زهرا ترابی؛ تحلیل بازار: علیرضا باغانی کارشناس بازار سرمایه درباره وضعیت نامساعد بازار بورس گفت: پیش از شروع جنگ، ما با ناترازی انرژی، قطعی برق، گاز و حتی آب در صنایع روبه‌رو بودیم. بعد هم جنگ اتفاق افتاد و همه معادلات به هم ریخت. در بورس، ارزش‌گذاری شرکت‌ها بر پایه انتظارات آینده است. وقتی سرمایه‌گذار نمی‌داند چه آینده‌ای پیش‌روست، چطور باید تصمیم بگیرد؟ وقتی مدیرعامل فولاد مبارکه اعلام می‌کند که این شرکت در طول سال حداقل چهار ماه برق ندارد و دو ماه هم گاز ندارد، یعنی شش ماه از سال، این غول بورسی عملاً تعطیل است. این‌ها سیگنال‌های منفی بزرگی به بازار می‌دهند.
هر لحظه ممکن است دوباره تنش‌ها آغاز شود. در چنین فضایی، طبیعی است که سرمایه‌گذار ترجیح دهد از بازار خارج شود
وی ادامه داد: از طرفی، آتش‌بس هم نه مکتوب است و نه صلح رسمی مانند قطعنامه ۵۹۸ که یک چارچوب مشخص داشته باشد. هر لحظه ممکن است دوباره تنش‌ها آغاز شود. در چنین فضایی، طبیعی است که سرمایه‌گذار ترجیح دهد از بازار خارج شود.
ابزارهایی در اختیار مسئولین بوده که متأسفانه استفاده نکرده‌اند. به عنوان مثال، می‌توانستند دامنه نوسان را مدیریت کنند؛ دامنه نوسان منفی را ۱ درصد و مثبت را ۳ درصد تعیین کنند
مسئولان از ابزارها استفاده نکردند
باغانی تصریح کرد: در این شرایط، ابزارهایی در اختیار مسئولین بوده که متأسفانه استفاده نکرده‌اند. به عنوان مثال، می‌توانستند دامنه نوسان را مدیریت کنند؛ دامنه نوسان منفی را ۱ درصد و مثبت را ۳ درصد تعیین کنند تا آهنگ سقوط بازار کندتر شود. این ابزار، در شرایط غیرعادی فعلی کاملاً توجیه‌پذیر است.
او افزود: در حال حاضر در برخی نمادها، پی‌به‌ای (P/E) به زیر ۳ یا حتی ۱ رسیده که در طول بیش از ۵۵ سال سابقه بازار سرمایه، بی‌سابقه است. یعنی هیچ‌وقت در تاریخ بورس ایران، سهام این‌قدر ارزان نبوده است اما با این‌حال به دلیل ماهیت ریالی بازار سرمایه، در کنار جنگ، تحریم‌ها، ناترازی انرژی و خروج بی‌سابقه سرمایه، نمی‌توان از سرمایه‌گذار انتظار داشت ریسک کند.
باغانی ادامه داد: جنگ تمام شده و الآن تقریباً ۴۰ روز از آن گذشته است. بازار سرمایه هم در این مدت باز بوده است. سؤال اینجاست؛ در این پنج هفته چه اتفاق مثبتی برای سرمایه‌گذاران افتاد؟ در دوره‌ای که موشک‌ها از بالای سرمان عبور می‌کرد، بورس را باز نگه داشتند؛ حالا که آرامش نسبی حاکم است، چرا بازار این‌قدر متلاطم است؟ اصلاً فرض کنیم تعطیلی اشتباه بود؛ الآن که بازار باز است، چرا این وضعیت ادامه دارد؟ دولت باید بپذیرد که هنوز هم دیر نشده و می‌تواند اقداماتی انجام دهد.
اگر کسی بخواهد با وام سهام بخرد، باید هزینه سنگینی پرداخت کند. در صورتی که دولت می‌خواهد از بازار حمایت کند، می‌تواند اعتبارات ۲۰ درصدی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد
دولت می تواند اعتبارات در اختیار سرمایه گذار بگذارد
این کارشناس با اشاره به اقدامات دولت در بازار پاسخ داد: با اعمال محدودیت در دامنه نوسان، می‌توان برای مدت محدودی دامنه نوسان منفی را کاهش داد تا بازار فرصت تنفس پیدا کند. اختصاص خط اعتباری با بهره پایین ضرورت دارد. در حال حاضر نرخ بهره حدود ۳۶ درصد است. اگر کسی بخواهد با وام سهام بخرد، باید هزینه سنگینی پرداخت کند. در صورتی که دولت بخواهد از بازار حمایت کند، می‌تواند اعتبارات ۲۰ درصدی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد. در این صورت، افراد بیشتری حاضر به ریسک‌پذیری می‌شوند.
باغانی گفت: شرکت‌ها باید گزارش‌های شفاف و دقیق ارائه دهند تا اعتماد به بازار بازگردد. حمایت واقعی از سهام‌های کوچک و متوسط لازم است. بسیاری از سهام‌های ارزنده بازار چون سهامدار عمده فعالی ندارند، عملاً به حال خود رها شده‌اند. مثلاً شرکت‌های ریخته‌گری یا تأمین قطعات، شرکت‌های بدی نیستند اما چون در سایه بی‌توجهی مسئولین هستند، حمایتی از آن‌ها نمی‌شود.
اگر همه این اقدامات انجام شود، نباید انتظار رشد سریع و شدید بازار را داشته باشیم. می‌توان امیدوار بود که شرایط از وضعیت فعلی بهتر شود
بحران ها اجازه نمی دهد بازار در مسیر باشد
باغانی اضافه کرد: نکته مهم دیگر این است که حتی اگر همه این اقدامات انجام شود، نباید انتظار رشد سریع و شدید بازار را داشته باشیم. می‌توان امیدوار بود که شرایط از وضعیت فعلی بهتر شود، اما جهش بزرگ در کوتاه‌مدت بعید است. چون مشکلات ساختاری اقتصاد ایران، کسری بودجه مزمن و حالا اضافه شدن بحران‌های سیاسی و امنیتی، اجازه نمی‌دهد بازار در مسیر طبیعی رشد قرار گیرد.
او در پایان خاطرنشان کرد: در نهایت، مسئولین می‌توانستند اقدامات ساده‌تری انجام دهند که نکردند. اقدامات فوری و دَم‌دستی مثل محدود کردن دامنه نوسان، تزریق اعتبارات هدفمند و حمایت از سهام‌های متوسط، شاید نمی‌توانستند معجزه کنند، اما قطعاً می‌توانستند بازار را از وضعیت فعلی کمی بهتر کنند.
منبع:تحلیل بازار
