در برنامه تیتر روز چهارشنبه ۲۱ آذر، مجموعه ای از مهم ترین تحولات اقتصادی و ژئوپلیتیک هفته را مرور کردیم؛ از فشار سنگین تحریم ها بر سفره ایرانیان و بحران های ساختاری صنعت خودرو تا نقش تنبیهی بازارهای جهانی در برابر سیاست های مخاطره آمیز دولت ها.
در این میان، مسیر جدید سلطه فناوری چین، تحلیل دوگانگی ریشه های تورم در ایران، چالش های صنعت مس و نشانه های جدید تنش های منطقه ای نیز در کانون توجه قرار گرفت. تصویری جامع از جهانی که سرعت تغییرش بیش از هر زمان دیگری بر زندگی ایرانیان سایه افکنده است.
چکش تحریم برای رفاه ایرانیان
ایران در میانه تحریم ها این عنوان گزارشی است که توسط وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی درباره تاثیر تحریم های اقتصادی بر رفاه مردم تهیه و منتشر شده است. بررسی ها نشان می دهد فشار تحریم ها منجر به کاهش درآمدهای نفتی و افزایش هزینه های واردات کشور شده است. عواملی که باعث تشدید کسری بودجه و ایجاد تورم لجام گسیخته شد. در نتیجه قدرت خرید همه اقشار جامعه کاهش یافته است. بنابراین سفره های مردم کوچکتر شده و به نظر می رسد کیفیت زندگی آنها کاهش یافته است. در این زمینه می توان به آموزش و بهداشت اشاره کرد.
لیست ۸ ماهه تولید خودرو در ایران
آمارهای جدید کدال نشان می دهد که مشکلات صنعت خودرو ایران بسیار عمیق تر از مسائل سطحی مانند نصب لوگو یا ناتوانی در اجرای طرح های تحقیق و توسعه است. بررسی عملکرد هشت ماهه خودروسازان تصویر متفاوتی را ارائه می دهد: ایران خودرو با وجود شرایط سخت منطقه، رشد قابل توجه ۱۵.۵ درصدی تولید را به ثبت رساند که تنها نشانه مثبت روند خصوصی سازی است.
اما از سوی دیگر سایپا با افت تولید مواجه است. موضوعی که اهمیت حیاتی خصوصی سازی اساسی را به ما یادآوری می کند. وضعیت محصولات جدید نیز نگران کننده است. نمونه اش آریا است که تنها ۱۵ دستگاه تولید کرد و آینده را زیر سوال می برد. پارس خودرو که روزگاری تولیدکننده برندهای معتبر خارجی بود، امروز تنها ۴۰ هزار خودرو با ۷ هزار پرسنل تولید کرده و به پایین ترین سطح تیراژ رسیده است. همه این آمارها نشان می دهد که صنعت خودرو قبل از هر برنامه توسعه ای نیازمند اصلاحات ساختاری جدی است.
مجازات دولت ها توسط بازار
در اقتصاد جهانی، بازارها فقط یک مکان تجاری نیستند. آنها قاضی خارجی دولت ها هستند. هر زمان که سیاست ریسکی اعلام شود، بازار بلافاصله واکنش نشان می دهد و نتیجه آن معمولاً جهش بازده اوراق، کاهش ارزش ارز و حرکت سرمایه به سمت طلا است. از یونان با کسری بودجه و ترکیه مداخله گر گرفته تا بریتانیا با ماجرای «مینی بودجه» لیز تروس و حتی آمریکا در دوره ترامپ، همه پیام روشنی دارند: بی اعتمادی به بازار هزینه سنگینی دارد.
امروزه با سیاست های انبساطی سال ۲۰۲۵ در اقتصادهای بزرگ، نگرانی از افزایش بدهی دولت دوباره افزایش یافته است. این بی اعتمادی می تواند فشار بر اوراق قرضه دولتی را افزایش دهد و طلا را در مسیر صعودی نگه دارد. مسیری که به اعتقاد برخی کارشناسان تا محدوده ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ دلار امکان پذیر است.
چین در راه سلطه فناوری جدید
چین پیشرفت چشمگیری در تولید خودروهای الکتریکی و پنل های خورشیدی داشته است، فناوری بعدی چه خواهد بود؟
چینی ها توانایی ورود به فضاهای جدید را دارند. مجله اکونومیست در گزارشی پیش بینی کرده است که این کشور در آینده بر چه صنایعی مسلط خواهد شد.
تحلیل رویکردهای متضاد در درک تورم ایران
اخیراً دو دیدگاه در مورد موضوع تورم و علل آن مطرح شده است. نظر اول مربوط به دکتر حسین راغفر است که ارز را عامل اصلی تورم در ایران می داند. در این دیدگاه ارز به عنوان یک عامل خارجی توسط سودجویان کنترل و افزایش می یابد. در نهایت این افزایش نرخ ارز تاثیر خود را بر واردات نهاده ها در کشور می گذارد و باعث افزایش نرخ تورم می شود.
دیدگاه دیگر مربوط به دکتر تیمور رحمانی است که رشد نقدینگی و سلطه مالی را عامل اصلی تورم می داند. این دیدگاه مبتنی بر اصول استاندارد اقتصاد کلان است و معتقد است که افزایش نقدینگی در کشور ابتدا بر نرخ ارز و سپس قیمت کالاها تاثیر می گذارد. دلیل این امر به عدم چسبندگی نرخ ارز مربوط می شود، به همین دلیل نرخ ارز سریعتر از سایر کالاها تعدیل قیمت را تجربه می کند. به طور کلی دیدگاه دوم به نظریه های کلان اقتصادی نزدیکتر است و دلیل افزایش تورم را بهتر از دیدگاه اول توضیح می دهد.
چالش های طلای سرخ در ایران
مس بیش از یک ماده معدنی ساده، به عنوان شاخص سلامت اقتصاد جهانی و محرک فناوری های جدید شناخته می شود. این فلز رسانا در صنایع مدرن، از زیرساختهای الکتریکی و الکترونیکی گرفته تا انرژیهای تجدیدپذیر و وسایل نقلیه الکتریکی، نقش حیاتی دارد و تغییرات قیمت آن اغلب منعکسکننده رونق یا رکود اقتصاد جهانی است.
ایران با حدود ۳۰ میلیون تن ذخایر مس و شش معدن اصلی، ظرفیت قابل توجهی برای تولید کنسانتره و صادرات این فلز حیاتی دارد. اما چالش هایی مانند سیاست های ارزی، تحریم ها و محدودیت های واردات تجهیزات باعث کاهش صادرات این محصول ارزشمند شده است.
از ملاقات با شورشی سابق شوکه شدم. رمزگشایی یک سفر غیرمنتظره
در شرایطی که رسانههای اصلی بینالمللی خود را وقف احتمال وقوع جنگ در ونزوئلا و طرح صلح پیشنهادی ترامپ برای جنگ اوکراین کردهاند، مجموعه تحولات هفتههای اخیر احتمال تشدید تنشها در خاورمیانه را بیش از هر زمان دیگری محتملتر کرده است.
