واردات محدود، افت عرضه و تغییر سیاست های ارزی از جمله عواملی است که فعالان بازار گوشت آن را عامل اصلی افزایش قیمت در بازار می دانند. به گفته آنها ناهماهنگی در واردات، کاهش سهمیه توزیع فروشگاه ها و حذف ارز ترجیحی باعث اختلال در زنجیره تامین شده است.
به گزارش اکو ایران به نقل از اختازنیوز، ارزیابی های میدانی نشان می دهد طی ماه های اخیر قیمت گوشت قرمز در بازار آزاد از مرز یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان در هر کیلوگرم عبور کرده و در برخی اقلام حتی نرخ های بالاتری نیز به ثبت رسیده است.
از سوی دیگر کاهش حجم عرضه گوشت در قالب طرح تنظیم بازار باعث شده تا بخش قابل توجهی از مصرف کنندگان به ویژه اقشار متوسط و کم درآمد جامعه کمتر به این محصول اساسی دسترسی داشته باشند. در این میان فلسفه اجرای طرح تنظیم بازار، حمایت از این گروه های درآمدی و ایجاد ثبات قیمت در بازار بوده است.
آمارهای گمرک نشان می دهد که اگرچه در بین ۱۰ قلم کالای وارداتی اول، طلای خام از نظر ارزشی در صدر فهرست واردات قرار دارد، اما ۸ قلم از این کالاها به کالاهای اساسی اختصاص دارد.
برخی از فعالان صنفی بر این باورند که اگرچه واردات گوشت منجمد از برخی کشورها ادامه دارد، اما حجم آن جوابگوی تقاضای فعلی نیست و با توجه به افزایش هزینه های واردات به دلیل تغییر ارز تخصیصی از ترجیحی به مبادله ای، گوشت وارداتی در واقع با قیمت هایی به فروش می رسد که فاصله چندانی با نرخ بازار آزاد ندارد.
در مجموع، مجموعه این عوامل منجر به بی نظمی در بازار گوشت شده و چشم انداز کاهش قیمت را در کوتاه مدت نامشخص کرده است، مگر اینکه سیاست های حمایتی دولت با دقت و سرعت بیشتری اجرا شود.
این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی در روزهای اخیر وعده کاهش قیمت گوشت قرمز را داده است. بررسی ها نشان می دهد نه تنها این کاهش اتفاق نیفتاده است، بلکه قیمت گوشت قرمز در قالب طرح تنظیم بازار بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان افزایش چشمگیری داشته است.
منصور پوریان رئیس شورای تامین دام کشور به بررسی وضعیت بازار گوشت و دلایل افزایش قیمت آن در ماه های اخیر پرداخت.
آقای پوریان! در ماه های اخیر شاهد افزایش چشمگیر قیمت گوشت قرمز در بازار بوده ایم. به نظر شما عوامل اصلی موثر بر این رشد قیمت چه بوده است؟
افزایش قیمت گوشت قرمز در ماه های اخیر ناشی از مجموعه ای از عوامل داخلی و خارجی است. ما اولین و شاید مهم ترین کاهش حجم واردات گوشت نسبت به سال های گذشته بودیم. در گذشته بخشی از نیاز کشور با واردات گوشت منجمد یا گرم تامین می شد اما به دلیل مسائل ارزی و مشکلات لجستیکی این روند به کندی پیش می رود.
از سوی دیگر تغییر سیاست های ارزی دولت و حذف ارز ترجیحی باعث افزایش هزینه های واردات و در نتیجه افزایش قیمت گوشت وارداتی شده است. این امر باعث شد حتی گوشت های تنظیم شده در بازار با قیمتی نزدیک به بازار آزاد به فروش برسد در حالی که هدف از اجرای این طرح حمایت از اقشار کم درآمد بود.
با توجه به دلایلی که اشاره کردید ارزیابی و پیش بینی شما از روند بازار گوشت در ماه های آینده چیست؟
با تثبیت نرخ ارز و تداوم واردات، بازار گوشت به ویژه در بخش منجمد به سمت قیمت های واقعی و مناسب پیش می رود. در صورت حفظ روند فعلی می توان انتظار داشت در هفته های آتی فشار قیمتی بر بازار گوشت کاهش یافته و قیمت ها به سطح تعادل بازگردد.
بازار گوشت در حال بازگشت به تعادل است
با توجه به دلایلی که اشاره کردید، می توان گفت تغییر سیاست ارزی دلیل اصلی کندی روند واردات و در نهایت افزایش قیمت گوشت بوده است؟
پیش از این گوشت با ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان وارد می شد. اما با حذف این نوع ارز، اکنون واردات با ارز نیمایی (۸۹ هزار تومان) یا مبادله ای انجام می شود که فرآیند آن دشوارتر، زمان بر و پرهزینه تر است. این تغییر باعث ایجاد یک دوره وقفه و تاخیر در واردات شد. این فاصله زمانی باعث شوک قیمتی در بازار شد. به عنوان مثال در هفته های گذشته قیمت گوشت برزیلی در بازار منجمد از ۴۰۰ هزار تومان به بالای ۶۰۰ هزار تومان رسید. خوشبختانه در حال حاضر با تداوم واردات و بهبود عرضه، بازار در حال بازگشت به تعادل است.
جناب آقای پوریان رصد بازار نشان می دهد که بیشتر گوشت های گرم عرضه شده در قالب طرح تنظیم بازار از تولیدات داخلی است. گوشت وارداتی در قالب این طرح چه زمانی وارد بازار می شود؟
بله، بخشی از گوشت های وارداتی وارد بازار شده است، اما باید تاکید کنم که حجم آن همچنان برای ایجاد تعادل قابل توجهی در بازار کافی نیست. در حال حاضر گوشت هایی که در قالب طرح تنظیم بازار به ویژه در حوزه گوشت گرم عرضه می شود، عمدتاً از دام داخلی تامین می شود و واردات گوشت گرم هنوز به صورت گسترده اتفاق نیفتاده است و محصولاتی که در بازار دیده می شود بیشتر مربوط به دام داخلی است.
در خصوص گوشت های وارداتی، بیشتر به صورت منجمد و با حجم محدود از کشورهای خاص وارد می شود که البته توزیع آن زمان بر است. از سوی دیگر با توجه به تغییرات اخیر در سیاست ارزی و حذف ارز ترجیحی، واردات با ارز مبادله ای انجام می شود که باعث افزایش قیمت نهایی و کاهش جذابیت واردات برای بخش خصوصی شده است.
امارات نه تنها مصرف کننده اصلی زعفران ایران است، بلکه نقش مهمی در توزیع مجدد این محصول در بازارهای جهانی دارد.
رصد بازار نشان می دهد که قیمت گوشت عرضه شده در قالب طرح تنظیم بازار نسبت به دوره های گذشته حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ هزار تومان افزایش داشته است. به نظر شما چه عواملی باعث این افزایش قیمت شده است؟
افزایش قیمت گوشت که در هفته های اخیر شاهد آن بودیم چند عامل خاص دارد. اول اینکه در سری جدید عرضه، بیشتر گوشت های توزیعی از منابع داخلی تامین می شود. در حالی که در دوره های قبل بخشی از این نیاز با واردات با قیمت کمتر تامین می شد.
دلیل دوم افزایش هزینه های زنجیره تولید و توزیع در داخل کشور است. از جمله رشد قیمت نهاده های دامی، هزینه های بسته بندی، حمل و نقل و همچنین دستمزد. این موارد به طور مستقیم بر قیمت نهایی محصول تاثیر گذاشته است. در نهایت باید به این نکته اشاره کرد که کاهش واردات گوشت منجمد و تاخیر در توزیع گوشت وارداتی فشار مضاعفی به بازار وارد کرده و باعث تمرکز تقاضا بر روی گوشت داخلی شده است. این افزایش تقاضا در کنار محدودیت عرضه یکی از دلایل رشد قیمت در بخش تنظیم بازار است.
واردات گوشت گرم در دستور کار است اما…
جناب آقای پوریان، با توجه به نکاتی که مطرح کردید، آیا می توان گفت که اکثر گوشت های وارداتی در حال حاضر منجمد هستند؟
بله، در حال حاضر بیشتر گوشت های وارداتی منجمد هستند. این واردات عمدتاً از کشورهایی مانند برزیل، پاکستان و برخی کشورهای آسیایی انجام می شود و گوشت پس از طی مراحل قانونی، قرنطینه و بسته بندی وارد شبکه توزیع می شود. البته واردات گوشت گرم نیز در دستور کار قرار دارد اما به دلیل مشکلات حمل و نگهداری حجم آن محدودتر است و با رفع موانع واردات این گوشت گرم افزایش می یابد.
پس از بازگشت تحریم ها نگران واردات گوشت نیستیم
با فعال شدن مکانیزم ماشه، نگرانی هایی در کشور مبنی بر اختلال در روند واردات گوشت ایجاد شده است. آیا پیش بینی یا تمهیداتی در این زمینه صورت گرفته است؟
در حال حاضر با وجود فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت برخی تحریم ها، نگرانی جدی برای واردات گوشت وجود ندارد. زیرا وابستگی ماه به واردات گوشت ۲۰ درصد است و ما این کار را از کشورهایی انجام می دهیم که درگیر تحریم های بین المللی نیستند.
بیشتر واردات گوشت این کشور از پاکستان، هند، برزیل، روسیه و برخی کشورهای آسیایی انجام می شود. این کشورها جزو منابع کم خطر و غیر تحریمی هستند و معمولاً همکاری تجاری آنها با ایران تحت تأثیر تحولات سیاسی غرب قرار نمی گیرد.
همچنین اقداماتی در زمینه تامین ذخایر استراتژیک انجام شده و سازمان های متولی به واردات مستمر و هدفمند گوشت ادامه می دهند تا اختلالی در بازار داخلی ایجاد نشود. همچنین سیاست های متنوع سازی بر اساس منابع وارداتی با جدیت دنبال می شود تا در صورت ایجاد اختلال از یک کشور خاص، منابع جایگزین ارائه شود.
