به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، تحلیل داده های صادرات نفت سه کشور ایران، روسیه و ونزوئلا طی دهه گذشته با تکیه بر نمودارهای تحلیل تجارت انرژی نشان می دهد که الگوی مواجهه با تحریم ها و نحوه بازگشت به بازار جهانی در این کشورها متفاوت بوده است. به گونه ای که ایران توانسته روند بهبود قابل توجهی را ایجاد کند، روسیه ساختار فروش خود را بدون سقوط حفظ کرده و ونزوئلا همچنان در بازیابی سهم خود با مشکلات شدیدی مواجه است.
حسن حسن خانی کارشناس اقتصادی با بررسی مسیری که سه کشور ایران، روسیه و ونزوئلا که هر سه کشور تحریم شده آمریکا هستند، روند احیای اقتصاد این سه کشور را تحلیل کرده است.
ایران؛ سقوط تحریم ها، جهش بهبود و تغییر ساختار بازار
داده های مربوط به صادرات نفت ایران نشان می دهد که خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و سپس شوک اقتصادی ناشی از ویروس کرونا باعث کاهش شدید فروش نفت ایران شد. با این وجود از سال ۲۰۲۱ روند احیای صادرات آغاز شده و سرعت افزایش فروش چشمگیر بوده است.
ضرورت ساماندهی درون زا اقتصاد ایران برای خنثی سازی تحریم ها
نکات مهم:
۱- کاهش عمده صادرات پس از خروج آمریکا از برجام و شروع ویروس کرونا رخ داده است.
۲- رشد چشمگیر صادرات در سال های اخیر حکایت از احیای فعال ظرفیت های فروش دارد.
۳- تنوع مشتریان به تدریج کاهش یافته و بازار ایران متمرکزتر شده است.
۴- چین به بازیگر بلامنازع خرید نفت ایران تبدیل شده و سهم سایر کشورها کاهش یافته است.
۵- افزایش سهم ناوگان سایه نشان دهنده پیچیدگی مکانیزم فروش و حمل و نقل نفت در شرایط تحریم است.
روسیه؛ ثبات صادرات با تغییر جغرافیای مشتریان
نمودار صادرات نفت روسیه، به ویژه پس از جنگ اوکراین و تحریم های گسترده غرب، تصویری متفاوت از ایران و ونزوئلا ارائه می دهد. برخلاف انتظار، صادرات نفت روسیه کاهش نیافته و ساختار فروش این کشور با انتقال بازار از اروپا به آسیا حفظ شده است.
آمریکا در حال آماده سازی بسته جدیدی از تحریم ها علیه روسیه است
نکات مهم:
۱- تحریم ها نتوانسته صادرات روسیه را از بین ببرد و مسیر جایگزین فروش به سرعت فعال شده است.
۲- هند به عنوان یک خریدار جدید و بزرگ نقش بسزایی پیدا کرده است.
۳- تنوع نسبی خریداران حفظ شده و بازار روسیه کاملاً متمرکز نیست.
۴- اتکا به ناوگان سایه بسیار محدود و پایدار باقی می ماند.
۵- آسیا رفته رفته جای اروپا را گرفته و خرید اروپا به سطحی نزدیک به صفر رسیده است.
ونزوئلا؛ سقوط عمیق و بهبودی آهسته
وضعیت صادرات نفت ونزوئلا در سال های اخیر کاهش شدید و روند بازیابی بسیار محدود را نشان می دهد. تحریم های شدید نفتی آمریکا علیه این کشور منجر به افت بی سابقه صادرات شد و بر خلاف ایران، روند بازگشت به بازار جهانی بسیار کند و شکننده بوده است.
نکات مهم:
۱- احیای فروش نفت ونزوئلا بسیار محدود و فاصله با سطح قبلی زیاد است.
۲- آمریکا تحریم کننده اصلی همچنان در لیست خریداران قرار دارد که نشان دهنده سازوکارهای خاص خرید و فروش است.
۳- هند تقریبا حذف شده اما نشانه هایی از بازگشت تدریجی دارد.
۴- نقش چین ثابت می ماند و به عنوان یک مشتری کلیدی باقی می ماند.
۵- ناوگان سایه تقریبا حذف شده و مکانیزم فروش شفاف تر از ایران و روسیه است.
این مقایسه سه تجربه متفاوت از فشار تحریم‌ها و مکانیسم بازگشت به بازار جهانی نفت را نشان می‌دهد:
بنابراین اگرچه تاثیر اولیه تحریم ها برای ایران شدید بود، اما راه بهبودی قوی و سریع بوده و نقش چین غیرقابل انکار است. اما از سوی دیگر روسیه به عنوان دومین کشور تحریم شده پس از ایران، تاثیر اولیه قابل توجه تحریم ها را احساس نکرده و توانسته تنوع بالای مشتریان خود را حفظ کند.
این در حالی است که ونزوئلا علاوه بر احساس تاثیر اولیه تحریم، نتوانسته تنوع مشتریان خود را افزایش دهد و از سوی دیگر مسیر بهبود را نیز بسیار کند در پیش گرفته است.
انتهای پیام/
منبع:تسنیم
