منتشر شده در ۱۸ شهریور ۱۴۰۴ ساعت ۱۰:۰۰
نهادهای نظارتی چین در حال آماده‌سازی قانونی برای ممنوعیت کامل استفاده از دستگیرههای مخفی شونده تمام برقی در خودروها هستند. دلیل اصلی این تصمیم، نگرانی‌ها در رابطه با ایمنی و ناکارآمدی عملکرد این نوع دستگیرهها اعلام شده است. اگر این قانون اجرایی شود، نقطه عطفی در طراحی خودروها به ویژه در حوزه خودروهای انرژی نو (شامل مدلهای هیبریدی و برقی) رقم خواهد خورد؛ چرا که شمار زیادی از مدلهای جدید معرفی‌شده در سال‌ها و ماه‌های اخیر دارای این نوع دستگیره هستند.
جزئیات طرح و زمان اجرا
یکی از کارشناسان شاغل در بخش تحقیق و توسعه یک خودروساز بزرگ در مصاحبه با رسانه Mingjing Pro گفته قوانین و مقررات جدید در دست بررسی هستند. به موجب این قوانین استفاده از دستگیرههای مخفی شونده همسطح با بدنه ممنوع شده و تنها دستگیرههای سنتی و نیمه مخفی مجاز خواهند بود، البته آن هم به شرطی که به سیستم مکانیکی پشتیبان تجهیز شوند تا در مواقع بحرانی عملکردی مطمئن داشته باشند.
پیشنویس استاندارد اجباری در ماه جاری نهایی خواهد شد و یک دوره گذار یکساله برای خودروسازان در نظر گرفته می‌شود. طبق این برنامه، از جولای ۲۰۲۷ هیچ خودروی جدیدی در چین اجازه استفاده از دستگیرههای کاملاً مخفی را نخواهد داشت. همچنین الزامی کردن نصب مکانیسم‌های باز شدن خودکار در شرایط غیرعادی مثل تصادف نیز در حال بررسی است.
فراز و نشیب یک ترند طراحی پرطرفدار
دستگیرههای مخفی در سالهای اخیر به یکی از ویژگی‌های ظاهری پرکاربرد و مشترک در خودروهای برقی تبدیل شده و به دو دسته «اهرمدار» و «الکترونیکی بیرون جهنده» تقسیم می‌شوند. اگرچه این نوع طراحی به دلیل ظاهر آینده‌نگرانه و کمک به کاهش ضریب درگ (Drag Coefficient) مورد توجه قرار گرفته، اما بررسی‌های فنی نشان می‌دهد تاثیر واقعی آن بسیار ناچیز است.
بر اساس محاسبات مهندسان، کاهش ۰.۰۱ واحدی ضریب درگ، در هر ۱۰۰ کیلومتر مسافت چیزی در حدود ۰.۶ کیلووات ساعت صرفه‌جویی به همراه دارد؛ رقمی که خیلی ناچیز و بی‌اهمیت به حساب می‌آید. حتی مقالات انجمن مهندسان خودرو (SAE) نشان می‌دهد بهبود واقعی برای خودروهای سدان تنها ۰.۰۰۵ تا ۰.۰۱ Cd است، نه ۰.۰۳ Cd که خودروسازان تبلیغ میکنند. از سوی دیگر، اضافه وزن ۷ تا ۸ کیلوگرمی موتور و سازه‌های مکانیکی این دستگیرهها می‌تواند همین مزیت اندک را نیز از بین ببرد.
مشکلات جدی ایمنی و اختلال در عملکرد
دستگیرههای مخفی‌شونده نه تنها گران‌تر هستند، بلکه نرخ خرابی آنها تا ۸ برابر بیشتر از دستگیرههای مکانیکی است. هزینه تعمیر آنها نیز بالاست و طبق گزارش یک برند مطرح، خرابی این نوع دستگیرهها حدود ۱۲ درصد از کل مراجعات تعمیرگاهی را شامل می‌شود.
چندین حادثه مهم در سال ۲۰۲۴ ضعف این طراحی را آشکار کرد. در یکی از این حوادث که در چانگ چون رخ داد، یخ‌زدگی موتور دستگیره باعث محبوس شدن سرنشینان شد و امدادرسانی با تاخیر صورت گرفت. در بارندگی‌های شدید گوانگدونگ، چند خودرو دچار اتصال کوتاه در دستگیرهها شدند و سرنشینان برای خروج از کابین چاره‌ای جز شکستن شیشه‌ها نداشتند.
در کنار این‌ها باید گفت نتایج تست‌های تصادف C-IASI حکایت از آن دارد موفقیت باز شدن درها در خودروهای مجهز به دستگیره الکترونیکی ۶۷ درصد است. این رقم برای برای خودروهایی که دارای دستگیرههای مکانیکی هستند، ۹۸ درصد گزارش شده است. همچنین آمارهای این نهاد نشان می‌دهند تصادفات ناشی از خرابی دستگیرهها در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال قبل ۴۷ درصد افزایش یافته که ۸۲ درصد آنها مربوط به دستگیرههای مخفی بوده است.
انجمن حمایت از مصرف کنندگان چین نیز خبر از رشد ۱۳۲ درصدی شکایات مرتبط با گیر کردن انگشت کودکان در دستگیرههای مخفی در سال ۲۰۲۴ داده، این امر در برخی موارد حتی به شکستگی استخوان منجر شده است.
واکنش صنعت خودرو و گزینه‌های جایگزین
برخی خودروسازان به طور مستقل مسیر محافظه‌کارانه‌تری را انتخاب کرده‌اند. برای مثال، فولکس واگن همواره از دستگیرههای نیمه مخفی استفاده نموده که ترکیبی از زیبایی، ایمنی و کارایی را ارائه می‌دهند.
مدلهای جدید فاو-آئودی A5L و Q6L e-tron نیز با دستگیرههای نیمه مخفی و مجهز به میکروسوئیچ عرضه می‌شوند. این خودروها در زمان تصادف یک طناب قرمز مکانیکی را فعال میکنند تا امدادگران بتوانند درها را به طور دستی باز نمایند.
از سوی دیگر، وی جیانجون رئیس گریت وال موتور، آشکارا از دستگیرههای مخفی انتقاد کرده و آنها را «سنگین، پرهزینه، با آب‌بندی ضعیف، پر سر و صدا و وابسته به برق» دانسته که عملاً ایمنی را به خطر می‌اندازند.
بستر گسترده‌تر مقرراتی
این ممنوعیت احتمالی در ادامه اصلاح استاندارد ملی «الزامات فنی ایمنی دستگیره خودرو» است که وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین در می ۲۰۲۵ آغاز کرد. علاوه بر دستگیرهها، دیگر روندهای طراحی بحث‌برانگیز مانند حذف دکمه‌های فیزیکی و جایگزینی کامل با نمایشگر لمسی، آینه‌های جانبی دیجیتال و سقف‌های پانوراما نیز زیر ذره‌بین هستند.
در سطح بین‌المللی نیز فشارها افزایش یافته است. یورو انکپ اعلام کرده از سال ۲۰۲۶، خودروهایی که عملکردهای حیاتی مانند راهنما، فلاشر، بوق، برف‌پاک‌کن و تماس اضطراری را فقط از طریق صفحه نمایش لمسی ارائه دهند، دیگر امکان دریافت ۵ ستاره ایمنی را نخواهند داشت.
