به گزارش خبرگزاری Tasnim ، یکی از تأثیرات مهم مالی ازدواج در سیستم حقوقی ایران ، ضرورت شوهر برای پرداخت نفقه به همسر دائمی وی است. نفقه ، به عنوان حق زن و وظیفه یک مرد ، در فقه اسلامی و حقوق مدنی ایران جایگاه ویژه ای دارد و نقش مهمی در تضمین امنیت اقتصادی زنان در خانواده دارد. در این یادداشت ، مفهوم نفقه ، موارد آن ، شرایط موجودیت و ضمانت اجرای آن با جزئیات به تفصیل مورد بررسی قرار می گیرد.
۱. تعریف نفقه
نفقه به معنای واقعی کلمه به معنای هزینه و هزینه روزانه است و از نظر حقوقی به مجموعه ای از نیازهای مادی و متعارف زن اشاره دارد که شوهر موظف است در ازدواج دائمی تأمین کند.
طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی:
“نفقه تمام نیازهای متعارف متناسب با وضعیت زن است ، مانند مسکن ، پوشاک ، غذا ، مبلمان خانگی و هزینه های بهداشتی و بهداشتی و سایر هزینه هایی که مطابق با وضعیت زن مورد نیاز است.”
بر این اساس ، نفقه نسبی است و میزان آن به عزت و وضعیت اجتماعی زن در هر مورد بستگی دارد.
۲ اساس قانونی نفقه
الزام این مرد برای پرداخت نفقه یکی از تأثیرات حقوقی ازدواج دائمی است. مطابق با ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی:
“در یک قرارداد دائمی ، نفقه زن به شوهر بستگی دارد.”
این حکم به اصل مسئولیت مالی این مرد برای همسر دائمی خود می پردازد و بدون نیاز به درج در یک قرارداد یا شرط خاص ، از نظر قانونی موظف است با یک قرارداد دائمی اتفاق بیفتد.
۳. موارد نفقه
موارد نفقه بسته به عرف و سطح زندگی زن ممکن است متفاوت باشد ، اما قانون موارد اصلی آن را مشخص می کند:
مسکن: فراهم کردن یک اقامتگاه مستقل یا مشترک ، متناسب با عزت زن.
غذا و پوشاک: روزانه یا ماهانه با توجه به نیاز و عرف.
مبلمان خانگی: ملزومات برای زندگی مشترک.
درمان و سلامت: شامل هزینه های پزشکی معمولی و خدمات درمانی است.
هزینه های جانبی: مانند هزینه سفرهای ضروری ، تجهیزات ارتباطی و سایر موارد معمولی.
توجه به وضعیت زن در تعیین میزان نفقه بسیار مهم است. به عنوان مثال ، اگر یک زن یک خانواده پر رونق با وضعیت اجتماعی بالایی باشد ، باید نفقه وی نیز فراهم شود.
۴. شرط نفقه: اطاعت زن
ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی آمده است:
“هر وقت یک زن از انجام وظایف ازدواج بدون موانع قانونی امتناع می ورزد ، حق نفرت را نخواهد داشت.
بنابراین ، اطاعت عمومی و خاص از شرایط اصلی نفقه:
اطاعت عمومی: اطاعت زن از همسرش در امور متعارف زندگی خانوادگی و زندگی در یک خانه مشترک.
اطاعت ویژه: ازدواج در چارچوب مقررات مذهبی و عرفی.
اگر یک زن ناوبر محسوب شود (یعنی بدون هیچ دلیلی برای اطاعت) ، حق نفقه از بین می رود.
البته ، اگر زن بهانه ای توجیه شده برای عدم رعایت ، مانند بیماری ، خطر زندگی در خانه شوهر یا عدم پرداخت تمبر داشته باشد ، نفقه همچنان داده می شود.
۵. ضمانت پرداخت پرداخت نفقه
در قانون مدنی و قانون حمایت از خانواده ، ضمانت های مختلف اجرایی برای شوهر پرداخت نفقه ارائه می شود:
الف) به دادگاه خانواده مراجعه کنید
یک زن می تواند از شوهر خود بخواهد که با پرونده دادخواست ، نفقه و معوقه را بپردازد. دادگاه پس از اقدام به این ادعا ، شوهر را به پرداخت نفقه محکوم می کند.
ب) شکایت کیفری
طبق ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده سال ۲۰۱۲:
“هرکسی که اگر توانایی مالی داشته باشد ، نفقه همسرش را رعایت نمی کند ، به حبس شش دگرگون (حداکثر شش ماه) محکوم می شود.”
این جرم یکی از بخشش جرم است و با رضایت زن یا پرداخت نفقه متوقف می شود.
ج) ادعای نفقه گذشته
یک زن همچنین می تواند برای پنج سال گذشته دچار نفقه شود. این موضوع با وحدت رویه معتبر و رویه قضایی به رسمیت شناخته می شود و شامل هزینه هایی است که شوهر پرداخت نکرده است.
۶. تفاوت بین نفقه در ازدواج دائمی و موقت
یکی از تفاوت های مهم بین ازدواج دائمی و موقت ، نفقه است. در ازدواج موقت ، طبق ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی: “در خاتمه ازدواج ، زن حق ندارد نفقه را مگر اینکه شرط یا قرارداد وجود داشته باشد.
بر این اساس ، پرداخت نفقه در ازدواج موقت فقط با شرط اینکه طرفین به صورت قراردادی یا توافق شوند ، لازم است. اما در ازدواج دائمی ، نفقه حق یک زن و وظیفه مطلق انسان است ، حتی بدون شرایط.
۷. نفقه در زمان و طلاق
طبق ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی:
“نفقه طلاق از رجیه بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در این زمینه باشد.”
در طلاق ، زن هنوز همسر مرد است و در نتیجه ، نفقه شوهر نیز بر عهده شوهر است. اما در طلاق بائن یا بعد از پایان ، نفقه برای شوهر واجب نیست مگر اینکه زن باردار باشد ، در این صورت نفقه باید تا زمان تحویل پرداخت شود (ماده ۱۱۱۰).
نفقه
نفقه در ازدواج دائمی یکی از مهمترین حقوق مالی زن و وظایف قانونی شوهر است. قانونگذار مسئولیت تأمین نیازهای یک زن را بر عهده گرفته است ، مشروط بر اینکه این زن وظایف زناشویی خود را بر اساس اصول فقه و الزامات اجتماعی انجام دهد. حضور اجراهای مدنی و جنایی برای محافظت از حق نفقه نشانگر اهمیت این نهاد در حمایت از بنیادهای خانوادگی و حداقل معیشت زنان متاهل است.
به منظور اطمینان از حقوق طرفین ، توصیه می شود علاوه بر تعیین دقیق شرایط اقتصادی زوج ، به منظور جلوگیری از اختلافات بیشتر ، این زوج علاوه بر تعیین دقیق شرایط اقتصادی زوج نیز بدست آید.
یادداشت الهه حقوق ، کارشناس قانون
پایان پیام/
منبع:تسنیم
