بازار؛ گروه کشاورزی: در حالی که زنبور عسل در جهان اهمیت زیادی دارد، آن هم به این دلیل که نقش کلیدی در گرده افشانی گیاهان و حفظ تعادل اکولوژیکی دارد، این حشرات با کمک به تولید میوه‌ها، سبزیجات و گیاهان دارویی، تاثیر مستقیم بر امنیت غذایی و اقتصاد جهانی دارند. همچنین، عسل و محصولات وابسته به زنبور مانند موم و پروپولیس ارزش اقتصادی بالا و خواص دارویی دارند لذا حفظ جمعیت زنبورهای عسل برای سلامت اکوسیستم و پایداری کشاورزی از اهمیت بالایی برخوردار است.
ارزش بازار جهانی عسل در سال ۲۰۲۳ حدود ۹.۵ تا ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده شده و به گفته کارشناسان این رقم به دلیل افزایش مصرف در بخش های خوراکی و طبیعی، رشد بازار ارگانیک و هم چنین توسعه بازار در بعضی کشورهای در حال توسعه، در حال افزایش بوده است
یکی از اصلی ترین تولیدات زنبور عسل در واقع عسل است که براساس گزارش های منتشر شده، ارزش بازار جهانی عسل در سال ۲۰۲۳ حدود ۹.۵ تا ۱۰ میلیارد دلار تخمین زده شده و به گفته کارشناسان این رقم به دلیل افزایش مصرف در بخش های خوراکی و طبیعی، رشد بازار ارگانیک و هم چنین توسعه بازار در بعضی کشورهای در حال توسعه، در حال افزایش بوده است.
نکته قابل تامل اینکه بر اساس روندهای گذشته و گزارش های بازار جهانی، ارزش بازار عسل در چند سال اخیر به طور پیوسته در حال رشد بوده است و برآورد می شود که ارزش بازار عسل در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیارد دلار رسیده باشد.
تولید سالانه بالغ بر ۱۰۰هزار تن عسل در ایران
از سوی دیگر گزارشات جهانی حاکی از این است که بزرگ ترین تولیدکنندگان عسل در جهان معمولاً شامل کشورهایی هستند که حجم قابل توجهی زنبورداری و تولید عسل دارند. به نحوی که چین بزرگ ترین تولیدکننده عسل جهان، با حجم قابل توجهی و تولید عمده در سطح جهانی است و ترکیه نیز تولیدکننده بزرگ در منطقه و یکی از عمده صادرکنندگان محسوب می شود. این در حالی است که ایران نیز با تولید سالانه بیش از ۱۰۰هزار تن عسل یکی از تولیدکنندگان مهم در خاورمیانه است. همچنین مکزیک تولیدکننده بزرگ در آمریکای لاتین محسوب می شود.
مهمترین نوآوری هایی که کیفیت عسل را افزایش می دهد
بر اساس این گزارش در حالی که بازار جهانی عسل روند رو به رشد دارد این صنعت هر سال شاهد ظهور فناوری های جدیدی است که صنعت زنبورداری را متحول می سازد به ویژه اینکه این نوآوری ها عمدتا می توانند کیفیت عسل را بهبود بخشند. چرا که این نوآوری ها نحوه نظارت زنبورداران بر سلامت زنبورها، برداشت عسل و مدیریت زنبورستان ها را تغییر می دهند.
در واقع گزارشات جهانی نشان می دهد: یکی از مهمترین نوآوری هایی که صنعت زنبورداری را متحول کرده است «ابزارهای تکنولوژیکی برای پایش زنبورها» است که از جمله آنها می توان به «حسگرهای سلامت زنبور عسل» اشاره کرد. در حقیقت حسگرهای هوشمند یکی از نوید بخش ترین پیشرفت ها در زنبورداری هستند. این دستگاه ها می توانند پارامترهای مختلفی مانند دما و رطوبت کندو، جمعیت زنبورها و علائم بیماری را رصد کنند. برخی از حسگرهای پیشرفته حتی می توانند فعالیت زنبورها را تشخیص داده و کلنی های در معرض خطر را شناسایی کنند. این ابزارها به زنبورداران اجازه می دهند تا به سرعت مداخله کنند، از آسیب به کلنی ها جلوگیری کرده و کیفیت عسل را بهبود بخشند.
پیگیری سلامت زنبور با اپلیکیشن های هوشمند
از سوی دیگر «اپلیکیشن های مدیریت زنبورستان» نیز از نوآوریهای است که در صنعت زنبورداری جهان ظهور پیدا کرده است. در حالی که اپلیکیشن های گوشی های هوشمند، نحوه مدیریت کلونی‌ها توسط زنبورداران را تغییر می دهند. این اپلیکیشن‌ها می توانند سلامت زنبورها را پیگیری کنند، فعالیت ها را ثبت کنند و توصیه هایی برای مراقبت از کلونی ارائه دهند. برخی از اپلیکیشن‌ها همچنین می توانند داده های حسگر را تجزیه و تحلیل کنند تا به تصمیم گیری آگاهانه در مورد درمان و مدیریت زنبورستان کمک کنند.
البته فناوری های و نوآوری های این صنعت محدود به این موارد نیست و در حوزه برداشت و نگهداری عسل نیز فناوری هایی ارائه شده است. «دستگاه های خودکار استخراج عسل» از جمله این ها است؛ در شرایطی که برداشت عسل یکی از جنبه های حیاتی زنبورداری است، دستگاه های استخراج خودکار جدید امکان جمع آوری سریع تر و کارآمدتر عسل را فراهم می‌کنند و استرس روی زنبورها را کاهش داده و کیفیت محصول نهایی را بهبود می بخشند. این ابزارها به گونه‌ای طراحی شده اند که عسل را بدون آسیب رساندن به شان‌ها استخراج کرده و ساختار طبیعی کندو را حفظ کنند.
علاوه بر این «سیستم های ذخیره سازی پیشرفته» نیز از دیگر نوآوری هایی بخش برداشت عسل است که این سیستم های ذخیره سازی پیشرفته، مانند سردخانه های کنترل شده الکترونیکی، به حفظ عسل در دمای مطلوب کمک می کنند و طعم و خواص تغذیه ای آن را حفظ می کنند. ذخیره سازی مناسب برای حفظ کیفیت عسل در طول زمان ضروری است.
منبع:تحلیل بازار
