحسن کبیری، علی مهدوی، و محمود سعادت ارکان نجد.
۱۴. نقش عوامل ژئوپلیتیکی طبیعی در تدوین راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهدیدات نظامی آمریکا از مبدأ سرزمینی عراق(منتشرشده در مطالعات دفاعی استراتژیک، ۱۳۹۵) با همکاری فتح‌الله کلانتری.
۱۵. واکاوی الگوهای حاکم بر جنگ آینده و مقایسه آن با جنگ هشت‌ساله و جنگ‌های اخیر(منتشرشده در فصلنامۀ راهبرد دفاعی، ۱۳۹۳) با همکاری غلامرضا محرابی، فتح‌الله کلانتری، شهرام شجاعی و داود زنجانی.
۱۶. ارائۀ مدلی مبتنی بر مدیریت دانش جهت ترویج فرهنگ دفاع مقدس(منتشرشده در دوفصلنامۀ پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی، ۱۳۹۱) با همکاری امین پاشایی هولاسو.
۱۷. الگوی نظری طراحی راهبرد دفاعی مبتنی بر عوامل ژئوپلیتیکی(منتشرشده در فصلنامۀ ژئوپلیتیک، ۱۳۸۶) با همکاری محمدرضا حافظ‌نیا، اکبر پرهیزگار و محمدحسین افشردی(سرلشگر محمد باقری).
۱۸. اطلاعات در جنگ؛ ارزیابی گذشته و ضرورت‌های آینده(منتشرشده در فصلنامۀ سیاست دفاعی، ۱۳۷۷) به‌تنهایی.
۱۹. شرایط و ضرورت‌های تولد، رشد، تثبیت، و گسترش سپاه در جنگ(منتشرشده در فصلنامۀ سیاست دفاعی، ۱۳۷۶) به‌تنهایی.
۲۰. بررسی روند شکل‌گیری استراتژی آزادسازی مناطق اشغالی(منتشرشده در فصلنامۀ سیاست دفاعی، ۱۳۷۵) به‌تنهایی.
این مقالات، بازۀ زمانی ۱۳۷۵ تا ۱۴۰۲ را در بر می‌گیرند و تحلیل‌های استراتژیک دفاعی و ژئوپلیتیکی با تمرکز بر جمهوری اسلامی ایران و منطقۀ جنوب غرب آسیا را ارائه می‌دهند. سردار رشید طی ۲۸ سال با ۸ پژوهشگر مختلف همکاری مستقیم داشت و مقالات متعددی را با مشارکت این افراد به سرانجام رساند. او همچنین در تحلیل نقش مدیریت دانش و فرهنگ دفاع مقدس، آموزه‌های قرآنی جهادی و تدوین راهبردهای دفاع همه‌جانبه و نظامی برای جنگ‌های احتمالی آینده فعال بود.
سردار سرلشکر غلامعلی رشید چهره‌ای استثنایی و اثرگذار در عرصۀ مطالعات دفاعی و ژئوپلیتیک ایران به‌شمار می‌آید که نقش علمی او کمتر از کارنامۀ میدانی‌اش نیست. پرداختن هدفمند و مستمر به تولید محتوای استراتژیک و پژوهش‌های بنیادین، او را به یکی از معدود کارشناسانی تبدیل کرد که می‌توان آثارش را به‌مثابۀ مرجع در موضوعات جنگ آینده، راهبرد سواحل و امنیت ملی در غرب آسیا دانست. نگاه نظام‌مند و تحلیلی رشید به پیوند میان جغرافیا و راهبرد نظامی، عرف دانشگاهی و میدانی را به هم نزدیک کرد و حاصل این همگرایی، تبیین مدل‌هایی بود که هم در سطح نظری و هم برای نهادهای عالی دفاعی، راهگشا است.
همکاری او با برجسته‌ترین چهره‌های علوم جغرافیایی ایران، از جمله دکتر محمدرضا حافظ‌نیا و مشارکت هدفمند در هیأت تحریریۀ معتبرترین فصلنامه‌های دفاعی، نشان‌دهندۀ مرجعیت فکری و نقش‌آفرینی تعیین‌کنندۀ او در ترجمه شیوه‌های نوین علمی به ادبیات راهبردی کشور است. اگر امروز تصمیم‌سازی دفاعی ایران بر مدل‌های بومی، تکیه دارد و انتقال فرهنگ دفاع مقدس و مدیریت دانش جایگاه تثبیت‌شده‌ای در آن دارد، بخش عمده‌ای از این تحول مدیون اندیشه و پشتکار غلامعلی رشید است.
سمت‌های علمی و اجرایی در دانشگاه‌ها و مراکز علمی
سردار رشید در کنار فعالیت‌های نظامی و پژوهشی در عرصۀ علمی نیز مسئولیت‌های مهمی بر عهده داشت. سمت‌های علمی و اجرایی او در دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور به شرح زیر است:
عضو علمی دانشگاه علمی دفاع ملی
عضو علم تحریریۀ فصل علمی اطلاعات جغرافیایی(سپهر)
عضویت در علم تحریریۀ مطالعات مدیریت علمی دفاع ملی
سردبیری در فصل علمی
مسئولیت‌های اجرایی و نظامی
سردار رشید در طول حیات خود، مسئولیت‌های متعددی را در سطوح مختلف نظامی و دفاعی بر عهده داشت که به شرح زیر است:
مسئول اطلاعات و عملیات سپاه دزفول
جانشین ستاد عملیات جنوب
فرمانده قرارگاه فتح در عملیات بیت‌المقدس
مسئول عملیات قرارگاه مرکزی سپاه
معاون عملیات ستاد مشترک سپاه
معاونت اطلاعات و عملیات ستاد کل نیروهای مسلح(۱۳۶۸–۱۳۷۸)
جانشین رئیس ستاد کل نیروهای مسلح(۱۳۷۸–۱۳۹۵)
معاون امور دفاعی دبیرخانۀ شورای عالی امنیت ملی
فرمانده قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء(۱۳۹۵–۱۴۰۴)
تحریم توسط ایالات متحده
در تاریخ ۱۳ آبان ۱۳۹۸، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا ۹ نفر از نزدیکان رهبر انقلاب، از جمله سردار غلامعلی رشید را تحریم کرد. در بیانیۀ این وزارتخانه، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، که تحت فرماندهی سردار رشید اداره می‌شد، به‌عنوان «مهم‌ترین مرکز فرماندهی نظامی» در ایران معرفی شد که زیر نظر ستاد کل نیروهای مسلح فعالیت می‌کند و وظیفۀ اصلی آن هماهنگی عملیات نیروهای مسلح ایران است. این بیانیه ادعاهایی نظیر دست داشتن در «شکنجه»، «کشتار فراقانونی» و «سرکوب مردم» را مطرح کرد. وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین از قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهادهای نظامی ایران یاد کرد که تحت نظارت ستاد کل نیروهای مسلح عمل می‌کند.
شهادت
سردار غلامعلی رشید در سحرگاه ۲۳ خرداد ۱۴۰۴، در پی حملۀ جنایت‌کارانه رژیم صهیونیستی به خاک ایران، به همراه فرزندش حجه الاسلام والمسلمین امن عباس رشید به درجۀ رفیع شهادت نائل آمد. رژیم صهیونیستی او را در زمرۀ خطرناک‌ترین فرماندهان ایرانی قرار داده بود و در حملاتی گسترده به محل زندگی افراد نظامی و مرتبط با برنامۀ هسته‌ای ایران، سردار رشید را در منزل مسکونی خود هدف حملۀ موشکی قرار داد.
او همراه با پسرش به فیض شهادت رسید. پس از این ترور، سردار رشید به درجۀ سپهبد پاسدار ترفیع یافت.
سپهبد شهید غلامعلی رشیدسردار رشیدغلامعلی رشیداو به راستی رشید بود…
گزارش از علی موجودی
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
