اکوایران: گمانه زنی ها در رسانه های کشور حاکی از درج نرخ ارز «تالار دوم» برای اولین بار در سایت رسمی تالار ارزی است. اما تا تایید رسمی سیاستگذار پولی نمی توان در مورد نهایی شدن این نرخ اظهار نظر قطعی کرد.
در ماه های اخیر به ویژه پس از نیمه دوم سال، بسیاری از کارشناسان نسبت به افزایش نرخ ارز در نیمه دوم سال هشدار داده بودند. این هشدارها عمدتاً ریشه در تشدید تحریم ها و ادامه رشد بالای نقدینگی داشت. به طوری که نرخ رشد نقدینگی نقطه به نقطه در مرداد ۱۴۰۴ به حدود ۳۶.۶ درصد رسید. علاوه بر این، در چنین فضایی، فعالان صنعتی، به ویژه صادرکنندگان، با افزایش شدید هزینه ها مواجه شدند. هزینه هایی که حتی با برخی حمایت ها و یارانه های دولتی نیز به طور کامل جبران نشد. این موضوع باعث شد تا تقاضای «تحقق نرخ ارز» از سوی بخش صادرات با جدیت بیشتری مطرح شود.
داستان تالار اول و دوم ارز
در همین راستا تالار یکم ارز به عنوان جایگزین ارز نیمایی راه اندازی شد. سالنی که قرار بود با مکانیسم تطبیق به کشف نرخ ارز واقعی تر کمک کند. اما از ابتدای سال ۱۴۰۴ نرخ ارز در تالار اول نیز به سمت تثبیت حرکت کرد و عملا رفتاری مشابه ارز نیمایی پیدا کرد. در نتیجه در حالی که نرخ دلار در بازار غیررسمی (آزاد) به ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافت، نرخ ارز در تالار اول بین ۶۷ تا ۷۰ هزار تومان در نوسان بود. این شکاف فزاینده بین نرخ رسمی و غیر رسمی انگیزه صادرات را به شدت تضعیف کرد.
سالن دوم از حرف تا عمل
در ادامه و همزمان با آغاز نیمه دوم سال موضوع راه اندازی «تالار دوم ارز» مطرح شد. سالنی که قرار بود تقاضای واقعی صادرکنندگان را با نرخ های بالاتر در ابتدا بیش از ۸۴ هزار تومان و سپس تا اواسط کانال ۹۰ هزار تومان پوشش دهد، بدون اینکه فشار تورمی قابل توجهی به اقتصاد وارد شود. در این مقطع نرخ دلار آزاد در محدوده ۱۰۸ هزار تومان در نوسان بود و همچنان بحث خاصی درباره عرضه ارز شرکت های پتروشیمی و فولادی در تالار دوم مطرح نبود. با گذشت زمان وعده عرضه ارز این شرکت ها در تالار دوم به تدریج مطرح و تقویت شد، هرچند هنوز در راه اندازی رسمی این سامانه تردیدهایی وجود داشت.
این بلاتکلیفی زمانی بیشتر شد که علیرغم پیشنهاد سالن دوم، هیچ اطلاعیه رسمی و شفافی مبنی بر آغاز به کار آن صورت نگرفت. اواسط آذرماه، رئیس کل بانک مرکزی از افزایش نرخ تالار دوم به سطوح بالاتر از ۱۰۲ هزار تومان یاد کرد، اما این سوال در رسانه ها مطرح شد که چرا با وجود اعلام این نرخ ها، قیمت رسمی ارز در سایت های مرتبط با تالار ارز منتشر نمی شود؟
نرخ ارز در سایت رسمی مرکز مبادلات به روز رسانی شد
سرانجام روز چهارشنبه ۵ آذرماه قیمت ها در سایت رسمی با نظارت بانک مرکزی به روز رسانی شد. بر این اساس در مرکز مبادلات ارز و طلای ایران، هر اسکناس دلار آمریکا در محدوده ۱۰۷ هزار و ۵۰۵ تومان، هر یورو ۱۲۶ هزار و ۵۲۶ تومان و هر درهم امارات ۲۹ هزار و ۲۷۳ تومان اعلام شد. بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این نرخ ها عملاً با نرخ های تالار دوم ارز برابری می کند، البته تاکنون هیچ بیانیه یا اطلاعیه رسمی و مستقیمی از سوی بانک مرکزی مبنی بر تایید این موضوع منتشر نشده است. بنابراین برای قطعیت در این زمینه همچنان باید منتظر تایید رسمی سیاستگذار پولی باشیم.
در عین حال اولین تالار ارزی همچنان فعال است و در قسمت حواله ارزی نرخ هر دلار آمریکا ۷۴ هزار و ۳۴ تومان، یورو ۸۷ هزار و ۱۳۳ تومان و درهم امارات ۲۰ هزار و ۵۱۲ تومان است. موضوعی که نشان می دهد نظام ارزی چند نرخی به موازات آن در اقتصاد کشور ادامه دارد.
