اولین نسل مزدا ۳ یکی از سدان های ژاپنی بود که از سال ۱۳۸۶ توسط گروه بهمن عرضه شد. در ادامه به ارزش خرید آن در بازار فعلی ایران می پردازیم.
مقدمه
برخی برندها نه صرفاً به‌خاطر آمار فروش، بلکه به‌دلیل شخصیت و هویتی که در محصولات خود جاری می‌کنند شهرت یافته‌اند. مزدا یکی از همین برندهاست. این شرکت ژاپنی در طول بیش از یک قرن فعالیت خود همواره کوشیده تا خودروهایی بسازد که فراتر از وسیله‌ای برای جابه‌جایی باشند؛ خودروهایی که حس رانندگی، ارتباط میان راننده و ماشین، و مهندسی دقیق را در اولویت قرار دهند. شاید به همین دلیل باشد که امروزه مزدا توانسته برخلاف برخی از رقبای نام آشنای خود مانند نیسان و میتسوبیشی که در آستانه ورشکستگی هستند در این بازار پرتلاطم جایگاه ویژه خود را حفظ کند.
از دهه ۹۰ میلادی به بعد، مزدا با شعار معروف «Zoom-Zoom» کوشید تا روحیه اسپرت را در قالب خودروهای خانوادگی نیز وارد کند. مزدا ۳، یکی از برجسته‌ترین نمایندگان این تفکر است. خودرویی که جانشین مزدا ۳۲۳ شد و با بهره‌گیری از پلتفرمی جهانی، نه‌تنها استانداردهای فنی مزدا را بهبود بخشید بلکه در بسیاری از بازارهای دنیا از جمله ایران تبدیل به یکی از محبوب‌ترین سدان‌های خانوادگی شد. البته اگر مزدا ۳ را از لحاظ ابعادی در نظر بگیرید نمیتواند یک سدان خانوادگی تمام عیار باشد. اما در بازار ایران به دلیل کمبود تنوع و همچنین بازه های قیمتی، تبدیل به یک انتخاب برای مصارف خانوادگی هم شده است.
بررسی تاریخی
اولین نسل مزدا ۳، با کد فنی BK، نخستین‌بار در سال ۲۰۰۳ میلادی معرفی شد. این خودرو بر پایه پلتفرم مشترک فورد C1 شکل گرفت؛ پلتفرمی که در فورد فوکوس، ولوو S40 و دیگر محصولات هم‌رده نیز استفاده شد. همین همکاری میان مزدا و فورد موجب شد مزدا ۳ از نظر هندلینگ و پایداری، فراتر از بسیاری از رقبا باشد.
در بازار ایران، اولین نسل مزدا ۳ از سال ۱۳۸۶ توسط گروه بهمن در سه تیپ مختلف و با رنگ بندی های متنوع عرضه شد. این خودرو خیلی زود با استقبال گسترده مواجه شد؛ چراکه در مقایسه با رقبای آن زمان طراحی مدرن‌تر، کیفیت مونتاژ بالاتر و حس رانندگی جذاب‌تری داشت. در بازاری که هنوز تسلط خودروهای چینی گسترده نشده بود و کره‌ای‌ها نیز در آغاز راه شکوفایی بودند، مزدا ۳ حکم خودرویی متمایز، مطمئن و قابل اعتماد را داشت که با قیمتی رقابتی وارد بازار شده بود.
رقبای مزدا ۳ در بازار ایران آن زمان شامل:
رنو مگان (مونتاژی توسط پارس‌خودرو) با موتورهای ۱۶۰۰ و ۲۰۰۰ و طراحی ساده‌تر
هیوندای آوانته (با طراحی محافظه‌کارانه‌تر و کیفیت ساخت متوسط)
پژو ۴۰۷ (وارداتی محدود، با هزینه نگهداری بالا و قطعات کمیاب)
تویوتا کرولا (وارداتی محدود با تمرکز بیشتر بر راحتی و دوام، نه لذت رانندگی)
نیسان ماکسیما (در کلاس بالاتر اما با قیمت هم‌پوشان با نسخه فول مزدا ۳)
در چنین فضایی مزدا ۳ با بهره‌گیری از طراحی تهاجمی، پیشرانه پرقدرت، هندلینگ اسپرت و کیفیت ساخت بالا، خیلی سریع توانست در دل خریداران ایرانی جا باز کند. این خودرو به‌ویژه نزد قشر جوان و رانندگانی که به «لذت رانندگی» اهمیت می‌دادند، جایگاه خاصی پیدا کرد. ترکیب یک برند معتبر ژاپنی، خودرویی به روز، قوای فنی جذاب و هندلینگ بالا باعث می شد از هر قشری که باشید به سمت این خودرو متمایل شوید.
طراحی ظاهری
طراحی اولین نسل مزدا ۳ نسل اول چه در فرم کلی بدنه و چه در جزئیات چراغ‌ها و خطوط بدنه، حس پویایی و انرژی را القا می‌کند. فرم کشیده چراغ‌های جلو، گلگیرهای برجسته، فرم منحنی سقف و استایل اسپرت، آن را از دیگر خودروهای هم‌رده مانند مگان یا آوانته متمایز می‌سازد. حتی در نسخه‌های هاچ‌بک، این ویژگی‌ها بیش از پیش نمایان می‌شوند.
در مقایسه با خودروهای چینی یا حتی کره‌ای آن زمان، مزدا ۳ طراحی منسجم‌تری داشت. هیچ بخشی از بدنه اضافه یا بی‌ربط به‌نظر نمی‌رسد. فرم جلوپنجره با لوگوی مزدا، در هماهنگی کامل با چراغ‌ها و سپر جلو است. در بخش عقب نیز، طراحی چراغ‌ها و سپر، شخصیتی بالغ به خودرو داده است. استفاده از رینگ‌های آلومینیومی در نسخه‌های فول، چراغ‌های مه‌شکن، و تناسب مناسب اجزای ظاهری، باعث شده که حتی پس از گذشت سال‌ها ظاهر مزدا ۳ همچنان دل‌نشین و پرجاذبه باقی بماند. بسیاری از افراد طراحی این نسل را نسبت به نسل بعدی خود که در ایران به مزدا ۳ نیو شهرت دارد جذاب تر می دانند چراکه بیشتر به یک جنگجوی سامورایی شباهت دارد.
طراحی داخلی
کابین مزدا اولین نسل مزدا ۳ از نظر طراحی داخلی اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما همین سادگی نشانه‌ای از کارآمدی است و در عین حال بسیار شیک و جذاب است. مزدا در عوض استفاده از خطوط فانتزی یا تزیینات اضافی، بر روی ارگونومی و کیفیت تمرکز کرده است. داشبورد با خطوط افقی، دکمه‌های درشت و خوش‌دست، صفحه آمپر واضح با نورپردازی جذاب نارنجی رنگ و صندلی‌هایی با طراحی مناسب، باعث شده فضای داخلی این خودرو حتی امروز هم قابل‌قبول باشد.
مواد به‌کاررفته در داشبورد و رودری‌ها نرم و باکیفیت هستند و صدای بسته‌شدن درب‌ها حس استحکام را به راننده منتقل می‌کند. نسخه‌های فول این خودرو دارای تجهیزاتی مانند تهویه مطبوع دیجیتال، سانروف، صندلی‌های چرمی، سیستم صوتی با کیفیت، گرمکن صندلی و آینه‌های تاشو برقی هستند. همچنین فضای صندوق عقب آن با حدود ۳۰۰ لیتر حجم، اگرچه خیلی بزرگ نیست اما برای سفرهای خانوادگی کفایت می‌کند. توجه داشته باشید که سیستم تعلیق مزدا طوری طراحی شده که بیشترین لذت رانندگی و هندلینگ را داشته باشد. به همین دلیل ارتفاع خودرو از سطح زمین زیاد نیست و در صورت استفاده خانوادگی از این خودرو احتمال گیرکردن آن به ناهمواری های مسیر وجود دارد و همین یکی از بزرگترین ایرادات مزدا از نظر مشتریان بوده است.
ضمنا فضای عقب برای افراد قدبلند چندان جادار نیست و صندلی‌های عقب نسبتاً خشک هستند؛ ولی برای خانواده‌های متوسط، مزدا ۳ فضایی مناسب دارد. ضمن اینکه صندلی راننده در نسخه‌های فول دارای تنظیم برقی است و فرمان نیز از نظر زاویه و عمق، قابل تنظیم می‌باشد.
مشخصات فنی اولین نسل مزدا ۳
اولین نسل مزدا ۳ در بازار ایران با موتور ۲ لیتری چهار سیلندر تنفس طبیعی عرضه شد که توان تولید حدود ۱۴۷ اسب‌بخار قدرت و ۱۸۷ نیوتن‌متر گشتاور را داشت. این موتور با گیربکس ۴ سرعته اتوماتیک یا ۵ سرعته دستی ترکیب شده بود. شتاب نسخه دستی آن زیر ۱۰ ثانیه و نسخه اتومات حدود ۱۰.۵ ثانیه بود.
اما آنچه مزدا ۳ را از دیگر رقبا متمایز می‌کرد، نه فقط شتاب، بلکه تجربه رانندگی آن بود:
تعلیق جلو مک‌فرسون و عقب چنداتصالی (مولتی‌لینک)
فرمان هیدرولیک بسیار دقیق با بازخورد طبیعی
ترمزهای دیسکی با عملکرد عالی در ترمزگیری‌های ناگهانی
پایداری بالا در پیچ‌ها
چسبندگی عالی در رانندگی پرسرعت و مانورهای ناگهانی
حتی امروز نیز مزدا ۳ نسل اول در میان خودروهای هم‌رده صفر و کارکرده از نظر هندلینگ و حس رانندگی یکی از بهترین‌ها محسوب می‌شود و همین امر یکی از مهم ترین دلایل رونق داشتن بازار این خودرو پس از گذشت حدود ۲ دهه از عرضه آن است. یکی دیگر از نقاط ضعف این خودرو شاید در مصرف سوخت کمی بالاتر نسبت به رقبا در شهر باشد (حدود ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر در ترافیک شهری)، اما در جاده‌های باز با رانندگی نرمال به حدود ۷ لیتر نیز می‌رسد. استفاده از گیربکس ۴ سرعته باعث شده که مصرف سوخت مزدا۳ نسل اول نسبت به خودروهای امروزی بهینه نباشد.
ایمنی
مزدا ۳ نسل اول موفق به کسب ۴ ستاره ایمنی از مؤسسه EuroNCAP شد. این خودرو از بدنه‌ای مقاوم و سیستم‌های ایمنی زیر بهره می‌برد:
ترمز ضدقفل ABS با توزیع الکترونیکی نیرو (EBD)
دو کیسه هوا (در برخی مدل‌ها تا شش ایربگ)
کمربندهای پیش‌کشنده و محدودکننده نیرو
شاسی مستحکم و طراحی شده برای جذب ضربه در تصادف از جلو و پهلو
همچنین فرمان خودرو در تصادف‌های شدید، به سمت بالا جمع می‌شود تا از صدمه به قفسه سینه راننده جلوگیری کند. این جزئیات، نشان‌دهنده دقت بالای مهندسی مزدا در حفظ ایمنی سرنشینان است.
نقاط قوت مزدا ۳ نسل اول
طراحی جذاب و ماندگار که هنوز هم قدیمی نشده
کیفیت ساخت بالا و دوام قطعات مکانیکی
هندلینگ و فرمان‌پذیری فوق‌العاده در میان رقبا
موتور قدرتمند و هماهنگ با گیربکس
تجربه رانندگی اسپرت و خاص، مناسب علاقه‌مندان رانندگی
مونتاژ دقیق توسط گروه بهمن که از نظر کیفی بسیار فراتر از خودروهای چینی امروزی است
نقاط ضعف مزدا ۳ نسل اول
سیستم تعلیق خشک روی مسیرهای ناهموار که در شهرهای با آسفالت نامناسب خسته‌کننده می‌شود
استهلاک گیربکس اتوماتیک
قیمت بالای قطعات یدکی نسبت به خودروهای هم رده
فضای محدود صندلی عقب برای سرنشینان بلندقد
عایق‌بندی صوتی نه‌چندان خوب؛ در سرعت‌های بالا صدای باد به کابین نفوذ می‌کند
هزینه نگهداری و استهلاک
مزدا ۳ اگر به‌درستی نگهداری شود خودرویی کم‌استهلاک است و به ندرت از قسمت موتور دچار مشکل می شود. اما مانند هر خودروی باکیفیت دیگر، بی‌توجهی به سرویس‌ها، می‌تواند منجر به هزینه‌های سنگین شود. به‌خصوص گیربکس اتومات این خودرو در کارکردهای بالا ممکن است نیاز به تعمیرات اساسی پیدا کند. بعد از گیربکس می توان به کمپرسور کولر و پمپ بنزین این خودرو اشاره داشت که بیشترین آمار خرابی را از سوی مالکان داشته اند. اگر قصدتان خرید مزدا۳ نسل اول است لازم می باشد توجه بیشتری را صرف نگهداری و چک کردن این قطعات داشته باشید.
سرویس‌های دوره‌ای باید منظم انجام شود، فیلترها باید با قطعات اصلی تعویض شوند و روغن موتور با کیفیت استاندارد استفاده شود. اگر این الزامات رعایت شود، موتور این خودرو تا بیش از ۳۰۰ هزار کیلومتر بدون مشکل کار خواهد کرد.
در بحث تامین قطعات هم باید گفت که قطعات مکانیکی موتور هنوز در بازار موجودند ولی برخی لوازم بدنه، چراغ‌ها و قطعات خاص، کمیاب یا گران‌قیمت هستند. در برخی مناطق کشور تأمین لوازم مزدا ۳ ممکن است نیاز به سفارش اینترنتی یا مراجعه به مراکز تخصصی تهران داشته باشد.
نتیجه‌گیری: آیا مزدا ۳ نسل اول هنوز هم ارزش خرید دارد؟ پاسخ کوتاه: بله، اگر بدانید دنبال چه هستید.
اگر شما از رانندگی لذت می‌برید، هندلینگ و حس فرمان برایتان مهم است، به طراحی اهمیت می‌دهید و مشکلی با صرف کمی بیشتر برای قطعات باکیفیت ندارید، مزدا ۳ یک انتخاب عالی در بازار دست‌دوم است. هنوز هم طراحی آن چشم‌نواز است، کیفیت مونتاژش بالاتر از خودروهای چینی و کره‌ای آن دوره است، و تجربه رانندگی‌اش شما را شگفت‌زده خواهد کرد.
اما اگر صرفاً دنبال خودرویی ساده برای رفت‌وآمد هستید، بدون دغدغه تأمین قطعه، یا تمایلی به رانندگی تندوتیز ندارید شاید گزینه‌هایی چون رنو مگان، سراتو مونتاژی، یا خودروهای چینی جدیدتر با آپشن‌های بیشتر مناسب‌تر باشند. چرا که خرید خودروی دست دوم به طور کلی مشکلات خود را دارد چه برسد به اینکه خودرویی نسبتا خاص تر و با خلق و خوی اسپرت مانند مزدا۳ انتخاب کنید.
در نهایت، مزدا ۳ یک خودروی خاص برای خریدارانی خاص است. خریدارانی که به اصالت، کیفیت، و حس واقعی رانندگی اهمیت می‌دهند. در بازاری که بسیاری از خودروها شبیه به‌هم شده‌اند، مزدا ۳ همچنان شخصیتی مستقل و متمایز دارد. توصیه نهایی این است که سراغ هر مزدایی نروید و حتما نمونه های سالم آن را پیدا کنید.
