بازار؛ گروه آب و انرژی: بی توجهی به توسعه انرژی های پاک، حجم بالای استفاده از سوخت های فسیلی و عدم توجه به توسعه پایدار، ایران را به یکی از اصلی ترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه ای در جهان تبدیل کرده است. بر اساس آماری که محمد رحمانی استاد دانشگاه صنعتی امیرکبیر به بازار اعلام کرده است؛ ایران در سال ۲۰۲۲ در جایگاه ۴۱ ام اقتصاد جهانی قرار گرفته بود که طبق آمارهای اتحادیه اروپا جایگاه هشتم تولیدکننده گاز گلخانه‌ای را دارد. حتی برخی از آمارها ایران را ششمین تولید کننده گازهای گلخانه ای در جهان معرفی می کنند. جالب است که بدانید اقتصادهای بزرگ دنیا همچون چین، آمریکا، ژاپن، هند و روسیه رتبه‌های قبل از ما را در این شاخص به خود اختصاص داده‌اند.
رحمانی استاد دانشگاه امیر کبیر: ایران در سال ۲۰۲۲ در جایگاه ۴۱ ام اقتصاد جهانی قرار گرفته بود که طبق آمارهای اتحادیه اروپا جایگاه هشتم تولیدکننده گاز گلخانه‌ای را دارد. جالب است که بدانید اقتصادهای بزرگ دنیا همچون چین، آمریکا، ژاپن، هند و روسیه رتبه‌های قبل از ما را در این شاخص به خود اختصاص داده‌اند
با توجه به تمرکز اقتصاد جهانی بر توسعه پاک و کاهش آلایندگی صنایع مختلف، حالا صنایع بزرگ کشور همچون پتروشیمی با یک تهدید جدی مواجه هستند. این همان نکته ای است که کارشناسان این حوزه نیز بدان اشاره می کنند.
هاشم اورعی کارشناس انرژی در این باره به بازار می گوید: غرب و جهان به سرعت به سمت در نظر گرفتن جریمه کربن روی محصولات هستند و ما همچنان در خواب غفلت به سر می بریم.
رحمانی استاد دانشگاه امیر کبیر هم در این باره می گوید: در حال حاضر محصولات پتروشیمی را متناسب با میزان آلایندگی شان در دسته های رنگی تقسیم کرده اند که به نوعی نشان دهنده میزان آلایندگی آنهاست.
به گفته او، حالا دیگر بسیاری از محصولات پتروشیمی در دنیا بر اساس انتشار کربن کدبندی و گریدبندی شده و قرار است بر این اساس برای آنها مالیات و عوارض تعیین شود. با توجه به حجم بالای آلایندگی محصولات ایرانی فردا ممکن است محصولات پتروشیمی ما قابل رقابت در بازار جهانی نباشد.
مسایلی همچون ردپای کربن، اقتصاد چرخشی و محصولات رنگی و ارزیابی چرخه عمر محصولات، بحث های اصلی در صنعت پتروشیمی در آینده نزدیک خواهد بود اما متاسفانه طی سال های گذشته توجه چندانی به این مسایل در کشور ما نشده است
این کارشناس حوزه انرژی ادامه داد: مسایلی همچون ردپای کربن، اقتصاد چرخشی و محصولات رنگی و ارزیابی چرخه عمر محصولات، بحث های اصلی در صنعت پتروشیمی در آینده نزدیک خواهد بود اما متاسفانه طی سال های گذشته توجه چندانی به این مسایل در کشور ما نشده است.
رگلاتوری و تعامل با جهان راه حل خروج از بحران
تولید محصولات رقابت پذیر و کم آلاینده به عوامل مختلفی بستگی دارد. هاشم اورعی کارشناس حوزه انرژی بر این باور است که برای جبران عقب ماندگی در این حوزه باید به دنبال تعامل با اقتصاد جهانی و استفاده از تکنولوژی روز باشیم. او می گوید که در شرایط تحریمی نمی توان به تکنولوژی روز دست یافت و از سرمایه های خارجی برای توسعه استفاده کرد.
البته رحمانی استاد دانشگاه امیر کبیر گذر از این بحران را تنها منوط به لغو تحریم ها نمی داند و به برخی از چالش های موجود در داخل کشور اشاره می کند. او بر این باور است که نهاد رگولاتور باید روی این مسایلی از این دست کار کند. من در مرحله اول معتقد به تنظیم گری نرم بوده و بر این باورم که بعد از آن باید به سراغ تنظیم گری سخت رفت.
به گفته او، سیاست‌های غلطی در دولت و مجلس شکل گرفته که باعث شده صنعت پتروشیمی در کشور ما ضعیف شود و باید هرچه سریع تر با ایجاد یک نهاد تنظیم گر این مشکلات را حل کرد.
سیاست‌های غلطی در دولت و مجلس شکل گرفته که باعث شده صنعت پتروشیمی در کشور ما ضعیف شود و باید هرچه سریع تر با ایجاد یک نهاد تنظیم گر این مشکلات را حل کرد
استاد دانشگاه امیر کبیر با بیان اینکه ما در گذشته باقی مانده ایم، اظهار داشت : صنعت ما بسیار قدیمی بوده و بسیاری از تکنولوژی های ما مربوط به ۳۰ سال گذشته بوده و تکنولوژی روز دنیا را نداریم.
عربستان در جستجوی تولید محصولات با آلایندگی کم
او با بیان اینکه بهترین الگو برای کشور ما می تواند «سابیک عربستان» باشد، افزود: لازم است که بدانید آمونیاک دومین ماده شیمیایی دنیاست که سالانه ۵۰۰ میلیون تن co۲ (معادل یک درصد انتشار جهانی از این گاز) در سال جهان منتشر می کند. در حال حاضر عربستان در حال تولید آمونیاک سبز و تولید این محصول از هیدروژن است. حال آنکه ایران همچنان از سوخت های فسیلی برای تولید این محصول استفاده می کند.
آمونیاک دومین ماده شیمیایی دنیاست که سالانه ۵۰۰ میلیون تن co۲ (معادل یک درصد انتشار جهانی از این گاز) در سال جهان منتشر می کند. در حال حاضر عربستان در حال تولید آمونیاک سبز و تولید این محصول از هیدروژن است. حال آنکه ایران همچنان از سوخت های فسیلی برای تولید این محصول استفاده می کند
رحمانی با اشاره به اینکه در حال حاضر ایران سالانه ۴.۴ الی ۵ میلیون تن آمونیاک تولید می کند، اظهار داشت: در آینده نه چندان اگر قرار باشد ما کک به هند و اروپا صادر کنیم باید به دنبال کاهش آلایندگی آنها باشیم. چرا که خیلی زود رنگ محصولات و مقدار کربن سولفوریک هر کدام از آنها به یکی از شاخص های اصلی در تعیین مالیات و فاکتور و حتی قیمت گذاری تبدیل خواهند شد.
استاد دانشگاه امیر کبیر ادامه داد: در حال حاضر دنیا به سمت الکتریشن در حال حرکت است. یعنی صنایع پتروشیمی ایجاد می شود که در آنها کوره ای وجود ندارد و از انرژی الکتریکی در آنها استفاده می شود. در حال حاضر استفاده از انرژی هیدروژن مطرح می شود. به عنوان مثال در برخی از کشورها تولید متانول و آمونیاک از هیدروژن در دستور کار قرار گرفته است.
اورعی هم با اشاره به اینکه ایران به شدت به سوخت‌های فسیلی برای تولید انرژی متکی است و این امر منجر به انتشار مقادیر زیادی گازهای گلخانه‌ای می‌شود، ادامه داد: متاسفانه سرمایه‌گذاری کافی در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک در ایران صورت نگرفته است، که این امر نیز به تشدید مشکل انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند.
بی توجهی به انرژی های پاک نه تنها تامین انرژی ایران را با یک چالش جدی مواجه کرده بلکه چالش های زیادی را در سایر حوزه ها ایجاد کرده است. با این وجود هنوز توسعه این بخش به کندی در حال انجام بوده و خبری از عزم ملی برای سرعت بخشیدن به آن نیست.
منبع:تحلیل بازار
