بازار؛ گروه آب و انرژی: بحران انرژی در کشور بیداد می کند. از برق و گاز گرفته تا آب و سوخت همه به نوعی ناترازی را تجربه می کنند. ایران که تا همین چند سال پیش صادرکننده انرژی بود حالا به واردکننده آن تبدیل شده و وضعیت سرمایه گذاری در این حوزه روزهای بدی را سپری می کند. برخلاف ایران اما کشورهای همسایه ما به سرعت دنبال توسعه خود بوده اند و سرمایه گذاری های متعددی را در حوزه های مختلف از جمله انرژی های تجدید پذیر، صنعت پتروشیمی و توسعه میادین گازی خود انجام داده اند.
با وجود این بحران و ناترازی، جالب است که بدانید ایران در حال حاضر با حدود ۲۵میلیارد فوت مکعب در روز، در صدر تولید گاز خاورمیانه قرار دارد و پس از آن قطر با ۱۶میلیارد فوت مکعب و عربستان سعودی با ۸میلیارد فوت مکعب اما انتظار می‌رود تولید گاز ایران که در چند سال گذشته به دلیل تحریم‌های غرب راکد بوده است، با پایان دهه، با افزایش اندک ۶ درصدی به حدود ۲۶میلیارد فوت مکعب در روز برسد. در مقابل، قطر آماده رشد قابل‌توجهی است و پیش‌بینی می‌شود تولید آن تقریباً ۵۰ درصد افزایش یابد و به ۲۴میلیارد فوت مکعب در روز برسد که این امر به دلیل توسعه مداوم میدان عظیم شمالی آن است. همچنین انتظار می‌رود امارات متحده عربی و عربستان سعودی هر کدام ۳میلیارد فوت مکعب گاز در روز به تولید خود اضافه کنند.
شرایط مساعدتر برق نسبت به گاز
اما شاید این سوال برای شما هم پیش آمده که در ناترازی در کدام بخش خطرناک تر بوده و آسیب بیشتری را می تواند به اقتصاد ایران وارد کند.
هاشم اورعی کارشناس حوزه انرژی در اینباره به بازار می گوید: ناترازی در هر کدام از این بخش ها آسیب های اجتماعی و اقتصادی خاص خودش را دارد. به عنوان مثال بحران آبی که این روزها بیشتر از هر زمانی درباره آن صحبت می شود تبعات اجتماعی بیشتری نسبت به تبعات اقتصادی دارد. یکی از تبعات اجتماعی که هر سال درحال افزایش است، مهاجرات مردم از نواحی جنوبی به نواحی شمالی کشور است. پیش بینی ها حاکی از این است که در صورت ادامه این وضعیت استان هایی همچون سیستان و بلوچستان دیگر قابل سکونت نخواهند بود و تخلیه خواهند شد.
او ادامه داد: اما ناترازی های موجود در برق به شدت وضعیت تولید را تحت تاثیر قرارداده و به نوعی عامل اصلی در توسعه صنعتی محسوب می شود. این تاثیر منفی را می توان از رشد منفی تولید در ۳ ماهه نخست امسال به خوبی متوجه شود. ضمن اینکه در ۶ ماهه امسال وضعیت تولید به مراتب بدتر هم خواهد بود چراکه وضعیت خاموشی های و قطعی های برق به شدت افزایش یافته است.
رییس دانشکده برق دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: اما حل بحران و ناترازی گازی در کشور سخت است و به زمان بیشتری نیاز دارد چرا که سرمایه مورد نیاز برای توسعه میادین گازی به منابع مالی زیادی نیاز دارد و از طرفی هم، ما به تکنولوژی لازم برای توسعه آن دسترسی نداریم. این در حالی است که در صنعت برق، تقریبا شرایط بهتری داریم زیرا نه تنها منابع مالی مورد نیاز آن محدودتر است بلکه تکنولوژی و تجهیزاتی که در این صنعت داریم تقریبا همانند و مشابه سایر کشورها است و عقب ماندگی خاصی در این حوزه نداریم.
به گفته او، در صورتی که حکمرانی انرژی در کشور اصلاح شده و سرمایه گذاری های جدید در کشور صورت گیرد، می توان مساله ناترازی برق را در مدت ۴ الی ۵ سال حل کرد.
محدودیت های تحریمی باعث شده اند در چاه‌هایی که از تکنولوژی‌های قدیمی استفاده می‌شود، تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد گاز موجود قابل برداشت باشد. حال آنکه در کشورهای پیشرفته مانند نروژ یا قطر، با استفاده از روش‌های مدرن مثل حفاری هوشمند و تزریق مواد شیمیایی، بیش از ۸۰ درصد گاز مخازن استخراج می‌شود
او با بیان اینکه محدودیت های تحریمی باعث شده اند در چاه‌هایی که از تکنولوژی‌های قدیمی استفاده می‌کنند، تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد گاز موجود قابل برداشت باشد، افزود: وضعیت برداشت از میادین گازی در حالی هر سال در حال بدتر شدن است که پیش بینی های موجود حاکی از این است که برخلاف نفت یا زغال سنگ تقاضا برای گاز در دنیا همچنان وجود دارد و روند روبه رشدی را تجربه می کند. به همین دلیل شاهد سرمایه گذاری های زیادی در این حوزه در کشورهایی همسایه ایران همچون قطر و عربستان هستیم.
این کارشناس حوزه انرژی اظهار داشت: در کشورهای پیشرفته مانند نروژ یا قطر، با استفاده از روش‌های مدرن مثل حفاری هوشمند و تزریق مواد شیمیایی، بیش از ۸۰ درصد گاز مخازن استخراج می‌شود. این شکاف بزرگ، نشان‌دهنده حجم عظیمی از گاز است که در چاه‌های ایران به حال خود رها شده است.
سهم تحریم ها در ناترازی ها چقدر است؟
او در پاسخ به این سوال که مساله تحریم ها تا چه اندازه در بحران پیش آمده نقش داشته اند، گفت: در اینکه تحریم ها هم بر شدت عقب ماندگی ما در حوزه های مختلف افزوده و چالش های متعددی را ایجاد کرده اند، شکی نیست اما نمی توان تمامی مشکلات امروز را گردن تحریم ها انداخت.
این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: به هر حال باید پذیرفت که بخش زیادی از مشکلات امروز ما حاصل آشفتگی مدیریتی است. حتی می توان تحریم ها را هم حاصل همین نبود مدیریت نامناسب دانست.
او ادامه داد: مشکل ما اینجاست که ما امروز حل بحران های آب و برق و گاز خود را امروز به کسانی سپرده ایم که به نوعی خود آنها را ایجاد کرده اند. به عنوان مثال وزیر نیروی دولت چهاردهم در ابتدای شروع به کار خود در دولت چهاردهم وعده های توخالی و پوچی را داده بود که از همان ابتدا مشخص بود که هیچ کدام عملیاتی نیست. او تابستان سال گذشته، ادعا کرده بود که ۱۴۰۳ آخرین سال قطعی ها خواهد بود اما حالا در ۱۴۰۴ وضعیت قطعی ها به بدترین حالت خود رسیده است.
منبع:تحلیل بازار
