به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم ، محمدحسین امید رئیس دانشگاه تهران در اولین همایش مهندسی اکوهیدرولوژی ایران با بیان اینکه پس از ارائه گزارش دانشگاه تهران درباره بحران کم آبی ایران به رئیس جمهور و هیئت دولت، حل مشکل بحران آب به دانشگاه تهران محول شد، گزارشی از اقدامات دانشگاه در این زمینه ارائه کرد.
وی از تشکیل یک گروه ۶۰ نفره از کارشناسان دانشگاه و صنعت آب و ارائه گزارش نهایی پس از سه ماه کار فشرده خبر داد و گفت: بر این اساس ۱۲ کارگروه در سطح حوزه آبخیز کشور تشکیل شده است.
سرانه آب از ۴۵۰۰ به زیر ۱۰۰۰ مترمکعب رسیده است
رئیس دانشگاه تهران با اشاره به شاخص “فالکون مارک” تاکید کرد: در حالی که سرانه آب کشور بیش از ۴۵۰۰ مترمکعب بود، امروز این رقم به زیر ۱۰۰۰ مترمکعب رسیده است که نشان دهنده کمبود شدید آب است. در فلات مرکزی این شاخص به عدد ۶۰۰ نزدیک می شود، یعنی فاصله چندانی با مرز بحران مطلق نداریم.
برداشت بی رویه ۲۰۰ میلیارد متر مکعب و پیامدهای فاجعه بار
امید با بیان اینکه در ۵۰ سال گذشته حدود ۲۰۰ میلیارد مترمکعب آب تجدید ناپذیر مصرف شده است، گفت: تقریباً تمام تالاب ها و دریاچه ها را از دست داده ایم و به دلیل برداشت بی رویه آب های زیرزمینی، فرونشست زمین در برخی نقاط ایران به ۳۰ سانتی متر رسیده است.
وی با اشاره به تجربیات خود در دوران دانشجویی گفت: زمانی که دانشجو بودم عمق چاه عمیق دانشکده کشاورزی ۳۰ متر بود اما اکنون عمق آن به ۳۲۰ متر رسیده است.
۲۰۰ سال زمان برای بازسازی سطح آب زیرزمینی
امید با اشاره به نظر یکی از کارشناسان حوزه آبخیزداری در خصوص تجربه کم آبی در یکی از کشورهای غربی گفت: با وجود ممنوعیت برداشت آب در مناطق بحران زده و کم آبی، اگر حتی یک قطره آب برداشت نشود، ۲۰۰ سال طول می کشد تا سطح آب زیرزمینی احیا شود.
رئیس دانشگاه تهران با بیان اینکه برای همه تضادها دو راه حل (تولید بیشتر و مصرف کمتر) وجود دارد، تاکید کرد: اما این موضوع در مورد کم آبی صدق نمی کند، زیرا در مورد کمبود برق و موارد دیگر، با تولید بیشتر و مصرف کمتر می توان موضوع را کنترل کرد، اما تولید آب نداریم.
وی با رد راهکارهای شبه علمی مانند استحصال آب ژرف یا انتقال آب دریا، گفت: شیرین سازی آب دریا حتی در بهترین شرایط تنها می تواند نیم تا یک درصد نیاز کشور را تامین کند و هزینه های اقتصادی و زیست محیطی سنگینی دارد.
امید تصریح کرد: موضوع این است که در این سال ها بیش از ۵۰ درصد مازاد برداشت از منابع آبی داشته ایم.
وی با بیان اینکه همه کارشناسان این حوزه باید درباره این بحران بحث و هشدار دهند، تصریح کرد: نباید بیش از ۴۰ درصد از منابع آب تجدیدپذیر برداشت می شد، اما اکنون که بحران داریم و بازگشت به حالت منطقی زمان می برد، برداشت ۶۰ درصدی قابل قبول است، یعنی ۴۰ درصد باید تغذیه سفره های آب باشد.
ضرورت کاهش ۴۰ درصدی برداشت منابع آبی و تغییر الگوی کشاورزی
امید تصریح کرد: باید استفاده از منابع آب تجدیدپذیر را به ۴۰ درصد محدود کنیم. این یعنی تغییر الگوی کشت، حذف اراضی بی کیفیت و اصلاح مصرف در کاربری های شهری و صنعتی که اگر این موارد در سه سال باقی مانده از برنامه هفتم رعایت نشود، با بحران فرونشست شدید و تخریب زیرساخت ها مواجه خواهیم شد.
وی در بخشی دیگر از سخنان خود با تاکید بر تغییر الگوی کشاورزی در کشور، تصریح کرد: طبق آمار و گزارش ها علیرغم ادعای افزایش سطح زیر کشت برای تامین محصولات استراتژیک از جمله گندم، در ۳۰ تا ۴۰ سال گذشته رشدی در این بخش مشاهده نشده است و رشد سطح زیر کشت در بخش کشاورزی مربوط به محصولاتی مانند صفیجات و سبزیجات بوده است.
استاد دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران برای حل مشکل بحران آب در کشور باید به نظرات کارشناسان و بازگشت به مبانی و اکو هیدرولوژی توجه شود و گفت: قبل از احداث کارخانه نیشکر در استان خوزستان، بسیاری از اساتید دانشگاه به دلیل آب و هوای منطقه مخالف این موضوع بودند، اما علیرغم این مخالفت ها، این طرح هزاران نفر اجرا شد. در حالی که اگر تنها ۴۰ هزار هکتار به کشت چغندرقند بازگردد، حداقل یک میلیارد مترمکعب در مصرف آب صرفه جویی می شود که می تواند مشکل آب شهرهای جنوبی را حل کند.
امید تصریح کرد: درمان ها و حل مشکلات حوزه آب همه بر این است که به اصل برگردیم، به جای انجام کار و کنترل مصرف، کار را انجام ندهیم و اگر این گفتمان در فضای دانشگاهی دنبال شود، می توان کاری کرد.
انتقال آب راه حل نیست
وی خاطرنشان کرد: باید خطرات را بگوییم، باید بگوییم که امنیت کشور به دلیل از بین رفتن امنیت آب در خطر است و باید بپذیریم که راه حل مشکل انتقال کلان نیست و این واگذاری های بی رویه راه حل مشکل نیست.
امید با اشاره به انتقال آب از طالقان به تهران گفت: انتقال ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از طالقان به تهران با هزینه های بالا و تلاش شبانه روزی انجام شد اما آنچه در این انتقال دیده نشد خسارتی است که این انتقال به دشت های قزوین و سپیدرود وارد کرده است.
رئیس دانشگاه تهران تصریح کرد: راه حل مشکل آب تهران انتقال آب نیست بلکه باید بار جمعیتی در این شهر کنترل شود. شهری که سقف جمعیت آن ۷ میلیون نفر بوده و اکنون دو برابر و بیشتر شده است، اگر بخواهد هر سال یک میلیون جمعیت اضافه کند، منابع آبی این شهر جوابگوی این جمعیت نخواهد بود و باید در این زمینه تجدید نظر جدی شود.
باید در مصرف آب تجدید نظر کنیم
امید تاکید کرد: باید در همه ابعاد صنعتی، شهری و کشاورزی در مصرف و استفاده تجدید نظر کنیم و علاوه بر آن باید با طبیعت مهربان باشیم و اگر همه این موارد را رعایت کنیم شاید نتوانیم بحران را از بین ببریم، اما سرعت آن را کم کنیم.
رئیس دانشگاه تهران در بخش پایانی سخنان خود با تشکر از برگزارکنندگان این همایش گفت: برگزاری این همایش ها منجر به فرآیندهای تعاملی بهتر و کمک به بازگرداندن تعادل به اکوسیستم و یافتن راهکارهای پایدار برای مدیریت منابع آب می شود.
امید در پایان بار دیگر تاکید کرد که هرکس در هر جای ایران که می تواند در مورد موضوع آب، محیط زیست و اقلیم صحبت کند، صدای خود را بلند کند و بگوید وضعیت چقدر بد است و چقدر می تواند بدتر و از کنترل خارج شود.
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
