منتشر شده در ۱۲ آبان ۱۴۰۴ ساعت ۱۵:۰۰
از کلاه ایمنی Disco ball لاندو نوریس گرفته تا کلاه ایمنی Miami orange الکس آلبون، کلاه‌های ایمنی نسخه ویژه در این فصل از F1 در همه پیست‌ها حضور داشته‌اند. کلاه‌های ایمنی نسخه ویژه، یک افزودنی نسبتاً جدید به تاریخ طولانی F1 هستند؛ ابزاری که زمانی صرفاً یک قطعه تجهیزات ایمنی بود، به بوم نقاشی برای رانندگان و حامیان مالی تبدیل شده است تا شخصیت خود را به نمایش بگذارند یا کمی تفریح کنند! در این مطلب، مروری کوتاه به تاریخچه این نوع خاص از کلاه‌های ایمنی خواهیم داشت.
روزهای اولیه: یک طرح برای کل دوران حرفه‌ای
به گزارش آخرین خودرو، در ورزشی که صورت‌ها پشت نقاب‌ها پنهان می‌شوند، کلاه ایمنی همیشه امضای راننده بوده است. برای دهه‌ها، رانندگانی مانند جیمز هانت (James Hunt)، جان سورتیس (John Surtees) و جکی استوارت (Sir Jackie Stewart) در تمام دوران حرفه‌ای خود، طرح یکسانی را حفظ کردند.
در آن زمان، کلاه ایمنی به اندازه امروز محافظت‌کننده نبود و هدف اصلی آنها علاوه بر ایمنی، این بود که هواداران و مارشال‌ها رانندگان را از هم تشخیص دهند. با این حال، در برهه‌ای از زمان، فردیت در آن می‌درخشید. نام هانت به طور جسورانه در کنار کلاه ایمنی او کشیده شده بود، در حالی که استوارت با یک نوار شطرنجی دور تاج، به ریشه‌های اسکاتلندی خود ادای احترام می‌کرد.
با این حال، طرح‌های کمی به اندازه کلاه ایمنی زرد، سبز و آبی آیرتون سنا (Ayrton Senna) – یک نماد ماندگار برزیلی که زمانی نزدیک به ۱ میلیون دلار در حراجی به فروش رسید – به راحتی قابل تشخیص هستند.
در بیشتر تاریخ فرمول یک، کلاه ایمنی نمایانگر راننده بود اما نه تیم. این وضعیت زمانی شروع به تغییر کرد که مایکل شوماخر (Michael Schumacher) به فراری نقل مکان کرد و تصمیم گرفت پرچم آلمان را روی کلاه ایمنی خود با طرحی قرمز روشن جایگزین کند تا با رنگ‌های تیم جدیدش مطابقت داشته باشد. این ایده، آغاز یک دوره جدید و انعطاف‌پذیرتر بود؛ دوره‌ای که در آن خلاقیت و همکاری بین راننده و تیم به یک هنجار تبدیل شد.
هنرمندان پشت این سبک از طراحی‌ها
طرح‌های کلاه ایمنی از هیچ به وجود نمی‌آیند و هر کلاه ایمنی نسخه ویژه با یک هنرمند – هم طراح و هم مهندس – آغاز می‌شود. دو نفر از شناخته‌شده‌ترین نام‌ها در این حرفه، ینس مانسر و مد ۵۶ (Jens Munser and Mad 56) هستند. مانسر، مغز متفکر پشت درب‌های دوران فراری شوماخر، طراح خطوط موج‌دار لاندو نوریس و مبتکر تکریم سباستین فتل به سنا در سال ۲۰۲۴، به مجله Motorsport Tech اینگونه توضیح داده است که “این فرآیند برای ما تغییر زیادی نکرده است! ما هنوز با طرح‌های ساده شروع می‌کنیم اما اکنون به جای نقاشی دستی روی هر جزئیات، از برچسب‌های چاپ شده برای لوگوها استفاده می‌کنیم.”
مد ۵۶ با نام واقعی ماسیمو دانته (Massimo Dante)، عمدتاً با تیم ردبول کار می‌کند و بیش از یک دهه با الکس آلبون، راننده تیم ویلیامز نیز همکاری داشته است. مد ۵۶ معتقد است که اگرچه هنرمندان آزادی خلاقانه دارند اما باید زیبایی‌شناسی را با مقررات FIA و الزامات اسپانسر متعادل کنند که این موضوع خودش هنری پیچیده است.
ممنوعیت سال ۲۰۱۵
در سال ۲۰۱۵، فدراسیون بین‌المللی اتومبیل‌رانی (FIA) اعلام کرد که رانندگان باید در طول کل فصل از یک طرح کلاه ایمنی واحد استفاده کنند زیرا برخی از کلاه‌های ایمنی نسخه ویژه که دائماً در حال تغییر بودند، شروع به ایجاد مشکل کرده بودند. دلیل آن ساده بود: هواداران، مفسران و مسئولان مسابقه در تشخیص اینکه چه کسی پشت فرمان است، مشکل داشتند!
این اقدام پس از مجموعه‌ای از طرح‌های پیچیده‌تر – معروف‌ترین آنها کلاه ایمنی سباستین فتل (Sebastian Vettel) با چراغ‌های LED در سال ۲۰۱۲ در سنگاپور – انجام شد. طرح درخشان، اگرچه بدون شک چشم‌نواز بود اما نگرانی‌های ایمنی را افزایش داد و به سرعت ممنوع شد و باعث شد فدراسیون بین‌المللی اتومبیل‌رانی (FIA) در مورد میزان سفارشی‌سازی کلاه ایمنی تجدید نظر کند.
این مقررات تا سال ۲۰۲۰ پابرجا ماند اما حتی تحت آن قوانین سختگیرانه، خلاقیت از بین نرفت. طراحان راه‌های هوشمندانه‌ای برای کار در چارچوب محدودیت‌ها پیدا کردند. وقتی ممنوعیت در ابتدای سال ۲۰۲۰ برداشته شد، موجی از رنگ و خلاقیت به مسابقات بازگشت که از آن زمان تاکنون، این روند ادامه داشته است.
عصر مدرن: خلاقیت، آزادی و معنا
امروزه، مسابقات F1 مملو از طرح‌های منحصر به فرد است که هر کدام بازتابی از شخصیت، میراث و گاهی اوقات طنز هستند. در میان کلاه‌های ایمنی نمادین و نسخه‌های ویژه فراوان او، لوئیس همیلتون با هنرمند ژاپنی هاجیمه سورایاما (Hajime Sorayama) برای یک مسابقه ویژه گرندپری ژاپن در سال ۲۰۲۳ همکاری کرد؛ والتری بوتاس یک بار کلاه ایمنی پیش فصل را که از روی سر خودش مدل‌سازی شده بود، به نمایش گذاشت و طرح‌های آلبون اغلب به حیوانات خانگی و کشور زادگاهش تایلند ادای احترام می‌کنند.
با هر شکل و نمادی که باشند، این کلاه‌ها ایمنی نسخه ویژه بسیار جذاب هستند و تأیید می‌کنند که این نوع از کلاه‌های ایمنی وقتی چنین معنایی برای رانندگان دارند، می‌توانند چیزی بیش از یک ابزار ساده باشند.
