حذف صفر به معنای کاهش تورم نیست

تینا رضائیان مقدم – ظهر امروز در نشست «بررسی و ارزیابی الزامات اجرایی اصلاح پول ملی در ایران» که در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران برگزار شد، جمعی از اقتصاددانان و کارشناسان ابعاد مختلف این طرح دولت را بررسی کردند.

جعفر مهدی زاده، رئیس کل اقتصادی بانک مرکزی در بخشی از این جلسه به تشریح ضرورت اجرای این طرح پرداخت و گفت: پول سه کارکرد اصلی دارد که شامل «ارزش‌یابی، ذخیره‌سازی ارزش و ابزار مبادله» می‌شود و سیاست‌گذاری پولی باید بتواند پاسخ دهد که چرا پول نمی‌تواند ارزش را ذخیره کند.

وی افزود: از سال ۸۶ طرح های اصلاحی متعددی مطرح شد که یکی از آنها اصلاح پول ملی به معنای حذف صفر بود. از سال ۸۶ پروژه های متعددی در پژوهشکده بانک مرکزی انجام شد، اما پس از آغاز دهه ۹۰ که بحث تحریم ها پیش آمد، به ناچار این پروژه ها متوقف شد. دلایل زیادی برای این توقف وجود داشت که یکی از آنها تهیه لوازم ضروری از جمله جوهر چاپ و ویژگی های امنیتی اسکناس بود.

مهدی زاده در ادامه جلسه گفت: موضوع دیگر کم ارزش بودن اسکناس بود. در سال ۸۶ اسکناس پنج هزار تومانی بالاترین قیمت بوده است. همچنین استهلاک اسکناس کم و استفاده از اسکناس بیشتر بود و سازمان تولید اسکناس بانک مرکزی در دو شیفت کار می کرد.

مهدی زاده در تشریح دلایل کاهش استفاده از اسکناس گفت: دو اتفاق باعث کاهش مصرف اسکناس شد. اول اینکه این سیستم پرداخت یارانه نقدی بود که باعث شد همه به سمت گرفتن کارت اعتباری حرکت کنند. دوم، شیوع کرونا بود که استفاده از اسکناس را کاهش داد.

وی در تشریح مشکلات ناشی از اعداد زیاد، خاطرنشان کرد: با بزرگتر شدن اعداد، ترازوهای «کردم» مانند «همت» رایج شد. این واحد که به جای هزار میلیارد تومان استفاده می شود باعث سردرگمی و اشتباه می شود. علاوه بر این، مسئله حیثیت پول نیز مهم است. اگر ریال را به عنوان پول ملی بپذیریم، یک دلار در برابر ریال به عدد بزرگی تبدیل می شود که مناسب نیست.

مهدی زاده به این شبهه که حذف صفر منجر به کاهش تورم می شود اشاره کرد و گفت: اینطور نیست که با حذف صفر پول تورم کاهش یابد و ارزش پول ملی افزایش یابد، ارزش پول به همین عدد است و فقط مقیاس کوچکتر می شود.

مدیرکل اقتصادی بانک مرکزی تاکید کرد: برای اجرای این طرح باید سیستم های نرم افزاری و قانونی و قیمت گذاری مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال در برچسب کالا قید شود که ۱۵۰۰۰۰ ریال معادل ۱۵ ریال جدید است زیرا در غیر این صورت تجزیه قیمت و امکان سوء استفاده از سوی برخی فروشندگان فراهم می شود.