بازار؛ گروه بین الملل: از زمان ورود روسیه به درگیری جمهوری آذربایجان و ارمنستان در جنگ دوم قره باغ در نوامبر ۲۰۲۰ و امضای موافقت نامه آتش‌بس، موضوع ارتباط زمینی بین جمهوری آذربایجان با جمهوری خودمختار نخجوان با گذر از خاک جمهوری ارمنستان، بر اساس بند ۹ موافقتنامه کریدوری جعلی به نام «زنگه زور»، هیاهوی بسیاری از سوی برخی کارشناسان در رسانه های ایران به راه انداخت، مبنی بر اینکه در صورت برقراری این کریدور، مرز مشترک بین ایران و ارمنستان در مسیر رود ارس، مسدود و ایران دچار خفگی ژئوپلیتیکی و قطع ارتباط با شمال و روسیه و دریای سیاه خواهد شد.
در هفته‌های اخیر نیز خبری منتشر شد که حاکی از تمایل آمریکایی‌ها به ورود مستقیم در مسئله کریدور ادعایی زنگزور است. مطابق این اخبار، پیشنهادی برای حل و فصل مسئله بازگشایی ارتباطات میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان مطرح شد. بر اساس این پیشنهاد، مسیر موازی مرز ایران در خاک ارمنستان که سرزمین اصلی آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند، تحت اجاره ۱۰۰ ساله یک «شرکت نظامی خصوصی آمریکایی» قرار می گیرد.
با روی کار آمدن ترامپ در ایالات متحده، درگیری روسیه در مسئله اوکراین و نبرد اوج گرفته میان ایران و رژیم صهیونی، دشمنان ایران و روسیه طمع بزرگی برای ورود آمریکایی‌ها به قفقاز جنوبی پیدا کرده‌اند تا با این‌کار، علاوه بر جلب رضایت دولت غربگرای ارمنستان و حکومت باکو، آمریکایی‌ها را در مرز شمالی ایران مستقر کرده و مسیر غربی ایران به روسیه را نیز در انحصار جمهوری آذربایجان قرار دهند.
در این راستا خبرنگار بازار، گفتگویی با «ریچارد کوزلاریچ» مدیر اندیشکده علوم و سیاست‌گذاری انرژی در دانشگاه جرج میسون، مدیر موقت برنامه سیاست عملیات صلح (POPP ) و سفیر پیشین آمریکا در جمهوری آذربایجان انجام داده که در ادامه می آید.
*در شرایطی که مسکو به شدت درگیر جنگ اوکراین شده است و تهران هم تمرکزش را روی مذاکرات هسته‌ای، فعال‌نشدن مکانیسم ماشه و نیز احیای توان نظامی بعد از تجاوز اسرائیل و آمریکا گذاشته، پروژه ادعایی «کریدور زنگزور» بار دیگر از سوی الهام علی‌اف و هم‌پیمانان منطقه‌ای او، به‌ویژه ترکیه مورد تأکید قرار گرفته است. ارزیابی شما چیست؟
کریدور زنگزور بیشتر از آنکه اهداف اقتصادی داشته باشد، اهداف سیاسی و ژئوپلتیک دارد. باکو می خواهد ارتباط زمینی با جمهوری خودمختار نخجوان با گذر از خاک جمهوری ارمنستان داشته باشد و ایران را از دسترسی به خاک ارمنستان جهت انجام مراودات اقتصادی و تجاری محروم کند. ترکیه نیز به نوبه خود خواهان استفاده اقتصادی و تجاری از دالان زنگزور است و همچنین آن را مسیر اتصال جدید بین ترکیه و دنیای تُرک می داند.
کریدور زنگزور بیشتر از آنکه اهداف اقتصادی داشته باشد، اهداف سیاسی و ژئوپلتیک دارد
*ترکیه مدت‌هاست که در تلاش است تا با حذف دسترسی ایران به ارمنستان، ارتباط مستقیم با جمهوری آذربایجان برقرار کند. کریدور زنگزور، طرح عملیاتی آنکارا برای اجرای این ایده است. اهداف اصلی ترکیه از ایجاد کریدور زنگزور چیست؟
در سوال قبل بیان کردم که هدف ترکیه از کریدور زنگزور اقتصادی و تجاری و در عین حال سیاسی است. از اولویت های سیاست ترکیه، یکپارگی جهان تُرک است که همواره بر آن تاکید کرده است. این کریدور می تواند در تحقق این امر تاثیرگذار باشد.
*اخیراً سفیر آمریکا در ترکیه پیشنهاد اجاره ۱۰۰ ساله «کریدور زنگزور» به یک شرکت آمریکایی را برای ایجاد صلح در قفقاز جنوبی مطرح کرده است. این پیشنهاد اولین بار توسط ترکیه مطرح شد. منافع ترکیه از این پیشنهاد چیست و آیا روسیه با چنین طرحی موافق خواهد بود؟
روسیه از ابتدا با طرح کریدور زنگزور مخالف بوده و آن را تهدیدی ژئوپلیتیک برای منافع سیاسی و اقتصادی خود می دانست. اکنون که روسیه در حال درگیری با اوکراین و غرب است آذربایجان و ترکیه در صدد ایجاد کریدور فوق هستند و می خواهند به اهداف اقتصادی و سیاسی خود دست یابند. اجاره کریدور زنگزور به امریکا پای امریکا را به منطقه آسیای میانه و قفقاز بیشتر باز می کند و قطعا با مخالفت روسیه مواجه خواهد شد. درست است که از نفوذ روسیه در منطقه قفقاز کاسته شده است اما روسیه هنوز هم نفوذ و قدرت بالایی در کشورهای قفقاز به ویژه ارمنستان دارد.
درست است که از نفوذ روسیه در منطقه قفقاز کاسته شده است اما روسیه هنوز هم نفوذ و قدرت بالایی در کشورهای قفقاز به ویژه ارمنستان دارد
*باکو مدت‌هاست که روشن کرده است که با قرار دادن زیرساخت‌های ارتباطی خود تحت کنترل خارجی موافقت نخواهد کرد – و بعید به نظر می‌رسد که این موضع را تغییر دهد، صرف نظر از اینکه طرف ذینفع، روسیه باشد یا غرب، به نظر شما جمهوری آذربایجان با طرح اجاره کریدور زنگزور توسط امریکا موافقت خواهد کرد؟
بعید به نظر می رسد که آذربایجان با این طرح موافقت کند. آذربایجان می خواهد به منافع اقتصادی و سیاسی خود از طریق کریدور زنگزور دست یابد نه اینکه مدیریت آن را به کشوری دیگر بسپارد. طرح اجاره کریدور زنگزور به امریکا در صدد دور کردن روسیه از قفقاز جنوبی و استقرار نیروهای امریکایی و متحدان آن در نزدیکی مرزهای ایران است؛ طرحی که به شدت با مخالفت روسیه و ایران مواجه خواهد شد.
منبع:تحلیل بازار
