بودجه نظامی ایران ابعاد مختلفی دارد که برای درک سیاست کشور باید مورد توجه قرار گیرد. در ادامه این موضوع از جهات مختلف مورد بررسی قرار گرفته است:
به گزارش اکوایران و به نقل از فرهیختگان، ۱- کل بودجه نهادهای امنیتی و نظامی ۸۷۴ همات است که بر اساس نرخ ۸۵ هزار تومانی هر دلار معادل ۱۰ میلیارد دلار است. این عدد برای مقایسه با بودجه نظامی سایر کشورها باید کمتر باشد، زیرا بودجه نظامی کشورها محدود به مبالغی است که برای وزارت دفاع و یگان های نظامی آنها اختصاص داده می شود و نهادهای امنیتی و حفاظتی بودجه جداگانه ای دارند.
با باقی ماندن نهادهای نظامی در محاسبات، بودجه نظامی به ۶۷۳ همات می رسد که معادل ۷.۹ میلیارد دلار است.
۲- بودجه کل دولت معادل ۵ هزار و ۲۰۰ همات یا ۶۱ میلیارد دلار است. بر این اساس کل بودجه امنیتی و نظامی ۱۰ میلیارد دلاری ایران معادل ۱۶ درصد بودجه کشور است. اگر مبالغ در نظر گرفته شده برای امور ملکی یا امنیتی حذف شود و بودجه نظامی ۷.۹ میلیارد دلاری لحاظ شود، امور نظامی تنها ۱۳ درصد بودجه را تشکیل می دهد. این مقدار یک نسبت رایج در بودجه است و نشان می دهد که بودجه دفاعی و امنیتی فشار غیرعادی بر بودجه عمومی وارد نمی کند.
۳- ایران با وجود مواجهه با جنگ ۱۲ روزه در سال ۱۴۰۴، وارد دایره مخارج نظامی نشد تا در پایان جنگ سرد با هزینه های سنگینی مانند شوروی مواجه شود. این موضوع به معنای کنار گذاشتن امور نظامی در بحبوحه تهدیدها نیست، بلکه تهران تلاش کرده است تا اوضاع را معقول مدیریت کند.
۴- واحدهای نظامی دو منبع مالی دیگر دارند. اول، منابع داخلی که می تواند از فعالیت های درآمدزای آنها به دست آید. مواردی مانند صادرات سلاح، اجاره زمین و ساختمان و مواردی از این قبیل. قسمت دوم بودجه های مستقلی است که دولت و مجلس برای تقویت قرارگاه دفاعی یا خرید تسلیحات داخلی و خارجی به نهادهای نظامی به صورت ارزی اختصاص می دهند.
۵- برخی با مقایسه بودجه سپاه و ارتش به نابرابری این دو دامن می زنند، در حالی که این تفاوت دو دلیل عمده دارد. اولاً حوزه وظایف کلان سپاه به گونهای است که قرارگاه عمرانی آن با ۵۹ بودجه، بودجه آن در زیر مجموعه بودجه ستاد مشترک سپاه قرار میگیرد. دلیل دیگر تفاوت در پشتیبانی است. وزارت دفاع مسئولیت خرید، ارتقاء و تعمیر سلاح را بر عهده دارد و با بودجه خود از فعالیت های ارتش حمایت می کند.
این مشکل در جنگ ۱۲ روزه خود را نشان داد. رژیم صهیونیستی روزانه ۵۹۳ میلیون دلار برای عملیات تهاجمی هزینه می کرد و در ۱۲ روز جنگ این هزینه ها به بیش از ۷ میلیارد رسید. در مقابل، هزینه های تهاجمی ایران بسیار کمتر بود. ایران ۵۹۱ موشک با میانگین قیمت هر موشک ۱۲۰ هزار دلار به سمت فلسطین اشغالی پرتاب کرد که در مجموع ۷۱ میلیون دلار هزینه داشت.
همچنین در زمان جنگ ۱۰۵۰ پهپاد با میانگین قیمت ۲۰ هزار دلار به فضا پرتاب شد که ۲۱ میلیون دلار هزینه داشت. کل هزینه پرتاب موشک و پهپاد به سرزمین های اشغالی برای تهران ۹۲ میلیون دلار بود که ۷۷ برابر کمتر از هزینه های تهاجمی تل آویو بود. همین هزینه اندک رژیم صهیونیستی را به آتش بس کشاند و از ادامه ماجراجویی آمریکا جلوگیری کرد.
