امید محمدی؛ بازار: صنعت موتورسیکلت در ایران، سال هاست که در مرز سنت و تحول ایستاده؛ از یک سو موتورهای بنزینی فرسوده که هنوز خیابان های شهرها را پر کردند و از سوی دیگر وعده های نوسازی، تولیدات داخلی و ورود موتورهای برقی که در حد شعار باقی ماندند. در حالی که آلودگی هوا، تورم، کاهش قدرت خرید مردم و فرسودگی زیرساخت ها هر روز نفس این صنعت را تنگ تر می کند، برخی نهادهای حاکمیتی همچون ایدرو و وزارت صمت با طرح های نوسازی و تخصیص سهمیه به دنبال جان تازه ای در رگ های این بازار هستند. اما آیا این تلاش ها راه به جایی می برند؟ صنعتگران و تولیدکنندگان چه می خواهند و آینده این بازار به کدام سمت می رود؟ برای بررسی پاسخ به این سؤالات، با رحیم خداپسند، مدیرعامل شرکت کویر موتور به گفت و گو پرداختیم؛
* صنایع خودروسازی نسبت به کمبود ارز و عدم تخصیص ها در زمان مشخص گلایه دارند، وضعیت تخصیص ارز به موتورسیکلت سازان چگونه است؟
اگر سازنده موتورسیکلت در سال به عنوان مثال ۱۰۰ هزار دلار نیاز ارزی داشته باشد، با پشت سر گذاشتن زمان طولانی ۷۵ هزار دلار آن را می تواند دریافت کند. با چنین شرایطی طبیعتا واحدهای کوچک با شرایط محدود، نمی توانند از ظرفیت های تولید خود بهره برداری واقعی داشته باشند. این در حالی است که اگر تخصیص بهتر، به موقع و متناسب با ظرفیت خط تولید انجام شود، شرکت ها می توانند بهره وری بیشتری داشته باشند.
* وضعیت فعلی تولید موتورسیکلت در کشور چگونه است؟ افزایش یا کاهش طی چند ماه اخیر ایجاد شده است؟
واقعیت این است که وضعیت چندان مطلوب نیست. از ابتدای سال تاکنون به‌طور کلی نه رشد قابل توجهی داشتیم، نه امکان برنامه ریزی بلندمدت وجود دارد. فرآیند تخصیص ارز برای قطعات و واردات به قدری پیچیده است که خیلی وقت ها کالا به موقع نمی رسد، یا سهمیه ها بی ثبات است. در چنین فضایی اصلا نمی توان روی ثبات تولید حساب کرد. البته این شرایط در تمام صنایع صادق بوده و فقط منوط و مربوط به تولیدکنندگان موتورسیکلت نیست.
* شنیده ها حاکی از آن است که تولیدکنندگان بخشی از نیاز ارزی خود را از بازار آزاد تامین می کنند، این موضوع صحت دارد؟
این حرف کاملا نادرست است، اصلا بازار آزاد معنایی ندارد وقتی چیزی برای عرضه نیست. قطعات باید از طریق مجاری رسمی و سهمیه بندی تامین شود و تولیدکنندگان مجبورند بر اساس نوبت و اعتبار خود، صبر کنند. واقعیت این است که اگر سهمیه ای هم بدهند، درصد کامل سهمیه به دست تولیدکننده نمی رسد، هرچند که این فرآیند نیز زمان طولانی سپری می کند.
*وضعیت فروش موتورسیکلت برقی چطور است؟ آیا در بازار مشتری دارد؟
متاسفانه خیر، سهم بازار موتورسیکلت های برقی به خوبی جا نیفتاده و دلایل زیادی دارد. مهم ترین این موضوع فقدان حمایت عملی دولت و نبود زیرساخت است. مشتری قرار است یک موتورسیکلت برقی بخرد با قیمت ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان که ۶۰ درصد هزینه اش فقط برای باتری است. با چنین شرایطی، خریداران رغبتی برای انتخاب موتورسیکلت برقی نخواهند داشت، چرا که صرفه اقتصادی ندارد. ضمن اینکه اگر موتورسیکلت برقی ۶ ماه استفاده نشود، باتری خراب و همه سرمایه می سوزد. بنابراین مشتریان ترجیح می‌دهند موتور بنزینی بخرند چرا که هزینه نگهداری کمتری دارد.
* آیا کاهش تقاضا برای خرید موتورسیکلت در بازار ایجاد شده است؟
بله، بازار موتورسیکلت افت تقاضا داشته است، به عنوان مثال اگر سالی ۱۰۰ هزار دستگاه تولید می شد، الان به ۲۰ هزار دستگاه رسیده است. همیشه ۴۰ تا ۵۰ درصد سهم بازار موتورسیکلت برقی در اختیار مجموعه ما بوده است، ولی حالا همین هم کاهش یافته است. چرا که همزمان با کاهش تقاضا، تیراژ تولید دچار افت شده است.
* قیمت موتورسیکلت ها در بازار چگونه است؟ مشتریان توان خرید دارند؟
طبیعتا خیر، قیمت ها بالا رفته و قدرت خرید پایین آمده است. به عنوان مثال قیمت موتورسیکلت بنزینی نسبت به سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است. نکته اینجاست که بازار کشش ندارد و مشتریان ترجیح می دهند خرید نکنند یا مدل های کارکرده بخرند.
* رقابت بین واردات و تولید داخلی به چه صورت است؟
تقریبا وارداتی برای موتورسیکلت ها انجام نمی شود، فقط برخی از مدل های موتورسیکلت برای مسابقات به کشور وارد می شوند. موتورسیکلت های برقی نیز اگر وارد شوند تعداد محدودی دارند، نیاز بازار داخل توسط تولیدکنندگان داخلی تامین می شود.
تا زمانی که زیرساخت درست نشود، تولید یا واردات موتورسیکلت برقی هر دو با مشکل مواجه خواهند بود
* از نظر شما دولت باید در توسعه موتورسیکلت برقی چه نقشی ایفا کند؟ تولید داخلی یا واردات کدام یک مؤثر است؟
تا زمانی که زیرساخت درست نشود، تولید یا واردات هر دو با مشکل مواجه خواهند بود. در کشور باید یک نظام مالکیت مشخص برای باتری ایجاد شود. پیشنهاد من این است که باتری ها در مالکیت شهرداری یا شرکت های مشخص قرار بگیرند که مالک موتورسیکلت برقی بیاید ایستگاه، باتری مستعمل را بدهد، باتری شارژ شده بگیرد. اگر این گردش روزانه باتری شکل بگیرد، موفق خواهیم بود. در غیر این صورت، موتور برقی در ایران به جایی نمی رسد.
* برخی می گویند موتورسیکلت ها عامل اصلی آلودگی هوای تهران هستند، نظر شما چیست؟
معتقدم این موضوع کم لطفی است، موتورسیکلت سهمی دارد، ولی نباید همه بار آلودگی را گردن این صنعت انداخت. شما ببینید کامیون های فرسوده، اتوبوس های شهرداری، ماشین های دیزلی که شبانه فعالیت دارند، خودروهای چینی با مصرف بالا و غیره همه این ها سهم بزرگی دارند. نمی توان فقط یک بخش را مقصر دانست.
منبع:تحلیل بازار
