به گزارش تیتر۲۴، بهرام سبحانی، رئیس انجمن فولاد ایران امروز در نشست خبری گفت: علی‌رغم نقش مهم فولاد در اقتصاد ملی، این صنعت به ناحق متهم به مصرف بی‌رویه انرژی و آب می‌شود، در حالی‌که آمارهای رسمی خلاف این ادعاها را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به برخی فضاسازی‌ها علیه صنعت فولاد افزود: بارها شنیده‌ایم که گفته می‌شود فولادی‌ها گاز یا آب کشور را بسیار مصرف می‌کنند، در حالی که مصرف واقعی فولاد سهم بسیار اندکی از منابع کشور است.
رئیس انجمن فولاد تصریح کرد: کل مصرف برق زنجیره فولاد کمتر از ۶۰۰۰ مگاوات است در حالی که ظرفیت تولید برق کشور حدود ۸۰ هزار مگاوات است. همچنین مصرف گاز این صنعت زیر ۵ درصد کل گاز تزریقی به شبکه است.
سبحانی ادامه داد: در حوزه آب نیز برخلاف ادعاهایی مبنی بر اینکه فولاد به اقیانوس آب نیاز دارد، سهم مصرف فولاد کمتر از ۰.۰۵ درصد آب کشور است. بخش عمده آب مورد نیاز هم از محل بازچرخانی پساب شهری یا انتقال از خلیج فارس تأمین می‌شود. بنابراین ادعای اینکه صنعت فولاد عامل کمبود آب است، با واقعیت سازگار نیست.
رئیس انجمن فولاد ایران با تأکید بر جایگاه راهبردی این صنعت در اقتصاد کشور گفت: برای تولید یک میلیون تن فولاد، حدود سه میلیون تن سنگ‌آهن باید استخراج و فرآوری شود و در این فرآیند هزاران شغل ایجاد می‌شود. صنعت فولاد علاوه بر سهم قابل توجه در تولید ناخالص داخلی، نقش مهمی در ارزآوری کشور و صادرات غیرنفتی دارد. با این حال، همواره نیمه خالی لیوان دیده می‌شود و واقعیت‌های آماری کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.
سبحانی خاطرنشان کرد: انتظار می‌رود دست‌کم اساتید دانشگاه و کارشناسان اقتصادی در تحلیل‌های خود به داده‌ها و ارقام واقعی استناد کنند تا صنعت فولاد که سهم مهمی در اشتغال، تولید و صادرات دارد، ناعادلانه مورد هجمه قرار نگیرد.
صنعت فولاد یارانه نمی‌گیرد و سه برابر منطقه هزینه انرژی می‌دهد
وحید یعقوبی، معاون اجرایی انجمن فولاد ایران نیز در این نشست با اشاره به چالش‌های صنعت فولاد گفت: نرخ مصوب برق برای صنایع فولادی ۱,۶۷۷ تومان و گاز ۸,۰۰۰ تومان است، اما با احتساب عوارض و هزینه‌های جانبی، بهای تمام‌شده برق برای فولادسازان حدود ۲۰,۳۵۰ ریال (معادل ۳.۵ سنت) و گاز ۱۰,۵۰۰ ریال (معادل ۱۷ سنت) می‌شود.
وی افزود: این در حالی است که کشورهای منطقه نظیر عمان، عربستان و قطر گاز را با نرخ ۶ سنت به صنایع خود عرضه می‌کنند و عملاً فولادسازان ایرانی سه برابر بیشتر هزینه پرداخت می‌کنند.
یعقوبی تأکید کرد: برخلاف تصور عمومی، صنعت فولاد یارانه انرژی دریافت نمی‌کند؛ بلکه در بخش گاز سه برابر نرخ منطقه و در برق تقریباً معادل نرخ صادراتی ایران به عراق (۴ سنت) پرداخت می‌کند. به گفته وی، اختلاف ۳۰ تا ۴۰ درصدی میان نرخ مصوب و بهای تمام‌شده برق در قبوض فولادسازان وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
سهم ۱۵ صدم درصدی فولاد از مصرف آب کشور
او با اشاره به موضوع مصرف آب در این صنعت گفت: کل مصرف آب کشور سالانه ۱۰۰ میلیارد متر مکعب است که سهم صنعت فولاد تنها ۱۵۴ میلیون متر مکعب معادل ۱۵ صدم درصد است. از این میزان، حدود ۴۴ میلیون متر مکعب از شبکه آبرسانی کشور برداشت می‌شود که تنها ۰.۰۴ درصد مصرف آب کل کشور است.
۷ درصد برق و ۵ درصد گاز کشور را مصرف می‌کنیم
معاون اجرایی انجمن فولاد ایران افزود: صنعت فولاد ۷ درصد برق کشور (حدود ۵۵۰۰ مگاوات) را مصرف می‌کند که ۴۰۰۰ مگاوات آن توسط نیروگاه‌های اختصاصی فولادسازان تأمین می‌شود. همچنین سهم فولاد در مصرف گاز کشور ۵ درصد است، اما این صنعت به دلیل نداشتن سوخت جایگزین بیشترین آسیب را از محدودیت‌ها متحمل می‌شود.
وی با اشاره به جایگاه صنعت فولاد در اقتصاد کشور گفت: سهم این صنعت در تولید ناخالص ملی ۵.۵ درصد، در اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حدود دو میلیون نفر (معادل ۸ درصد شاغلان کشور) و در تأمین نیاز داخلی ۱۱ درصد است.
یعقوبی خاطرنشان کرد: در چهار سال گذشته حدود ۱۴ میلیارد دلار ارزش تولید فولاد به دلیل محدودیت‌های انرژی از دست رفته است.
عدم‌النفع ۱۴ میلیارد دلاری در سال ۱۴۰۳
او ادامه داد: تنها در سال ۱۴۰۳ با وجود پتانسیل تولید ۴۰ میلیون تن فولاد، به دلیل محدودیت‌های برق و گاز تنها ۳۰ میلیون تن تولید شد. این موضوع به معنای از دست رفتن ۱۰ میلیون تن تولید و ۱۴ میلیارد دلار ارزش افزوده است.
یعقوبی در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت صادرات اشاره کرد و گفت: در چهار ماهه نخست سال ۱۴۰۳ صادرات برخی محصولات فولادی تا ۳۰ درصد کاهش داشته است، هرچند صادرات مواد اولیه زنجیره آهن افزایش یافته است. در همین مدت، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور به ۳۰۰ میلیون دلار رسیده و واردات محصولات فولادی نیز ۳۶ درصد کاهش یافته است.
وی با تأکید بر اینکه صنعت فولاد به‌جای دریافت یارانه، عملاً یارانه‌دهنده به سایر بخش‌هاست، گفت: مدیریت صحیح انرژی و حمایت‌های سیاستی می‌تواند مانع از افت تولید و از دست رفتن ارزش افزوده این صنعت راهبردی شود.
یعقوبی در ادامه تصریح کرد: این روزها همه شرکت‌های فولادی روند نزولی را در بورس طی می‌کنند که زنگ خطری برای اقتصاد است.
وی گفت: هیچ کدام از شرکت‌های بورسی به حاشیه سود دست نیافته اند.
همچنین رسول خلیفه سلطانی دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در ادامه این نشست اظهار کرد: تحلیل شرایط صنعت فولاد در شرایطی که ناترازی وجود نداشته باشد متفاوت است. در زمان ناترازی حدود ۳۰ درصد ظرفیت تولید فولاد بر زمین می‌ماند و هزینه‌ها افزایش می‌یابد.
وی با تاکید بر اینکه تجزیه و تحلیل درباره صنعت فولاد باید موشکافانه باشد، گفت: ما در انجمن آمادگی داریم در خصوص مسائل آب و برق صحبت و واقعیت‌ها را بیان کنیم.
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تاکید کرد: مساله فولاد، تنها مساله زنجیره فولاد نیست بلکه بحث ملی است و باید در خصوص مصرف آب و برق این صنعت آمار درست ارائه کرد.
در ادامه این نشست، احسان دشتیانه عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در تشریح وضعیت مصرف آب و چالش‌های اقتصادی صنعت فولاد کشور، اظهار کرد: سهم صنعت از کل مصرف آب کشور تنها ۳.۳ درصد است، در حالی‌که حدود هشت درصد آب در بخش شرب خانگی مصرف می‌شود و بخش عمده باقی‌مانده، بدون بازدهی لازم، در کشاورزی هدر می‌رود.
وی با بیان اینکه ایران سالانه ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌کند، در حالی‌که حدود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب ناشی از بارش‌هاست، افزود: اگر کشاورزی ما صنعتی و کارآمد بود، شرایط به‌گونه‌ای متفاوت رقم می‌خورد. نمونه روشن آن صنعت فولاد مبارکه است که با وجود افزایش ظرفیت تولید از یک میلیون تن به هفت میلیون تن، میزان مصرف آب خود را افزایش نداده است. این نشان می‌دهد صنعتی که مصرف خود را بهینه کرده، امروز متهم جلوه داده می‌شود، اما بخشی از اقتصاد کشور که به‌صورت سنتی و اشتباه عمل می‌کند، همچنان ادامه‌دهنده روند پرهزینه و پرمصرف است.
وی ضمن انتقاد از الگوی کشت در کشور، تصریح کرد: در مناطق کم‌آب مانند اصفهان و دیگر استان‌ها، برنج و هندوانه کشت می‌شود؛ محصولاتی که مصرف آب بالایی دارند. تنها میزان آب مصرفی برای یونجه، معادل کل مصرف بخش صنعت فولاد است که رقمی نزدیک به ۹ میلیارد مترمکعب برآورد می‌شود. این در حالی است که مصرف آب برنج در ایران بیش از ۶ برابر متوسط جهانی است. در واقع اشتباه روی اشتباه تکرار می‌شود و دلیل اصلی آن نیز این است که نمی‌خواهیم با مردم صادقانه سخن بگوییم و ترجیح می‌دهیم صنعت را به‌عنوان متهم اصلی معرفی کنیم.
وی ضمن اشاره به وضعیت اقتصادی صنعت فولاد تاکید کرد: حاشیه سود شرکت‌های فولادی به‌شدت کاهش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد سود متوسط این صنعت که در گذشته حدود ۴۰ تا ۶۵ درصد بود، در حال حاضر به‌طور قابل توجهی افت کرده است؛ آن هم بدون در نظر گرفتن اثر تورم. حتی در سه‌ماهه نخست سال گذشته نسبت به سه‌ماهه‌های بعدی، روند سودآوری افزایشی بود، اما اکنون جهت‌گیری نزولی شده است. مقایسه سه‌ماهه اخیر با مدت مشابه سال قبل نیز نشان می‌دهد که شرایط در نیمه دوم سال احتمالاً بدتر خواهد شد.
دشتیانه این وضعیت را «آلارم جدی و زنگ خطر» توصیف کرد و هشدار داد: چنانچه مسئولان هرچه سریع‌تر تصمیمی کلان و استراتژیک اتخاذ نکنند، صنایع کشور در معرض نابودی قرار خواهند گرفت. چنین اتفاقی به معنای از دست دادن بخش غیرنفتی اقتصاد و از بین رفتن اشتغال هزاران نفر خواهد بود؛ موضوعی که نگرانی‌های جدی به‌همراه دارد.
همچنین سبحانی در بخش پایانی نشست با ذکر نمونه‌ای از مجتمع فولاد مبارکه، خاطرنشان کرد: در فولاد مبارکه حدود ۱۰ میلیون تن فولاد در سال تولید می‌شود و میزان مصرف آب در این مجموعه به‌طور میانگین کمتر از دو مترمکعب برای هر تن است. در عین حال، همه آبی که در فرآیند تولید به‌کار می‌رود، تصفیه و رسوب‌گیری شده و مجدداً به چرخه بازمی‌گردد.
رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تشریح کرد: صنعت فولاد از دو نوع آب استفاده می‌کند؛ یکی سیستم بسته که همانند آب در موتور خودرو عمل می‌کند و تنها وظیفه خنک‌کاری دارد و مصرف واقعی در آن وجود ندارد؛ و دیگری آبی که برای خنک‌کاری خطوط تولید به‌کار می‌رود، مانند بخش نورد گرم که طی فرآیند تولید، حجم زیادی آب روی قطعات فولادی ریخته می‌شود، اما این آب نیز در کانال‌ها جمع‌آوری، در برج‌های خنک‌کننده خنک‌سازی و دوباره به چرخه تولید بازگردانده می‌شود. تنها میزان ناچیزی از آب به‌صورت بخار از دست می‌رود و در مجموع مصرف فولادسازان به دلیل بحران آب و هزینه‌های بالای تأمین آن، به‌شدت بهینه‌سازی شده است.
این فعال صنعت فولاد کشور در ادامه به برخی اظهارنظرها درباره مصرف بالای انرژی در صنعت فولاد واکنش نشان داد و گفت: گاهی برخی استادان دانشگاه یا مسئولان بدون درک صحیح از فرآیندها، فولاد را به‌عنوان مقصر اصلی مصرف آب و انرژی معرفی می‌کنند، در حالی‌که واقعیت متفاوت است. دولت هم تصور می‌کند که این صنعت سود بالایی دارد و می‌تواند افزایش قیمت برق و گاز را تحمل کند، در حالی‌که هزینه انرژی در حال حاضر بسیار بیشتر از مواد اولیه مانند سنگ‌آهن است.
سبحانی همچنین به موضوع تأمین مالی فولادسازان اشاره کرد و افزود: علاوه بر هزینه‌های انرژی، صنعت فولاد با بهره‌های سنگین بانکی مواجه است. اکنون وام‌های ارزی با نرخ بهره ۱۰ درصد ارائه می‌شوند و علاوه بر آن، نوسان نرخ ارز فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. در بخش ریالی نیز نرخ بهره تسهیلات بالای ۳۰ درصد است که هزینه‌های تولید را سنگین‌تر می‌کند.
وی چالش برق در زنجیره فولاد را چالش جدی صنعت دانسته و تصریح کرد: از ۶۰۰۰ مگاوات برق موردنیاز این زنجیره، حدود ۴۰۰۰ مگاوات توسط نیروگاه‌های اختصاصی واحدهای تولیدی تأمین می‌شود. با این حال، به دلیل کمبود برق در کشور، حتی برای نیروگاه‌های خودتأمین نیز محدودیت گذاشته‌اند و بخشی از برق تولیدی به جای استفاده در واحدها، به شبکه سراسری اختصاص یافته است. این موضوع باعث شده فولادسازان علاوه بر سرمایه‌گذاری در نیروگاه، با قطعی‌ها و محدودیت‌های متعدد هم روبه‌رو شوند.
سبحانی تاکید کرد: برای رفع ناترازی برق باید توازنی میان مصرف خانگی و صنعتی برقرار شود. اگر قرار باشد کارخانه‌ای نیروگاه بسازد، منطقی است که برق تولیدی آن به مصرف همان واحد اختصاص یابد؛ در غیر این صورت انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری صنایع در احداث نیروگاه باقی نخواهد ماند.
منبع:تحلیل بازار
