بازار؛ گروه آب و انرژی: برای حل بحران برق در کشور چاره ای جز توسعه نیروگاه های تجدید پذیر باقی نمانده است. حالا گفته می شود که خود رییس جمهور شخصا پیگیر توسعه نیروگاه های تجدید پذیر است. نیروگاه هایی که گفته می شود در شرایط اقلیمی ایران بازدهی بالایی داشته و از طرفی به دلیل عدم نیازشان به سوخت های فسیلی اولویت این روزهای وزارت نیرو در نیروگاه سازی است. این را می توان از تفاهم نامه و قراردادهایی که ساتبا ۶ ماه گذشته با سرمایه گذاران حوزه نیروگاه سازی و البته تولیدکنندگان تجهیزات و پنل های خورشیدی امضا کرده، متوجه شد.
با وجود نیاز کشور به توسعه تجدید پذیرها اما بروکراسی های طولانی در زمینه ترخیص تجهیزات و عدم تامین به موقع منابع روند توسعه تجدید پذیرها را کمی کند کرده است.
این همان نکته ای است که محمد دوست محمدی، مجری طرح نیروگاه‌های سه مگاواتی اشتهارد در جریان بازدید خبرنگاران از پروژه نیروگاه خورشیدی هزار هکتاری در اشتهارد، هم تلویحا به آن اشاره کرده و می گوید: تنها ۱۰ درصد از منابع مالی مورد نیاز ساخت نیروگاه خورشیدی تامین شده است.
این مقام مسول در ساتبا البته این نکته را هم گفت که در راستای اجرای سیاست‌های توسعه‌ای حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، ساتبا تدابیری را در دستور کار قرار داده تا موانع پیش‌روی صنعتگران برای راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی کاهش یابد. در این مسیر وثایق سنگینی که پیش‌تر برای دریافت تسهیلات بانکی از صنعتگران درخواست می‌شد، مورد بازنگری قرار گرفت و مقرر شد ۲۰۰ مگاوات تجهیزات وارد کشور شده و با استفاده از تسهیلات بانکی، در اختیار صنایع منتخب قرار گیرد با وجود آن‌که نمی‌توان گفت تمام مشکلات این بخش به‌طور کامل حل شده، اما بخشی از چالش‌ها با همکاری بانک‌ها و هماهنگی با صندوق توسعه ملی تا حدودی برطرف شده است.
افزایش سرعت ایجاد نیروگاه های تجدید پذیر از خرداد
اما فرآیند طولانی ترخیص تجهیزات مربوط به نیروگاه های خورشیدی دیگر چالش فعالین این صنعت است. البته دوست محمدی می گوید که مذاکراتی میان مسئولان با گمرک جمهوری اسلامی و سازمان امور مالیاتی انجام شده که طی آن مقرر شده است سازوکارهایی برای جلوگیری از دپوی طولانی‌مدت تجهیزات نیروگاه‌های خورشیدی در گمرک طراحی شود تا این اقلام بلافاصله وارد چرخه تولید شوند.
به گفته دوست محمدی؛ در صورت رفع کامل موانع و ورود تجهیزات و ماشین آلان، پیش‌بینی می‌شود خرداد و تیرماه شاهد یک جهش بزرگ در حوزه نیروگاه‌های سه هزار مگاواتی باشیم. به عنوان نمونه، در مدت تنها ۴۰ روز، نیروگاه خمین به ظرفیت ۴۰ مگاوات به بهره‌برداری نزدیک شده و در حال حاضر نیز بخشی از تجهیزات آن در گمرک است که به‌زودی ترخیص و وارد مدار تولید خواهد شد. این تحولات به‌هیچ‌وجه نمادین یا غیرواقعی نیست و در عمل، حجم بالایی از ماشین‌آلات، نیروهای پیمانکاری و آموزش‌های تخصصی در این مسیر بسیج شده‌اند تا این پروژه‌ها به شکل منظم و هدفمند اجرا شوند. این اقدامات با همراهی آقای صبحانیان و سایر مسئولان مربوطه در حال پیگیری است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ۱۰ دستگاه پایه‌کوب در یکی از بنادر کشور باقی‌مانده و هنوز ترخیص نشده‌اند. این در حالی‌ست که برآوردها نشان می‌دهد تقاضا برای پایه‌کوب‌ها بیش از ۵۰ دستگاه است تا بتوان عملیات اجرایی نیروگاه‌ها را در سراسر کشور مطابق زمان‌بندی پیش برد. تسریع در ترخیص این تجهیزات می‌تواند به‌طور مستقیم بر روند توسعه ۳ هزار مگاوات ظرفیت جدید نیروگاه خورشیدی تا پایان تابستان اثرگذار باشد. در غیر این‌صورت با تأخیر در آماده‌سازی زیرساخت‌ها تحقق اهداف تعیین‌شده با چالش مواجه خواهد شد.
برنامه ریزی برای جهش تولید انرژی خورشیدی در خرداد
مجری طرح نیروگاه‌های سه مگاواتی اشتهارد، گفت: در حال حاضر ۲۰ دستگاه پایه‌کوب در گمرک شهید رجایی قرار دارد که در صورت ترخیص، بخش عمده‌ای از نیاز استان‌ها برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی تأمین خواهد شد. اکنون در نیروگاه ۳۶ مگاواتی اشتهارد، تنها با دو دستگاه پایه‌کوب موفق شده‌اند در کمتر از ۵۰ روز، عملیات کوبش ۲۱ مگاوات را به انجام برسانند. این یعنی در صورت ورود تجهیزات بیشتر، می‌توان شاهد افزایش شتاب چشم‌گیری در راه‌اندازی نیروگاه‌ها بود؛ به‌طوری‌که هر نیروگاه ۳ مگاواتی، تنها به ۶ تا ۷ روز برای اجرای عملیات پایه‌کوبی نیاز دارد. تاکنون بخش قابل توجهی از فعالیت‌ها با همکاری شرکت مانا و در قالب استفاده از ۴ تا ۵ دستگاه انجام شده است. علاوه‌بر این، ساتپا نیز ثبت سفارش‌های جدیدی برای واردات دستگاه‌های پایه‌کوب انجام داده که بخشی از آنها از طریق مسیرهای زمینی وارد کشور خواهد شد. برای این طرح عظیم، بودجه‌ای معادل یک و نیم میلیارد دلار پیشنهاد شده که با تسهیل‌گری‌های در حال انجام، پرداخت آن در حال پیگیری است. طبق برنامه‌ریزی‌ها، قرار است تا پایان تابستان سال جاری، ظرفیت سه هزار مگاواتی وارد مدار شود. خردادماه، با ورود تجهیزات جدید، می‌تواند نقطه عطفی در تحقق این هدف باشد.
ایجاد ۳۶ مگاوات نیروگاه خورشیدی در اشتهارد
مجری طرح نیروگاه‌های سه مگاواتی اشتهارد در جریان بازدید خبرنگاران از پروژه نیروگاه خورشیدی هزار هکتاری در اشتهارد، گفت: این پروژه با دستور اکید رئیس‌جمهور در بهمن سال گذشته کلید خورده است. نیروگاه خورشیدی اشتهارد شامل ۱۲ نیروگاه سه مگاواتی در منطقه صنعتی اشتهارد است که مجموع ظرفیت آن به ۳۶ مگاوات می‌رسد. عملیات اجرایی این پروژه از ۲۸ اسفند آغاز شده و تمامی مراحل با تکیه بر توان داخلی پیش رفته است. میزان استراکچر مصرفی برای احداث این نیروگاه‌ها حدود ۱۴۴۰ تن بوده است و پنل‌های نصب شده نیز در داخل کشور تولید شده‌اند.
دوست محمدی ادامه داد: شرکت تامین‌کننده پنل‌ها، پنل‌هایی با توان ۶۲۰ وات برای این نیروگاه‌ها در نظر گرفته است. تلاش می‌شود این دستاوردها مرحله به مرحله وارد مدار بهره‌برداری شوند. در این مسیر، مشکلات متعددی در حوزه مالی و ارزی به وجود آمده است که با وجود سازوکارهای در نظر گرفته شده، تامین مالی به موقع انجام نشده، اما تدابیری جهت تسریع در تامین مالی اتخاذ شده است.
وی تصریح کرد: همچنین در بحث ثبت سفارش که به صورت دولتی انجام شده، مشکلاتی وجود داشته است. با وجود این موانع، تاکنون عملیات پای‌کوبی برای ۲۱ مگاوات انجام شده و حدود ۱۲ مگاوات استراکچر نصب شده است. همچنین نصب پنل‌ها به میزان ۴.۵ مگاوات پیش رفته است. متأسفانه ۱۵ پایه کوب در بندر شهید رجایی دچار تأخیر شده و به دلیل اتفاق ناگواری که در این بندر رخ داد، پروژه عقب افتاده است. با این حال، با همکاری و تعاملات صورت گرفته میان گمرک و سازمان امور مالیاتی، ترخیص اقلام نیروگاه‌های تجدیدپذیر بدون وقفه ادامه یافته است. پروژه در مرحله پای‌کوبی قرار دارد و عملیات اجرایی به صورت منظم و پیوسته در حال انجام است.
هر مگاوات از نیروگاه به ۱.۵ هکتار زمین نیاز دارد
مجری طرح نیروگاه‌های سه مگاواتی اشتهارد تاکید کرد: برای هر مگاوات از این نیروگاه‌ها تقریباً ۱.۵ هکتار مساحت نیاز است، بنابراین کل ۳۶ مگاوات حدود ۵۴ هکتار را پوشش می‌دهد که نشان‌دهنده مقیاس عظیم این پروژه است. انتخاب ظرفیت ۳ مگاواتی برای هر نیروگاه به این دلیل بوده که این نیروگاه‌ها در کنار خطوط برق ۲۰ و ۳۳ کیلوولت قرار گرفته‌اند تا اتصال سریع و بهینه به شبکه برق ممکن شود.
وی گفت: تمام بدنه وزارت نیرو در اجرای این طرح همکاری و همراهی گسترده‌ای داشته است. برنامه وزارت نیرو این است که تا زمان پیک مصرف، این نیروگاه‌ها وارد مدار شوند و تا تابستان آینده، فاز به فاز پروژه پیش رود.
دوست محمدی گفت: قرار بر این است که نیروگاه‌های در حال حاصر پیک مصرف ظهر را پوشش دهند در حالی که نیروگاه‌های برق‌آبی وظیفه تأمین پیک شب را برعهده خواهند داشت همچنین سایر منابع تجدیدپذیر نیز با همکاری و هم‌افزایی در کنار این دو بخش تلاش می‌کنند تا کمبود حدود ۲۵ هزار مگاواتی برق کشور جبران شود.
وی تصریح کرد: با وجود این برنامه‌ریزی‌ها امسال نیز در زمینه تأمین برق به‌ویژه در فصل گرم چالش‌هایی وجود خواهد داشت.
پاسخ گویی به ظرفیت ۷هزار مگاواتی انرژی خورشیدی را داریم
وی گفت: در عین حال، برآوردها نشان می‌دهد برای پاسخ‌گویی به نیاز واقعی کشور، به ظرفیت ۷ هزار مگاواتی انرژی خورشیدی نیاز داریم که باید زیرساخت‌های لازم برای واردات تجهیزات آن فراهم شود. زمین‌هایی که برای احداث این نیروگاه‌ها اختصاص یافته‌اند نیز از منابع ملی بوده و الزامات قانونی مشخصی برای سرمایه‌گذاران خارجی در نظر گرفته شده است؛ از جمله بهره‌گیری از توان فنی و اجرایی شرکت‌های داخلی در حوزه طراحی، مهندسی و نظارت. در حال حاضر دو کشور خارجی با ایران قراردادهای کوتاه‌مدت امضا کرده‌اند و طرح‌های اولیه در حال اجراست، اما تنها ۱۰ درصد از تعهدات اولیه آنها محقق شده است.
این مقام مسول در ساتبا ادامه داد: با این حال، مسئولان امیدوارند با تداوم همکاری‌ها و رفع موانع، مسیر توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر هموارتر شود. با وجود سختی‌ها و پیچیدگی‌های سرمایه‌گذاری در این حوزه، تنوع سرمایه‌گذاری و نرخ خرید تضمینی برق خورشیدی، انگیزه‌ای جدی برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده است. ریاست سازمان نیز تأکید دارد که توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر نیازمند حمایت‌های جدی، تسهیل‌گری مالی و عزم ملی است.
منبع:تحلیل بازار
