یکی از چالش های اساسی نظام تامین اجتماعی نبود نهاد مستقل و حرفه ای برای تنظیم و نظارت بر صندوق ها است. برخلاف بخش‌های بانکی و بیمه‌ای که رگولاتورهای مشخصی دارند، بیمه اجتماعی از چنین مکانیزمی بهره نمی‌برد. به گفته کارشناسان این مشکل باعث ناهماهنگی سیاست ها و ادامه مشکلات صندوق ها شده است.
علی حیدری کارشناس بهزیستی و تامین اجتماعی در گفت و گو با اکوایران بر ضرورت تشکیل نهاد نظارتی مستقل تاکید کرد و گفت: اکنون بانک مرکزی، بیمه مرکزی و سازمان بورس هر کدام در حوزه خود نقش نظارتی دارند اما در حوزه بیمه اجتماعی چنین نهادی وجود ندارد.
وی ایجاد نظام چندلایه تامین اجتماعی را دومین اولویت اصلاحی دانست و ادامه داد: بخش بزرگی از بحران صندوق ها به دلیل اعمال تکالیف حمایتی از سوی دولت بود. در نظام چندلایه لایه امداد از لایه بیمه جدا شده و دولت موظف است بدهی های خود را به صورت نقدی و به روز پرداخت کند.
حیدری همچنین بر لزوم انطباق نظام بیمه ای با تحولات بازار کار تاکید کرد و گفت: امروز میلیون ها نفر به صورت فریلنسر یا پلتفرم کار می کنند اما بیمه ندارند. به روز رسانی قوانین کار و بیمه می تواند نسبت وابستگی وجوه را تغییر دهد.
این کارشناس در پایان گفت: برای عدالت اجتماعی پایدار باید نظام مالیاتی مبتنی بر مالیات بر درآمد کل (PIT) به منظور اخذ مالیات از افراد با درآمد بالا و پرداخت یارانه یا مالیات منفی به اقشار کم درآمد اجرا شود. این اقدام می تواند زمینه ساز اجرای درآمد پایه همگانی باشد.
