وقتی او برندگان را دوست دارد؛ آیا ترامپ میانجی جدیدی برای مذاکره با تهران پیدا کرد؟

به گزارش اکوایران، در حالی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا پس از اعلام آتش بس در غزه به رهبران جهان افتخار می کرد، از فرمانده ارشد نظامی پاکستان تمجید کرد و او را “فیلد مارشال مورد علاقه من” خواند. وی سپس جای خود را به شهباز شریف، نخست وزیر غیرنظامی پاکستان داد که در مقابل دوربین ها از تلاش های ترامپ برای میانجی گری برای برقراری آتش بس تمجید کرد. در همان روز، شریف اعلام کرد که قصد دارد بار دیگر ترامپ را برای دریافت جایزه صلح نوبل معرفی کند. تا یک سال پیش چنین صحنه ای کاملا غیر قابل تصور بود.

یکی از خطرناک ترین کشورهای جهان

به گزارش سی ان ان، ایالات متحده سال هاست که به دلیل بی ثباتی سیاسی مزمن خود و اتهامات مربوط به ارتباط با گروه های اسلام گرا تحت تحریم ایالات متحده از پاکستان فاصله گرفته است. نزدیکی عمیق اسلام آباد به چین نیز کمکی به این رابطه نکرد. جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، حتی یک بار در دوران ریاست‌جمهوری خود با هیچ یک از دو نخست‌وزیر پاکستان تماسی نداشت. پس از خروج پر سر و صدا نیروهای آمریکایی از افغانستان در سال ۲۰۲۱، او با توصیف پاکستان به عنوان “یکی از خطرناک ترین کشورهای جهان” خشم کشور همسایه را برانگیخت.

اما نسخه دوم ترامپ قواعد دیپلماسی واشنگتن را به هم ریخته است. او دوستان قدیمی را کنار زد و دشمنان را به دایره نفوذ خود آورد – به شرطی که چیزی برای ارائه داشته باشند. و پاکستان تا الان در این بازی چیره دست بوده است. رهبران این کشور میهمانان دائمی کاخ سفید بوده اند و از انتقادات تند و تحقیرآمیز ترامپ که بسیاری از رهبران جهان را هدف قرار داده است، در امان مانده اند. ارتش پاکستان در آستانه دریافت محموله جدیدی از موشک های ساخت شرکت آمریکایی ریتون است و دیپلمات های پاکستانی نیز در مذاکرات تجاری موفق به دریافت تعرفه های بسیار کمتر از رقیب دیرینه خود هند شده اند.

به نظر می رسد اسلام آباد با وعده دسترسی ترجیحی ایالات متحده به منابع حیاتی عناصر خاکی کمیاب خارج از کنترل چین و همچنین تمجید حساب شده ترامپ به این موفقیت دست یافته است. این بازی دیپلماتیک در داخل پاکستان مورد استقبال قرار گرفته است، اما از سوی دیگر، هند را به شدت خشمگین کرده است. کشوری که اکنون در حاشیه است و برای ادامه خرید نفت ارزان از روسیه با تعرفه های سنگین آمریکا مواجه است.

فیلد مارشال محبوب؛ وقتی ترامپ برنده ها را دوست دارد

تحلیلگران می گویند که در مرکز گرم شدن روابط، فیلد مارشال عاصم منیر – رئیس ارتش قدرتمند پاکستان است که برای دهه ها نقش تعیین کننده ای در سیاست آشفته این کشور ایفا کرده است. منیر ۵۷ ساله پسر یک معلم مدرسه است. او قبل از اینکه در سال ۲۰۲۲ فرمانده ارتش شود، ریاست سازمان اطلاعات بین‌سرویس (ISI) – آژانس جاسوسی قدرتمند پاکستان را بر عهده داشت.

اما در ماه می، زمانی که پاکستان و هند وارد یک درگیری چهار روزه شدند. نام منیر در کانون توجه جهانی قرار گرفت – جنگی که ده ها سرباز و غیرنظامی را کشت و خطر تبدیل شدن به یک جنگ تمام عیار بین دو قدرت هسته ای را افزایش داد. در این میان، ترامپ به زودی مداخله کرد و از هر دو طرف خواست به درگیری پایان دهند. هنگامی که آتش بس برقرار شد، او ادعا کرد که این موفقیت نتیجه میانجیگری او بوده است. ادعایی که اسلام آباد بلافاصله و علناً تایید کرد و سپس ترامپ را نامزد دریافت جایزه صلح نوبل کرد. اولین کشوری که در دوره دوم ریاست جمهوری خود این کار را انجام داد.

از سوی دیگر، هند با عصبانیت این ادعا را تکذیب کرد و گفت که این موضوع صرفا یک موضوع دوجانبه بین دهلی نو و اسلام آباد است. پاکستان مدعی شد که هفت جنگنده نیروی هوایی هند را در جریان این درگیری سرنگون کرده است – آماری که ترامپ چندین بار در سخنرانی های خود تکرار کرده است. هند هرگز این عدد را تایید نکرد و در ابتدا قویاً سرنگونی یکی از جنگنده هایش را تکذیب کرد. چند روز بعد، منیر که به تازگی به درجه فیلد مارشال برای مدیریت بحران ارتقا یافته بود، به واشنگتن رفت و با ترامپ در کاخ سفید ناهار خورد – اولین دیدار بین یک فرمانده نظامی پاکستان و یک رئیس جمهور ایالات متحده بدون حضور یک مقام غیرنظامی پاکستانی.

شجاع نواز، نویسنده و تحلیلگر سیاسی پاکستانی می گوید: «ترامپ برندگان را دوست دارد. ترامپ همیشه گفته است که بازنده ها را دوست ندارد. و حالا ظاهراً در فیلد مارشال عاصم منیر، فردی برنده را دید که سریع تصمیم می گیرد و در مورد آتش بس با او توافق کردند.

هدیه ای از دل معدن

نشانه های اعتراف واشنگتن به روابط نزدیک پاکستان با جهان عرب و اسلام در سخنرانی ترامپ در نشست روز دوشنبه غزه به وضوح دیده شد. مایکل کوگلمن، محقق ارشد بنیاد آسیا و اقیانوسیه گفت: در شرایط کنونی جهان، پاکستان از موقعیت خود سود می برد؛ هم به دلیل نزدیکی جغرافیایی به خاورمیانه و هم به دلیل روابط نزدیک با بازیگران کلیدی در آن منطقه. وی همچنین به روابط نسبتاً نرم پاکستان با ایران اشاره کرد و افزود: برای دولت ترامپ که دولت ترامپ می تواند پیامی را ایفا کند که رسانه ای می کند و پاکستان می تواند نقشی را ایفا کند. واشنگتن به تهران.” پاکستان سابقه طولانی در کمک به ایالات متحده در انجام “مذاکرات دشوار” دارد. در سال ۱۹۷۱، اسلام آباد به عنوان یک واسطه در سفر مخفیانه هنری کیسینجر از پاکستان به پکن عمل کرد؛ سفری که در نهایت به عادی سازی روابط واشنگتن با چین کمونیست، تحت رهبری مائو تسه تونگ انجامید.

اما به گفته تحلیلگران، بزرگترین برگ برنده پاکستان امروز سیاسی نیست، بلکه معدنی است: دسترسی به منابع خاکی کمیاب خارج از کنترل چین، که مواد حیاتی برای تولید همه چیز از آیفون و دستگاه های ام آر آی گرفته تا جت های جنگنده پیشرفته و تسلیحات نظامی مدرن هستند. چین انحصار تقریباً جهانی ۱۷ نوع از این مواد معدنی را در اختیار دارد و به ویژه در زمینه فرآوری و پالایش آنها دست بالا را دارد. در سال های اخیر، پکن نشان داده است که از این مزیت استراتژیک به عنوان ابزاری برای تحت فشار قرار دادن ایالات متحده در مناقشات تجاری و فناوری استفاده می کند. به همین دلیل، پاکستان – که دولت آن تخمین می زند حدود ۸ تریلیون دلار ذخایر معدنی کشف نشده دارد – در سال های اخیر سعی کرده خود را به عنوان یک مرکز جدید برای مواد معدنی حیاتی قرار دهد. اقدامی که توجه ترامپ را به خود جلب کرده است.

عکسی که کاخ سفید از نشست سپتامبر در دفتر بیضی منتشر کرد، ژنرال عاصم منیر را نشان می داد که با افتخار جعبه ای چوبی حاوی نمونه هایی از مواد معدنی درخشان پاکستان را به عنوان هدیه به ترامپ در دست دارد. در همان ماه، استراتژیک متالز ایالات متحده مستقر در میسوری اعلام کرد که اولین محموله خاکی کمیاب و مواد معدنی حیاتی خود را از پاکستان دریافت کرده است – بخشی از یک “چارچوب همکاری” ۵۰۰ میلیون دلاری. بیانیه شرکت اندازه محموله را مشخص نکرده است، اما گفته است که شامل آنتیموان (که معمولاً در تولید پلاستیک ها و آلیاژهای مقاوم در برابر آتش استفاده می شود)، کنسانتره مس و عناصر خاکی کمیاب از جمله نئودیمیم و پراسئودیمیم است.

بیشتر منابع عناصر کمیاب پاکستان در استان بلوچستان قرار دارد. منطقه ای استراتژیک و سرشار از معادن که سال ها صحنه شورش جدایی طلبان بوده است. شورشیان بلوچ خواهان قدرت های سیاسی بیشتر و سهمی از توسعه اقتصادی هستند. در ماه اوت، دولت ایالات متحده رسما ارتش آزادیبخش بلوچستان (BLA)، یکی از اصلی ترین گروه های جدایی طلب که پاکستان مدت هاست هند را به تامین مالی آن متهم کرده است، به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد. یک ماه بعد، ایالات متحده اعلام کرد که با فروش موشک های هوا به هوای میان برد ریتون (AMRAAMs) به پاکستان موافقت کرده است.

زیرا پاکستان او را دوست دارد

برای برخی از ناظران در پاکستان، نقش برجسته عاصم منیر در گسترش روابط با ایالات متحده، یادآور نگرانی های قدیمی در مورد نفوذ ارتش در ساختار سیاسی پاکستان است. از زمان استقلال در سال ۱۹۴۷، این کشور شاهد چهار دوره حکومت نظامی و سه کودتا بوده است. از زمان تصویب قانون اساسی فعلی در سال ۱۹۷۳، هیچ نخست وزیری نتوانست دوره پنج ساله خود را به پایان برساند. منتقدان منیر می گویند که او کنترل خود را بر ارتش تشدید کرده است و نفوذ گسترده ای بر تصمیمات دولت و حتی دادگاه عالی دارد.

در طرف دیگر قرارداد امضا شده با ایالات متحده استراتژیک متالز، سازمانی به نام Frontier Works Organization وجود دارد. شرکتی وابسته به ارتش که مسئولیت اجرای پروژه های عمرانی و معدنی را بر عهده دارد. به این ترتیب در صورت موفقیت پروژه، ارتش سهم قابل توجهی از سود و نفوذ اقتصادی را به دست خواهد آورد.

سخنگوی وزارت خارجه پاکستان در پاسخ به سوالی درباره روابط با آمریکا گفت: شراکت دوجانبه ما بر اساس منافع مشترک از جمله ثبات منطقه ای، امنیت و همکاری اقتصادی است. با این حال تحلیلگران معتقدند گرم شدن روابط دو کشور سقفی دارد. به گفته حسین حقانی، سفیر سابق پاکستان در آمریکا، “روابط بین دو کشور همیشه به تصمیمات ترامپ بستگی دارد. ریاست جمهوری ترامپ غیرعادی است؛ او اکنون پاکستان را دوست دارد زیرا پاکستان او را دوست دارد.