آژانس خبری Tasnim مدرسه علی رزا ؛ امام حسن عسکاری (ص) ، یازدهمین امام پیامبر (ص) ، در ۲۳۲ هجری در مدینه متولد شد و در سال ۲۶۰ آه در سامرا به شهادت رسید. زندگی کوتاه اما برکت او ، که تنها ۲۹ سال به طول انجامید ، و دوره شش ساله امامات یکی از مهمترین و مهمترین بخش های تاریخ اسلامی بود. در این دوره ، از یک سو ، دولت عباسی به ضعف سیاسی و اخلاقی نهایی رسیده بود و از طرف دیگر ، جامعه اسلامی با سیل شک و تردیدهای فکری ، جریان های انحرافی و فشارهای امنیتی سیاسی روبرو شد. در چنین شرایطی ، امام عسکری (ع) نقش توضیحی و راهنمایی خود را با اندیشه الهی و خرد ویژه ایفا کرد. نقشی که منجر به حفظ اسلام اصلی در آن مقطع شد ، اما امت را برای ورود به دوره غیبت و ادامه خط امامات نیز آماده کرد. در این یادداشت ، سعی می شود نقش بیانگر امام حسن عسکاری (AS) را با یک دیدگاه تحلیلی از ابعاد مختلف امام حسن عسکری (AS) بررسی کند.
۱. زمینه تاریخی و ضرورت نقش توضیحی
دوران امام عسکری (AS) همزمان با خلافت سه خلیفه عباسید: mu’tazilites ، محتادی و موتامود. همه آنها کلاه عمیقی برای ahl al -bayt (as) داشتند زیرا آنها می دانستند که طبق روایات پیامبر (ص) ، پیامبر (ص) از نسل امام حسین (AS) و پسر امام عسکاری (AS) خواهد بود. این امر باعث شد تا خلافت امام را تحت شدیدترین کنترل ، حبس و مراقبت قرار دهد.
از طرف دیگر ، در فضای فکری و فرهنگی جامعه ، جریان ترجمه متون یونانی ، هندی و ایرانی به عربی شکوفا شد. اگرچه این روند علم را گسترش داد ، اما همچنین زمینه ای برای معرفی افکار الحاد ، شک های مذهبی و مدارس انحرافی شد. فرقه های مختلف ، از سانوه تا صوفیه ، هر یک ، با انگیزه های سیاسی یا فکری ، دیدگاه هایی را مطرح می کنند که می تواند بنیاد جامعه اسلامی را تضعیف کند.
در چنین شرایطی ، وظیفه امام عسکری (ع) صرفاً راهنمایی های فردی نبود ، بلکه توضیح سیستماتیک آموزه های اسلامی ، پاسخ به شک و ایجاد شبکه ای از آگاهی و بینش است که می تواند مؤمنان را از انحراف و سردرگمی محافظت کند.
۲ .. توضیح ایدئولوژیک و علمی
یکی از مهمترین زمینه های نقش توضیحی امام عسکری (AS) مقابله با شک و تردید فکری بود. نمونه ای از این داستان داستان فیلسوف مشهور ، Abolhassan Al -kandi است. وی قصد داشت کتابی با عنوان “درگیری قرآن” را ویرایش کند و آیاتی را جمع کرد که به نظر می رسد متناقض است. امام عسکری (ع) ، از طریق یکی از شاگردان خود ، دلیل عمیقی ارائه داد: هر متنی می تواند معانی بسیاری داشته باشد. شاید معنایی که خدا از آیه ساخته است غیر از آنچه شما فکر می کنید است. این استدلال ساده و عمیق منجر به تأمل شد و سرانجام باعث شد که وی نسخه های خطی خود را بسوزاند. این نشان می دهد که چگونه امام به روشی غیرمستقیم اما تأثیرگذار در جوانه خفه شده است.
علاوه بر این ، امام عسکاری (AS) میراث علمی و مذهبی ارزشمندی را با پرورش شاگردان برجسته مانند احمد ابن اسحاق قومی ، علی ابن حسین بن بابوی و عثمان بن سعید عمر به جا گذاشت. این دانش آموزان بعداً نقش مهمی در انتقال آموزه های AHL AL -Bayt داشتند و به سؤالات فکری پاسخ دادند.
۳. توضیحات اجتماعی و اخلاقی
امام عسکاری (AS) ، همراه با فعالیت های علمی ، خطوط اخلاقی و اجتماعی شیعه ها را تشریح کرد. وی اصرار داشت که شیعیان باید زینتی از Ahl Al -Bayt (As) باشند ، نه ننگ آنها. و این با حقیقت در گفتار ، اعتماد ، محله خوب و حضور فعال در جامعه اسلامی انجام می شود.
این دیدگاه در واقع نوعی “توضیح عملی” بود. امام می خواست شیعیان به گونه ای رفتار کنند که دیگران به دنبال مشروعیت مدرسه Ahl al -Bayt باشند. این استراتژی نوعی هویت جمعی و اجتماعی شیعه بود و آنها را از انزوا و رد کامل در جامعه نجات داد.
۴. توضیحات سیاسی و مدیریت شرایط
از آنجا که خلیفه های عباسی همیشه به دنبال شناسایی و از بین بردن فرزند امام عسکاری (AS) بوده اند ، وی ناگزیر به سیاست “اختلاف نظر” و ارتباطات غیرمستقیم روی آورد. امام با ایجاد شبکه ای از وکلا و نمایندگان ، رابطه خود را با شیعیان حفظ کرد. این سیستم وکالت هر دو مسئول انتقال وجوه مذهبی و پرسیدن سؤال و پاسخ بود.
این روش دو کارکرد مهم داشت: اول ، حفظ رابطه امام با بدن شیعه در شرایط امنیتی دشوار. دوم ، آماده سازی جامعه برای پذیرش عدم حضور امام مهدی (AS) ، که بر اساس همان مدل در عصر غیبت جزئی تحقق یافت. در حقیقت ، این سیاست امام عسکری (ع) نمونه ای از “توضیح آینده” بود. یعنی آگاهی از جامعه برای مواجهه با مرحله جدیدی از تاریخ امامات.
۵ توضیحات مربوط به امام مهدی (AS)
یکی از اصلی ترین ابعاد نقش توضیحی امام عسکاری (AS) ، آماده سازی ذهن برای پذیرش عدم حضور پسرش ، پیامبر مهدی بود. آنها بعضی اوقات صریحاً و گاهی اوقات با منابع و انتظارات به شیعهایی که فرزندشان “عمودی” بود ، بود. در نامه ای به ابن بابایهیه ، امام از مردم خواست تا صبر کنند و انتظار داشته باشند که “بهترین عمل امت انتظار حجاب است”.
این توضیح از دو طریق مهم بود. جلوگیری از شوک و انکار در جامعه مؤمنان پس از آغاز غیبت. و دوم ؛ تعریف وظایف عملی شیعیان در غیاب ، به ویژه اشاره به فقها و دانشمندانی که شرایط تقوا و عدالت را دارند.
۶. ابعاد رسانه و شبکه
امام عسکاری (AS) در سامرا – یک شهر نظامی تحت کنترل شدید – موفق شد یک شبکه جهانی از ارتباطات فرهنگی و تبلیغاتی ایجاد کند. علاوه بر انتقال آموزش ، این شبکه نقش مهمی در سازماندهی شیعیان در مناطق مختلف ایفا کرده است. این عمل را می توان به عنوان “شبکه توضیحی” توصیف کرد. از آنجا که امام با استفاده از ابزارهای محدود زمان خود ، قادر به انتقال پیام جهانی و فراملی بود ، بدون آنکه دولت عباسی کاملاً از آن آگاه باشد.
۷. تجزیه و تحلیل: ماهیت نقش توضیحی
با جمع بندی ابعاد فوق ، می توان گفت که نقش توضیحی امام عسکاری (AS) دارای سه ویژگی اساسی است:
پاسخ به نیازهای روز ؛ چه در زمینه شبهات فلسفی ، در اخلاق اجتماعی و چه در سیاست ، امام راه حل های متناسب با شرایط را ارائه می داد.
ایجاد تختخواب برای آینده ؛ هدف نهایی امام تهیه امت برای دوره غیبت بود. سنی که در آن رابطه مستقیم با امام معصوم قطع شود.
توضیح جامع ؛ امام نه تنها برای یک منطقه خاص وجود داشت ، بلکه پیوند بین اعتقاد ، اخلاق و سیاست را نیز توضیح داد تا شیعیان بتوانند هویت وی را در همه زمینه ها حفظ کنند.
امام حسن عسکری (AS) در کوتاهترین فرصت بزرگترین مأموریت تاریخی را انجام داد. توضیح اسلام خالص محمد در برابر انحراف ، محافظت از شیعه ها در برابر فشارهای سیاسی و فکری و آماده سازی امت برای دوره عدم حضور کبرا. نقش توضیحی آنها فقط به صورت لفاظی و مشاوره متبلور شد ، بلکه در قالب شبکه ، نیروی آموزشی ، پاسخ به شک و ارائه الگوی عملی زندگی. این جامع بودن کلید نام و یاد آنها در تاریخ اسلام است. امروز ، جامعه اسلامی ، در مواجهه با رسانه های جهانی و امواج فکری ، باید بیش از هر زمان دیگری از امام عسکری (AS) الگوبرداری کند. روشی مبتنی بر صبر ، خرد ، شبکه و آماده سازی برای آینده.
پایان پیام/
منبع:تسنیم
