بازار؛ گروه آب و انرژی: فریدون برکشلی رئیس مرکز مطالعات انرژی وین در گفتگو با بازار درباره نقش ایران در بازار جهانی نفت، گفت: در بازار جهانی نفت، حذف هر تولید کننده ای، برد سایر تولید کنندگان است. بنابر این خروج تولید کننده مهمی با صادرات ۱/۷ میلیون بشکه در روز به سود ان دسته از تولید کنندگانی است که ظرفیت مازاد در اختیار دارند.
به گفته او، در میان تولید کنندگان اصلی اوپک، عربستان، امارات متحده عربی و عراق، ظرفیت مازاد در اختیار دارند که تحت نظام سهمیه بندی سازمان اوپک(پلاس) از سپتامبر ۲۰۲۳، سهمی از کاهش جمعی تولید را اوپک پلاس را پذیرفتند. بر پایه تصمیم اوپک پلاس ۵/۳ میلیون بشکه در روز از تولید جمعی، کاهش یافت که امکان بازگشت قیمت جهانی نفت را فراهم اورد و ثبات نسبی در بازار فراهم امد. البته جمهوری اسلامی ایران و ونزویلا، به دلیل شرایط تحریمی از نظام سهمیه بندی معاف شدند.
رئیس مرکز مطالعات انرژی وین افزود: در اینجا به این نکته توجه داشته باشیم که بیشتر تولید کنندگان، حاشیه تحمل محدودی را در اختیار دارند. ظرفیت سازی برای کشورها، پر هزینه است. بنابر این تولید کنندگان به تدریج از دامنه تحمل خارج می شوند و ظرفیت مازاد خود را روانه بازار می کنند.
این کارشناس حوزه انرژی، طبق تصمیم اوپک پلاس، کشورها، تصمیم گرفته اند که ماهانه ۴۱۱ هزار بشکه در روز به نسبت میزان سهم خود در خویشتن داری را به بازار جهانی نفت برگردانند.
رئیس مرکز مطالعات انرژی وین افزود: در واقع انچه که حالا به صورت ماهیانه به بازار عرضه می شود، پیش از آن، به بازار وارد شده و در واقع اوپک پلاس در حال ازاد سازی سهمیه هایی است که پیش تر در بازار جهانی نفت وارد شده است. این در واقع یکی از دلایلی است که بازار جهانی نفت نسبت به افزایش ماهانه سهمیه های اوپک پلاس، کم توجه است.
او اظهار داشت: عملکرد ایران در افزایش تولید و عرضه نفت خام، معیانات گازی و برخی فراورده های نفتی، در واقع فراتر از بقیه تولید کنندگان اوپک پلاس بوده است. شاید در مقام مقایسه و سرعت افزایش نرخ رشد تولید و عرضه، عملکرد قزاقستان با ایران قابل مقایسه است. البته مشکل اساسی، موضوع چگونگی و مکانیسم دریافت و انتقال درامد و استفاده از ان به صورت بهینه در اقتصاد ایران است.
به گفته رئیس مرکز مطالعات انرژی وین، در مورد جایگزینی نفت خام ایران، توجه به این نکته مهم است که ساختار پالایشی جهان و به تبع ان ساختار بازار جهانی نفت در سال های گذشته تغییرات مهمی داشته است. این تغیرات تا حد زیادی منبعث از ظهور و عرضه فراگیر نفت شیل امریکا در دنیاست. شیل، نفت بسیار سبکی است.
او ادامه داد: بیشتر پالایشگاه های دنیا، قابلیت استفاده و پالایش مستقیم ان را ندارند. حتی در امریکا هم که زادگاه نفت شیل است، پالایشگاه ها ناچارند تا ان را برای پالایش، با نفت خام های سنگین و بعضا فوق سنگین مخلوط کنند. یکی از دلایلی هم که امریکا، بخشی از تحریم های نفتی ونزویلا رالغو کرد، به دلیل نیاز پالایشگاه ها به مخلوط کردن نفت خیلی سبک شیل با نفت های گرید سنگین است. از همین روی نفت خام ایران هم که تنوع گریدی دارد، مورد نیاز بازار است. البته بیشتر نفت خام های خاورمیانه گرید های سنگین دارند.
برکشلی خاطر نشان ساخت : تحولات اخیر منطقه خلیج فارس و تهاجم رژیم اسراییل به حریم هوایی ایران که ۱۲ روز ادامه یافت، به محدوده انرژی وارد نشد.
رئیس مرکز مطالعات انرژی وین گفت:به جز فاز ۱۴ پارس جنوبی که مورد حمله رژیم صهیونیستی قرار گرفت، به هیچ یک از زیر ساخت های انرژی ایران، اسیبی وارد نشد. البته ایران تعداد زیادی از اهداف زیر ساخت های انرژی اسراییل در حیفا را مورد حمله قرار داد. در واقع در طول این جنگ، هیچ بشکه نفتی از مدار خارج نشد تولید و عرضه خارج نشد.
او ادامه داد: در واقع خریداران زیادی با عجله برداشت های خارج از برنامه ای را شروع کردند. حجم تردد نفتکش ها در تنگه هرمز و دریای سرخ بیش از ۳۵ درصد افزایش پیدا کرد و بازار، اینک با مقادیری نفت نافروش مواجه شده است.
سازمان اوپک و تولید کنندگان غیراوپک، بازار جهانی نفت را برپایه اصول و سیاست های دراز مدت، رصد می کنند. تحولات ناشی از معاملات هیجانی و منبعث از شرایط کوتاه مدت بحرانی، تاثیر تعیین کننده ای بر سیاست های اوپک ندارند
او با بیان اینکه سازمان اوپک و تولید کنندگان غیراوپک، بازار جهانی نفت را برپایه اصول و سیاست های دراز مدت، رصد می کنند، اظهار داشت : تحولات ناشی از معاملات هیجانی و منبعث از شرایط کوتاه مدت بحرانی، تاثیر تعیین کننده ای بر سیاست های اوپک ندارند.
رئیس مرکز مطالعات انرژی وین اظهار داشت: ساختارهای بازار جهانی نفت، به سمت و سویی گرایش پیدا کرده که قیمت، به تنهایی علایم هدایت کننده مهمی به بازیگران صنعت جهانی نفت، ارسال نمی کند.
در شرایط کنونی بازار، عواملی مانند روند سرمایه گذاری در نفت، عاملی مهم و تعیین کننده در روند قیمت های جهانی نفت شده است. همچنین روند سرمایه گذاری و نرخ رشد انرژی های تجدید پذیر هم تاثیرات مهمی بر روند قیمت های بین المللی نفت دارند
برکشلی بر این باور است که در شرایط کنونی بازار، عواملی مانند روند سرمایه گذاری در نفت، عاملی مهم و تعیین کننده در روند قیمت های جهانی نفت شده است. همچنین روند سرمایه گذاری و نرخ رشد انرژی های تجدید پذیر هم تاثیرات مهمی بر روند قیمت های بین المللی نفت دارند.
این کارشناس حوزه انرژی افزود: فکر می کنم که طی پنج سال سختی که بعد از شیوع کرونا و به دنبال ان، کاهش شدید تقاضای چین که برای دو دهه موتور و محرک اصلی رشد تقاضای جهانی نفت بود، بازار جهانی نفت، اسیب های زیادی دید. در این میان نقش و عملکرد اوپک(پلاس)، خیلی تعیین کننده و مهم بود.
اقتصاد آمریکا تحمل قیمت های بالای نفت را ندارد
او با اشاره به این نکته که در شرایط اقتصادی امروز جهان، قیمت نفت نسبت به بسیاری مواد اولیه خیلی ارزان است، افزود: محصولات کانی مانند مس، اهن یا لیتیوم، و همچنین اقلامی مانند گندم و ذرت، نفت زیر قیمت عرضه می شود. ولی اقتصاد جهانی و به ویژه اقتصاد امریکا، تحمل قیمت های بالاتر برای نفت را ندارد.
منبع:تحلیل بازار
