زهرا ترابی؛ تحلیل بازار: مجید گودرزی کارشناس اقتصادی درباره اظهارات وزیر کار درباره حذف دهک های یارانه ایی گفت: این اقدام خلاف قانون است. طبق قانون هدفمندی یارانه‌ها، در ماده یک ذکر شده که یارانه باید به کل جامعه پرداخت شود . یعنی به تمامی آحاد جامعه. اینکه حالا بگویند کسی وضعش خوب است و کسی وضع اقتصادی اش نامساعد، و بر اساس آن یارانه را قطع کنند، خلاف قانون است.
وی ادامه داد: چنین رویکردی برنامه‌های دوره‌ای هدفمندی یارانه‌ها را دچار عدم قطعیت می‌کند. مثلاً در موضوع بنزین، دولت قطعاً مجبور به دادن توضیحات وعده‌هایی است؛ اما وقتی مردم می‌بینند در اجرای هدفمندی یارانه‌ها این‌قدر خلف وعده و بی‌ثباتی وجود داشته و به مردم دروغ گفته شده، طبیعتاً در مقابل هرگونه افزایش قیمت که ضروری و اجتناب‌ناپذیر است، مقاومت خواهند کرد.
گودرزی تصریح کرد: مردم می‌دانند اکنون روزانه حدود ۲۵ میلیون لیتر بنزین از کشور قاچاق می‌شود که سالانه حدود ۵۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه از کشور خارج می‌کند. در حقیقت ما داریم به کشورهای همسایه سالانه بیش از ۵۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه می‌دهیم. اگر دولت بخواهد این وضع را هدفمند کند و از مردم بابت هدفمندی یارانه‌ها هزینه بگیرد، مردم دیگر اعتماد نخواهند کرد و این کار به نظرم اشتباه است.
این کارشناس اضافه کرد: دولت نباید تلاش کند «واقعی سازی قیمت‌ها» را این‌گونه پیش ببرد که فهم و درک مردم را نادیده بگیرد و قدرت خرید مردم را ترمیم نکند. اگر دولت سیاست‌هایی را اتخاذ کند که در ظاهر اصلاح است اما عملاً قدرت خرید مردم را بازسازی نکند، نتیجه‌اش نارضایتی گسترده خواهد بود.
وی بیان کرد: بسیاری بر این باورند که با اجرای این اقدام، دولت عملاً در حال تغییر سیاست‌های رفاهی و اجرای عدالت اجتماعی به‌گونه‌ای ناعادلانه است. آیا واقعاً دولت در حال بازنگری سیاست‌های رفاهی است یا صرفاً شعار می‌دهد؟
دولت تلاش می‌کند کاهش تقاضای داخلی را با کاهش ارزش پول ملی و افزایش صادرات جبران کند؛ یعنی در حقیقت می‌خواهند تقاضای خارجی را جایگزین تقاضای داخلی کنند
تلاش دولت برای تقاضای داخلی بجای خارجی
او ادامه داد: به نظر من، دولت هیچ اهتمام جدی برای ترمیم قدرت خرید مردم ندارد. قدرت خرید مردم در سال‌های گذشته به‌شدت کاهش یافته و این کاهش قدرت خرید، منجر به تشدید رکود شده است. دولت تلاش می‌کند کاهش تقاضای داخلی را با کاهش ارزش پول ملی و افزایش صادرات جبران کند؛ یعنی در حقیقت می‌خواهند تقاضای خارجی را جایگزین تقاضای داخلی کنند که این روش اشتباه و آسیب زاست و باعث نارضایتی عمومی می‌شود.
وقتی سیاست‌گذار راهکارهای مبتنی بر تضعیف قدرت خرید را انتخاب می‌کند و به جای تقویت بازارهای داخلی، روی صادرات و کاهش ارزش پول مانور می‌دهد، شکست محتمل است
توسعه بازار باید از دورن صورت بگیرد
گودرزی اظهار کرد: توسعه بازار باید از درون اقتصاد صورت گیرد، نه اینکه ابتدا برویم بدنبال توسعه بازارهای خارجی. اگر تقاضا از داخل تقویت شود، احتمال شکست در بازارها بسیار کمتر خواهد بود. در حالی که وقتی سیاست‌گذار راهکارهای مبتنی بر تضعیف قدرت خرید را انتخاب می‌کند و به جای تقویت بازارهای داخلی، روی صادرات و کاهش ارزش پول مانور می‌دهد، شکست محتمل است.
دولت قدرت خرید مردم را تضعیف کرده است
او گفت: از طرفی مردم در برابر اصلاحات قیمت‌ها که ضروری است، مقاومت می‌کنند؛ چون دولت در برنامه‌های قبلی به مردم وعده‌هایی داده و سپس خلف وعده کرده است و اعتماد عمومی به‌شدت تضعیف شده است. مثال مشخص: در زمان هدفمندی یارانه‌ها،حدود ۴۵ دلار به مردم پرداخت می‌شد؛ اما اکنون همان یارانه به حدود ۳ دلار رسیده است. بنابراین دولت هم قدرت خرید مردم را تضعیف کرده و هم قیمت کالاها را افزایش داده است.
وی در پاسخ به این پرسش، در این وضعیت، بهترین راهکار برای سیاست‌گذار در حوزه یارانه‌ها و معیشت مردم چیست؟ گفت: در درجه اول، جلب اعتماد عمومی ضروری است. برای این کار دولت باید شفاف، قابل اعتماد و پاسخگو عمل کند نه اینکه به‌صورت یک‌طرفه تصمیم بگیرد و برنامه‌ها را پیش ببرد.
وی در ادامه پاسخ داد: در موضوع حساب‌های ارزی دیده‌ایم که تعهداتی داده شد اما پرداخت‌ها به صورت غیرشفاف انجام شد. سپرده های دلاری را ریالی پرداخت کردند . در هدفمندی یارانه‌ها نیز وعده‌هایی مطرح شد که در نهایت به صورت جزئی یا ناکافی اجرا شد، بنابراین اعتماد عمومی خدشه‌دار شد.
دولت باید اجرای دقیق و شفاف وعده‌ها را تضمین کند؛ ترمیم قدرت خرید مردم را به صورت واضح و قابل‌ردیابی انجام دهد؛ با مردم صادق باشد و منطق اصلاحات را شفاف توضیح دهد
گودرزی براین باور است: برای جلب اعتماد، دولت باید اجرای دقیق و شفاف وعده‌ها را تضمین کند؛ ترمیم قدرت خرید مردم را به صورت واضح و قابل‌ردیابی انجام دهد؛ با مردم صادق باشد و منطق اصلاحات را شفاف توضیح دهد؛ و در مقابله با قاچاق سوخت و کالا، هم‌زمان با سیاست قیمتی، راهکارهای عملیاتی و کنترلی پیاده سازد.
اگر قیمت داخلی و خارجی به تعادل برسد، انگیزه قاچاق تقریباً از بین می‌رود و بخش زیادی از این زیان‌ها کاهش خواهد یافت
از بین رفتن قاچاق مستلزم شفاف سازی است
این کارشناس تصریح کرد: قاچاق سود سرشار برای مافیای قاچاق دارد و هم مردم و هم دولت از این پدیده آسیب می‌بینند. اگر قیمت داخلی و خارجی به تعادل برسد، انگیزه قاچاق تقریباً از بین می‌رود و بخش زیادی از این زیان‌ها کاهش خواهد یافت اما این مستلزم سیاست‌گذاری هماهنگ و شفاف بین دولت و نهادهای نظارتی و مشارکت مردم است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: متأسفانه دولت‌های گذشته به‌ویژه دولت‌های اصلاح‌طلب ـ توجه کافی به اعتماد عمومی نداشتند و برنامه‌ها را بدون مشارکت و اقناع عمومی جلو بردند. نتیجه این شد که حقوق مصرف‌کنندگان و اقشار ضعیف نادیده گرفته شد.
منبع:تحلیل بازار
