چرا سیاست گذاران پولی، ارزهای دیجیتال را یک تهدید می بینند؟ این سوالی است که هفته نامه تجارت فردا در شماره جدید خود به آن پاسخ داده است.
در همین رابطه محمد طاهری، سردبیر هفته نامه تجارت فردا در سرمقاله این شماره نوشت:
سال ها طول می کشد تا جوامع به نوآوری های مالی اعتماد کنند، اما جامعه ایران تقریباً همزمان با کشورهای غربی با پدیده بیت کوین و ارزهای دیجیتال آشنا شده است. با این حال، نگاه سیاستگذاران ایرانی به این پدیده همچنان محتاطانه و مبتنی بر تردید است و ارزهای دیجیتال بهعنوان یک تهدید بالقوه برای نظم پولی کشور تلقی میشوند تا فرصتی برای نوآوری مالی یا توسعه بازار.
البته بخشی از بدنه سیاستگذاری اقتصادی به ویژه در وزارت امور اقتصادی و دارایی نگاه متفاوتی به این پدیده دارند و بر امکان بازتعریف نقش ارزهای رمزنگاری شده در قالب یک چارچوب نظارتی و اصلاحی تاکید دارند. این تفاوت دیدگاه ها نشان می دهد که در سطح سیاست کلان در مورد نحوه تصمیم گیری در مورد ارزهای رمزپایه اتفاق نظر واضحی وجود ندارد.
هفته نامه تجارت فردا به بهانه نزدیک شدن به هفدهمین سالگرد رونمایی بیت کوین، این هفته در شماره ۶۲۰ به بررسی ابعاد ورود این پدیده به ایران پرداخته است.
شماره ۶۲۰ هفته نامه تجارت فردا
حداکثر احتیاط
رئیس کل بانک مرکزی در طول سال های مسئولیت خود به ندرت در مورد ارزهای رمزپایه صحبت کرده است، اما اظهارات وی در محافل محدود نشان می دهد که محمدرضا فرزین از جمله بانکدارانی است که با تردید به این مقوله نگاه می کند. او ترجیح می دهد از اصطلاح «ارز رمزنگاری» استفاده کند زیرا معتقد است ترجمه دقیق این مفهوم «پول» است نه «ارز». وی سیاست گذاری و نظارت بر این حوزه را وظیفه ذاتی بانک مرکزی می داند و معتقد است: اگرچه در مقاطع مختلف نهادهای مختلفی وارد این حوزه شده اند و گاه مداخلاتی نیز صورت گرفته است، اما با توجه به ریسک بالای ارزهای رمزپایه برای اقتصاد کلان، بانک مرکزی تنها مرجع مسئول در مواجهه با این پدیده است.
وی همچنین تاکید می کند: در سطح جهانی حساسیت نسبت به ارزهای رمزنگاری شده بسیار بالاست و ماهیت نوآورانه و در عین حال پرریسک این دارایی ها باعث شده است که هرگونه تصمیم یا رفتار سیاسی بازار آنها را با نوسانات شدید مواجه کند و به همین دلیل در کشورهایی مانند انگلیس، ترکیه، ایران، چین، امارات و حتی ایران به دلیل شرایط خاص اقتصادی، مقررات محدودکننده و احتیاطی ویژه اعمال می شود. رویکرد اتخاذ شده است.
در چارچوب ترسیم شده از سوی رئیس کل بانک مرکزی، تجارت و استفاده از ارزهای دیجیتال به عنوان وسیله پرداخت ممنوع است. این بدان معناست که دارایی هایی مانند بیت کوین یا تتر را نمی توان جایگزین ریال در مبادلات رسمی کرد. به گفته فرزین، این قاعده مختص ایران نیست و حتی کشورهایی مانند امارات چنین جایگزینی را نمی پذیرند. به گفته وی، هیچ کشوری اجازه نمی دهد بیت کوین جایگزین پول رسمی خود شود. فرزین هشدار می دهد که فقدان مقررات احتیاطی می تواند منجر به تسلط ارزهای رمزنگاری شده بر سیستم پولی شود و بنابراین اعمال این محدودیت ها را برای حفظ حاکمیت پولی ضروری می داند. وی در عین حال به وجود دیدگاه های متفاوت در وزارت اقتصاد و آمادگی بانک مرکزی برای بررسی پیشنهادهای اصلاحی اشاره می کند.
جهت گیری رئیس کل بانک مرکزی حاکمیت محور و مبتنی بر کنترل ریسک است. در این دیدگاه، ارزهای دیجیتال نه یک فرصت فناوری، بلکه تهدیدی بالقوه برای ثبات پولی و اقتصادی کشور محسوب میشوند. تاکید مستمر بر کلمه رمزارز نیز نشان دهنده حساسیت سیاستگذاران نسبت به جنبه پولی این دارایی ها و نگرانی از تضعیف نقش ریال است. بر این اساس بانک مرکزی تلاش می کند تا انحصار خود را در تنظیم این حوزه مستقر کرده و هرگونه مداخله سایر نهادها را عامل اخلال در مدیریت ریسک معرفی کند.
به نظر می رسد برخورد سیاست گذاران ایرانی با ارزهای دیجیتال در نقطه ای بین حداکثر احتیاط و پذیرش محدود متوقف شده است. در حالی که جامعه، به ویژه نسل جوان، این دارایی ها را به عنوان ابزاری برای سرمایه گذاری و پاسخی به محدودیت های اقتصاد داخلی پذیرفته است، سیاست گذار پولی همچنان آن ها را عمدتاً از منظر تهدیدی برای حاکمیت پولی می بیند.
فقدان اجماع مشخص در بین نهادهای تصمیمگیر باعث شده است که مسیر تنظیم ارزهای دیجیتال نه به طور کامل مسدود شود و نه به طور شفاف باز شود. تا زمانی که این شکاف دیدگاه برطرف نشود، ارزهای دیجیتال در کشور ما در وضعیت خاکستری باقی خواهند ماند. وضعیتی که هم فرصت های نوآوری را محدود می کند و هم ریسک های پنهان را به تعویق می اندازد.
