ECUARAN: شکاف عمیق بین اهداف اعلام شده و واقعیت های توسعه گلخانه ها ، عدم موفقیت سیاستگذاران در یکی از مهمترین مسیرهای نجات کشاورزی در کشور را نشان می دهد. در حالی که قرار بود سطح کشت گلخانه ایران تا سال به ۶۰۰۰ هکتار برسد ، آخرین آمار نشان می دهد که این تعداد هنوز به ۶۰۰۰ هکتار نرسیده است.
به گفته اکورا ؛ براساس برنامه ششم توسعه این کشور ، سطح کشت گلخانه این کشور به ۴۶۰۰۰ هکتار رسیده بود. اما در سال ۱۴۰۰ این رقم شکست خورد. در آغاز سال ۱۴۰۰ ، طبق آمار رسمی وزارت کشاورزی ، سطح تحت کشت گلخانه ها در کشور ۶۰۰۰ هکتار بود که این سیاست گذار تصمیم گرفت در پایان سال به ۲۵،۰۰۰ هکتار برسد.
البته دو سال قبل از پایان برنامه در سال ۱۳۹۸ ، سیاست گذار کشاورزی از یک برنامه جدید رونمایی کرد و اعلام کرد که تا پایان ۱۴۰۴ تا ۱۴۰۴ به ۶۴۰۰۰ هکتار خواهد رسید.
این ارقام تفاوت ناخالص بین اهداف اعلام شده و واقعیت های موجود را نشان می دهد. شکافی که بیش از همه به دلیل عدم حمایت مؤثر و مداوم توسط دولت و مؤسسات مسئول ارزیابی می شود.
این عقب ماندگی رخ داده است زیرا این کشور در دهه های اخیر با یکی از جدی ترین بحران های منابع آب روبرو است و بسیاری از دشت ها و مناطق کشاورزی با استرس شدید آب دست و پنجه نرم می کنند. در چنین شرایطی ، توسعه گلخانه ها می تواند یکی از معدود گزینه های قابل اعتماد برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی و همچنین بهبود بهره وری باشد.
به گفته تحلیلگران اقتصاد کشاورزی ، بحران منابع آب این کشور مستلزم این است که این سیاستگذار جدی تر به محصولات با کمترین محصول مانند کشت گلخانه ای منتقل شود. در شرایطی که بخش اعظم صادرات کشاورزی ایران هنوز از محصولات زراعی بالا مانند هندوانه ، خربزه یا گلرنگ تشکیل شده است ، بی اعتنایی به گلخانه ها می تواند منجر به ادامه فشار بر منابع طبیعی و در میان مدت ، حتی صادرات این محصولات زراعی شود.
به گفته کارشناسان وزارت کشاورزی جهاد ، گلخانه های پیشرفته ۵ ٪ در مصرف آب صرفه جویی می کنند. موضوعی که باید در یک کشور خشک و نیمه خشک مانند ایران اولویت اصلی باشد ، اما شواهد موجود نشان می دهد که چنین اولویت هایی در اجرای جدی گرفته نشده است.
فراتر از صرفه جویی در منابع آب ، مزایای تولید گلخانه از منظر کیفیت محصول و سودآوری برای کشاورزان نیز قابل توجه است. به گفته کارشناسان ، محصولات گلخانه ای نه تنها مشکلات سلامتی خاصی دارند بلکه به دلیل شرایط کنترل شده سالم تر و ایمن تر از محصولات در فضای باز هستند. از طرف دیگر ، مطالعات نشان می دهد که کشاورزانی که در گلخانه کار می کنند به دلیل گردش مالی بالاتر و نقدینگی بهتر از سایر کشاورزان مطلوب تر هستند.
از منظر صادرات ، توسعه کشت گلخانه همچنین می تواند ابزاری مؤثر برای مدیریت صادرات محصولات کشاورزی به ویژه در زمینه محصولات آب باشد. در حالی که کشورهای هدف صادرات مانند روسیه و برخی از کشورهای عربی می خواهند محصولات با کیفیت و طولانی و طولانی داشته باشند ، تولید گلخانه می تواند مکان مهمی را برای ایران در این بازارها ایجاد کند.
با این حال ، ضعف برنامه ریزی کلان و عدم وجود زیرساخت های پشتیبان منجر به این ظرفیت مهم برای ادامه پراکندگی و کند شدن می شود. همچنین ، نه تنها سیاست واضح حمایت از صادرات گلخانه ای دارد ، بلکه مسائل مربوط به زیرساخت ها ، حمل و نقل ، بسته بندی و مشکلات بانکی نیز با موانع بی شماری روبرو بوده است.
منتقدان وضع موجود معتقدند که توسعه کشت گلخانه در ایران ، با وجود تمام مزایا و ضروریات آن ، همچنان به “حمایت در نامه” ادامه نداده است و در عمل با سیاست هایی که ناپایدار هستند یا فاقد حمایت مالی ، نهادی و زیرساختی هستند. اگر توسعه کشاورزی در کشور با بحران منابع طبیعی و خواسته های بازار جهانی مطابقت داشته باشد ، سیاست گذار باید رویکردها را تجدید نظر کند و بیشتر به ظرفیت های غفلت شده گلخانه ها توجه کند.
