اکو ایران: در حالی که هدف برنامه هفتم توسعه افزایش چشمگیر ظرفیت تولید و بهره وری صنعت برق بود، عملکرد سال ۱۴۰۳ نشان می دهد که تنها بخشی از این اهداف محقق شده است. ظرفیت اسمی تولید، انرژی های تجدیدپذیر و صادرات برق کمتر از نیمی از پیش بینی ها پیشرفت کرده است، در حالی که تقاضای برق بیش از حد انتظار افزایش یافته است و فشار بیشتری بر شبکه وارد می کند.
قطعی برق در سال‌های اخیر گریبانگیر مردم و بخش‌های تولیدی شده و خسارات و خسارات زیادی به اقتصاد کشور وارد کرده است.
بر این اساس برنامه هفتم توسعه توسط سیاستگذاران و سیاستمداران طراحی و شامل اهدافی با موضوع رشد در اقصی نقاط کشور است. برخی از کارشناسان و محققان اقتصادی معتقدند برنامه ریزی اقتصادی راه به جایی نمی برد. اما بررسی های مرکز پژوهش های مجلس نشان می دهد که اکثر اهداف برنامه هفتم توسعه در حوزه برق حداقل در سال اول برنامه محقق نشده و امکان تحقق آنها در سال های آینده نیز نامشخص است.
تولید برق در سال ۱۴۰۳ و مقایسه آن با اهداف برنامه هفتم توسعه
ظرفیت اسمی تولید برق در سال ۱۴۰۳ بر اساس اهداف برنامه هفتم توسعه معادل ۹۶.۵۸ هزار مگاوات تعیین شد که نسبت به سال ۱۴۰۲ معادل ۳.۷ هزار مگاوات افزایش داشته است، اما ظرفیت اسمی تولید برق در سال ۱۴۰۳ ۹۴.۶ هزار مگاوات اعلام شده است که به معنای تحقق اهداف برنامه ۴.۶ هزار مگاوات است. این در حالی است که در سال های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ سالانه ۲/۸ هزار مگاوات ظرفیت جدید به شبکه برق اضافه می شود که با توجه به عملکرد فعلی چندان امکان پذیر به نظر نمی رسد.
همچنین ظرفیت انرژی های تجدیدپذیر باید با افزایش ۹۵۲ مگاواتی در سال اول به هدف ۱۹۷۸ مگاوات می رسید، اما ظرفیت نهایی انرژی های تجدیدپذیر در سال گذشته به ۱۴۵۷ مگاوات رسید که به معنای عملکرد ۴۵.۳ درصدی است. در برنامه هفتم توسعه قرار است ۲.۳ و ۳.۸ هزار مگاوات ظرفیت جدید انرژی های تجدیدپذیر در سال های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ به شبکه برق اضافه شود.
با توجه به ظرفیت اسمی مشخص شده در برنامه هفتم میزان تولید برق نیز باید افزایش یابد. این اتفاق در سال گذشته رخ داد و حدود ۸.۲ میلیارد کیلووات ساعت افزایش تولید برق به ثبت رسید. این رقم نسبت به اهداف برنامه که معادل ۱۵.۶ میلیارد کیلووات ساعت بوده عملکرد ۵۲ درصدی را نشان می دهد. بر اساس برنامه هفتم توسعه، تولید برق تجدیدپذیر در سال گذشته عملکردی معادل ۱۲ درصد داشته است.
طبق برنامه حداکثر ظرفیت تولید باید به ۶۳ هزار مگاوات برسد که در عمل معادل ۶۲.۳ هزار مگاوات است. این موضوع نشان دهنده عملکرد ۷۰ درصدی است. اما از نظر مرکز پژوهش های مجلس این تحقق ناشی از یک هدف گذاری کوچک در سال ۱۴۰۳ بود، اما از سوی دیگر در سال های ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ حداکثر توان تولید را باید به ترتیب به ۲/۱۳ و ۳/۴ هزار مگاوات افزایش داد.
حداکثر تقاضا به هدف برنامه هفتم نرسید
یکی دیگر از شاخص های مهم صنعت برق، حداکثر تقاضای برق در پیک مصرف است. بر اساس هدف گذاری برنامه هفتم، حداکثر تقاضا در سال ۱۴۰۳ باید ۵.۴ هزار مگاوات افزایش می یافت و به ۷۸ هزار مگاوات می رسید، اما حداکثر تقاضا در سال ۱۴۰۳ حدود ۸۰ هزار مگاوات محاسبه شد. بنابراین ۲۷ درصد بیشتر از سقف هدف بوده و دارای انحراف است که نشان دهنده فشار مضاعف بر شبکه برق است. همچنین میزان افزایش حداکثر تقاضای برق و نرخ هدف گذاری شده در سال های بعد نشان می دهد که در صورت ادامه روند فعلی امکان تحقق طرح وجود نخواهد داشت.
در خصوص راندمان نیروگاه های حرارتی نیز باید تا پایان برنامه هفتم توسعه به ۴۴ درصد برسد و میانگین راندمان نیروگاه های جدید ۵۵ درصد باشد. میانگین راندمان نیروگاه های فعلی در سال ۱۴۰۲ حدود ۳۹.۳۴ بوده و در سال ۱۴۰۳ به ۳۹.۵۶ رسیده است، اما طبق هدف باید به ۳۹.۶۹ برسد بنابراین عملکرد ۶۷ درصدی را نشان می دهد. میانگین راندمان نیروگاه های جدید ۵۵ درصد است، بر اساس محاسبه سالانه، راندمان باید در سال اول ۳۴ درصد و در سال دوم ۲۱ درصد باشد.
میانگین نیروگاه های نوساز در سال گذشته ۳۷.۱ درصد بوده که نشان دهنده تحقق اهداف برنامه هفتم در سال اول است. اما در خصوص تحقق بازدهی ۵۵ درصدی در سال های آینده تردیدهایی وجود دارد.
کل واردات و صادرات برق بر اساس برنامه هفتم توسعه در سال ۱۴۰۳ معادل ۱۰.۳ میلیارد کیلووات ساعت تعیین شد و گمان می رود در سال ۱۴۰۲ این شاخص معادل ۸ میلیارد کیلووات ساعت باشد. عملکرد واقعی ۸.۵ کیلووات ساعت بوده که افزایش نیم کیلووات ساعتی را نشان می دهد و عملکردی معادل ۲۰.۱% را نشان می دهد. همچنین بر اساس هدف گذاری تعیین شده میزان تلفات شبکه انتقال و توزیع برق تا پایان برنامه ۱۰ درصد تعیین شده است که بر اساس گزارشات سال ۱۴۰۳ این هدف به طور کامل محقق شده است.
