زهراترابی؛ تحلیل بازار: مرتضی افقه تحلیلگر اقتصادی در پاسخ با اشاره به ریشه‌های تداوم رکود و بی‌اعتمادی در بازار سرمایه پاسخ داد: به نظر می‌رسد، این بی‌اعتمادی نه‌تنها مختص بازار سرمایه، بلکه در همه بازارها از جمله بازار کالا و بازار کار نیز مشاهده می‌شود. این مسئله ریشه در این دارد که در نگاه حاکمیتی، اقتصاد، رفاه و معیشت مردم در اولویت قرار ندارد و این نگاه، اثر خود را در همه ابعاد زندگی اقتصادی مردم نمایان کرده است.
بازار سرمایه در حقیقت کانالی است برای هدایت سرمایه‌های مردم به سمت تولید. اما وقتی تولید به دلایل گوناگون از جمله ناکارآمدی مدیریتی و نگرشی دچار مشکل باشد، طبیعی است که بازار سرمایه نیز تحت تأثیر قرار بگیرد و دچار رکود شود
اقتصاد هیچگاه از ثبات برخوردار نبوده است
وی ادامه داد: جنگ اخیر نیز این وضعیت را تشدید کرده است. اگر به شاخص‌های اقتصادی در سه دهه گذشته نگاهی بیندازیم، نوسانات شدیدی دیده می‌شود که نشان می‌دهد اقتصاد کشور هیچگاه از ثبات برخوردار نبوده است. اگر می‌خواهیم بازار سرمایه ثبات پیدا کند و رونق بگیرد، باید تولید نیز رونق داشته باشد. بازار سرمایه در حقیقت کانالی است برای هدایت سرمایه‌های مردم به سمت تولید. اما وقتی تولید به دلایل گوناگون از جمله ناکارآمدی مدیریتی و نگرشی دچار مشکل باشد، طبیعی است که بازار سرمایه نیز تحت تأثیر قرار بگیرد و دچار رکود شود.در چنین شرایطی، سرمایه‌ها یا از کشور خارج می‌شوند یا به بازارهای غیرمولد و بخش‌های دلالی که سودده، سریع‌الوصول و خارج از نظارت دولت هستند، منتقل می‌شوند.
در شرایطی که ریشه مشکلات اقتصادی عمیق و ساختاری باشد، سیاست‌های پولی معمولاً اثرگذاری محدود، موقتی و کم‌دامنه دارند
سیاستگذاری پولی دولت اثرگذاری محدود دارد
این استاد دانشگاه در خصوص وضعیت و نقش سیاست‌های اقتصادی و پولی دولت، اظهار کرد: به طور طبیعی سیاست‌های اقتصادی دولت می‌توانند اثرگذار باشند، اما همان‌طور که اشاره شد، ابتدا باید تولید فعال و سودده باشد تا این سیاست‌ها بتوانند از آن پشتیبانی کنند. اگر نگاه بنیادی و فلسفی دولت به تولید و معیشت مردم مناسب نباشد، سیاست‌های مالی و پولی هم نمی‌توانند اثرگذار باشند.در شرایطی که ریشه مشکلات اقتصادی عمیق و ساختاری باشد، سیاست‌های پولی معمولاً اثرگذاری محدود، موقتی و کم‌دامنه دارند.
یکی از اشکالات بزرگ ساختار سیاسی کشور، تنگ‌نظری‌های ایدئولوژیک و سیاسی است که مانع از آن می‌شود بهترین و شایسته‌ترین افراد در پست‌های کلان مدیریتی، از جمله وزارتخانه‌ها و نهادهای اقتصادی، انتخاب شوند
افقه در پاسخ به این سوال، چرا وعده‌های حمایتی دولت و مسئولان بازار سرمایه تا کنون عملی نشده‌اند؛ اظهار کرد: دلیل اصلی این است که علاوه بر ناکارآمدی مدیران اقتصادی، یکی از اشکالات بزرگ ساختار سیاسی کشور، تنگ‌نظری‌های ایدئولوژیک و سیاسی است که مانع از آن می‌شود بهترین و شایسته‌ترین افراد در پست‌های کلان مدیریتی، از جمله وزارتخانه‌ها و نهادهای اقتصادی، انتخاب شوند. این مسئله هم باعث فقدان تخصص می‌شود و هم بی‌ثباتی مدیریتی را افزایش می‌دهد.
برای بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه، دولت باید موانع تولید را به طور جدی و اساسی برطرف کند. البته بخشی از این مشکلات به بی‌ثباتی‌های ناشی از جنگ و شرایط سیاسی مربوط می‌شود
مدیران ناکارآمد انتخاب می شوند
این کارشناس بیان کرد: مدیرانی که انتخاب می‌شوند، نه‌تنها ناکارآمدند، بلکه ماندگاری چندانی ندارند و دائم در حال تغییرند. همین امر باعث شده است که سیاست‌های اقتصادی نه ثبات داشته باشند و نه کارآمدی. برای بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه، دولت باید موانع تولید را به طور جدی و اساسی برطرف کند. البته بخشی از این مشکلات به بی‌ثباتی‌های ناشی از جنگ و شرایط سیاسی مربوط می‌شود، اما حتی در شرایط عادی نیز به دلیل ناکارآمدی مدیریتی، ضعف قوانین، نظارت ناکافی، و تناقض در سیاستگذاری، تولید در ایران سودآور نیست.
افقه اظهار کرد: دولت اگر می‌خواهد بازار سرمایه جاذب سرمایه‌ها باشد، باید هزینه تولید را کاهش دهد. تا زمانی که تولید پرهزینه و سود آن پایین باشد، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سرمایه خود را به سمت بازارهای غیرمولد ببرند. این موضوع بارها از سوی کارشناسان تکرار شده و حتی برخی سال‌ها به‌عنوان سال «رفع موانع تولید و کسب‌وکار» نام‌گذاری شده‌اند. اما چون ریشه‌های موانع ساختاری و عمیق‌اند، با شعار و قانون‌نویسی برطرف نمی‌شوند.
دولت ابزار خاصی در دست ندارد
او در پایان خاطرنشان کرد: دولت طی این سال‌ها همه ابزارهای ممکن برای جبران کاهش درآمد نفتی را به کار گرفته و اکنون دیگر ابزار خاصی در اختیار ندارد. حتی اگر تحریم‌ها ادامه نیابد، با توجه به ادعای آمریکا درباره بستن راه‌های فروش نفت، شرایط بسیار دشوار خواهد بود. بنابراین، اگر جنگ هم پایان یابد و وضعیت سیاسی هم مشخص شود، ما در نیمه دوم سال با بحران‌های اقتصادی جدی‌تری مواجه خواهیم شد.
منبع:تحلیل بازار
