بحران بنزین در ایران ؛ راه حل چیست؟

سالهاست که عرضه و تقاضای حامل های انرژی ، به ویژه بنزین ، با افزایش روبرو شده است. برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که راه حل این مشکل ، آزاد کردن قیمت بنزین است. از آنجا که قیمت پایین بنزین ، مصرف خود را بسیار بیشتر از بهینه کرده است.

با این حال ، اگر قرار است به سیاست های آزادسازی قیمت در اقتصاد تکیه کند ، باید در تمام وجوهی اتفاق بیفتد که مستلزم برداشتن تحریم های اقتصادی ، کاهش مداخلات دولت و آزادی تجارت باشد. به این ترتیب ما می توانیم انتظار داشته باشیم که رشد و تولید اقتصادی افزایش یابد و مردم رونق بالاتری را تجربه کنند. نتیجه این سیاست ها بهبود حمل و نقل عمومی ، کاهش مصرف بنزین به دلیل وسایل نقلیه با کیفیت بهتر و افزایش ظرفیت تولید بنزین است.

بررسی دلایل اصلی بنزین

مطالعات نشان می دهد که مصرف ، تولید و واردات بنزین در کشور پس از سالهای جنگ به دلیل رشد تقاضا ، به ویژه در بخش حمل و نقل ، و بر خلاف افزایش ثابت یا جزئی ظرفیت تولید داخلی در بخش های قابل توجه مطالعه ، بحران بحران ویرانی در این بخش را ایجاد کرده است. قیمت گذاری گرامر و مدیریت مصرف نیز با استفاده از تثبیت طولانی مدت منجر به افزایش ناتوانی شده است ، زیرا این کشور سالهاست که تورم زیاد و زیاد را تجربه می کند.

با این حال ، هر زمان که اقدامات مانند سهمیه ، اصلاحات قیمت هدفمند یا افزایش قابل توجهی در ظرفیت تولید رخ داده است ، شکاف مصرف و تولید کاهش یافته یا به طور موقت ناپدید می شود. از طرف دیگر ، با این حال ، تثبیت قیمت به دلیل وضعیت تورمی ، انگیزه مصرف را افزایش داده و در نتیجه واردات و فشار به منابع ارز خارجی کشور را افزایش می دهد.

افزایش بنزین سال به سال افزایش می یابد

موسسه مطالعات و تحقیقات تجاری در یک گزارش تحلیلی ، با استناد به آمار تولید ، مصرف و تفاوت این دو ، موضوع بنزین بررسی شده است.

داده ها حاکی از آن است که از سال ۱۹۸۹ تا ۱۴۰۳ بیشتر سال مصرف بیش از تولید بوده است و کارشناسان اقتصادی معتقدند که عامل اصلی این منطقه قیمت پایین حامل های انرژی و تقاضا و مصرف زیاد است.

در دوره ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ ، تمام این سالها ، اگرچه مصرف از دهه های بعد کوچکتر بود ، اما نرخ رشد آن از ظرفیت تولید تولید بالاتر بود. در نتیجه ، واردات محدود بنزین برای جبران کمبود طی سالها رخ داده است. با شروع برنامه توسعه دوم در سال ۱۹۹۵ ، سیاست افزایش تدریجی قیمت در ابتدای هر سال بر اساس درصد تورم اجرا شد و تا پایان برنامه سوم ادامه یافت ، در این دوره ، اگرچه قیمت واقعی بنزین پایدار باقی مانده و تولید داخلی افزایش یافته است ، مصرف گاز در حال افزایش است و بنابراین واردات بنزین را افزایش می دهد.

مصرف روزانه خرابی بنزین

شروع برنامه توسعه چهارم با یک توخالی از تثبیت قیمت و در نتیجه افزایش مصرف بنزین همراه بود. در سال ۲۰۰۶ ، مصرف روزانه به اوج تاریخی رسید و با ۲۷.۵ میلیون لیتر در روز اعلام شد. در این مدت ، رشد تولید داخلی با نرخ محدود افزایش یافته است و ظرفیت تولید داخلی نتوانسته است تقاضا را برآورده کند. داده ها حاکی از آن است که در این مرحله شکاف بین مصرف و تولید در سه دهه گذشته به بالاترین حد رسیده است.

در سالهای ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ ، با اجرای سیاست سهمیه و افزایش قیمت به ۱۰۰ تومان ، مصرف بنزین روزانه کاهش می یابد و در مواجهه با تولید داخلی ، تقریباً ثابت ماند. کاهش تقاضا منجر به کاهش واردات و پایین آمدن بنزین شد. در سال ۲۰۱۰ ، پس از اجرای یارانه های هدفمند و پرش قیمت از ۱۰۰ Tomans به ۴۰۰ Tomans ، قیمت واقعی بنزین و کنترل مصرف آن ، و در نتیجه ، واردات به کمترین مبلغ در روز رسید. بنابراین ، کمترین میزان در دوره پس از جنگ به پایین ترین گزارش شده است.

از کاهش مصرف تا افزایش در آن از سال ۲۰۱۴ تا ۱۹۷۷

اجرای مرحله دوم قانون یارانه هدفمند و افزایش قیمت رایگان بنزین به ۷۰۰ تومان در سال ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ ، همراه با ادامه سیاست های دقیق کنترل مصرف ، شکاف ها و تقاضا به پایین ترین ارزش تاریخی خود رسید. ظرفیت تولید امسال نیز نسبتاً پایدار بوده است ، همراه با کنترل مصرف ، واردات را به سطح پایین تر کاهش می دهد.

با این حال ، در اوایل سال ۲۰۱۵ ، دولت دوباره ادغام قیمت را دنبال کرد و قیمت واقعی بنزین در شرایط تورمی کاهش یافت. از طرف دیگر ، محدودیت های تقاضا ناپدید شد و تا سال ۱۹۷۷ رشد و واردات مصرف افزایش یافت.

نگرانی دولت از افزایش قیمت بنزین

نوامبر ۱۳۹۸ همزمان با افزایش قیمت بنزین و نرخ دو برابر آن در ۱۵۰۰ تومانس و ۳۰۰۰ تومن بود. این شوک قیمت منجر به اعتراضات اجتماعی و ناآرامی ها شد و در نتیجه دولت تا سال جاری قیمت بنزین را افزایش نداده است. این در حالی است که تورم در شش سال گذشته قابل توجه بوده و در سه سال متوالی بالاتر از ۴۰ ٪ محاسبه شده است. بنابراین ، قیمت واقعی بنزین به شدت کاهش یافته است و مصرف آن به شدت افزایش یافته است و پیش بینی می شود تا پایان سال ۱۴۰۴ ۱۳۰ میلیون لیتر در روز مصرف کند.