قیمت نان در یک سال ۱۰۰ درصد افزایش یافت اما نه کارگران نانوایان سود کردند و نه مشکلات کارفرمایان حل شد. فشار اصلی روی ضعیفان است.
به گزارش اکو ایران به نقل از ایلنا; طی چند روز گذشته قیمت نان در مشهد دوباره گران شد. در رابطه با این افزایش، امیرالله شمقدری، معاون استاندار و دبیر شورای تامین خراسان رضوی گفت: اتحادیه های کارگری نانوایان اعلام کردند که حقوق کارگران، اجاره مغازه، بیمه کارگران، قبوض آب، برق و گاز افزایش یافته و برخی اقلام مانند مخمر نان نیز گران شده است. خواستار افزایش قیمت نان در استان با توجه به این افزایش قیمت ها شد.
در حال حاضر این احتمال بسیار جدی وجود دارد که طی هفته های آینده قیمت نان در سایر استان ها افزایش یابد و شوک دیگری به سفره کارگران وارد شود.
در چند ماه گذشته نانوایان در بسیاری از شهرها از جمله مشهد، اهواز، تهران، اصفهان، بیرجند، کرمانشاه و شاهین شهر در اعتراض به عدم پرداخت یارانه نان توسط دولت تجمع کردند. نانوایان معترض هستند که هزینه های تولید بالاست، قیمت نان پایین است و دولت یارانه نان را پرداخت نمی کند.
این اظهارات در حالی است که قیمت نان در یک سال گذشته ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. این افزایش اما نه مشکل کارفرمایان این صنف را حل کرده است و نه مشکلات نانوایان. کارفرمایان می گویند دولت از پرداخت یارانه نان خودداری می کند و از سوی دیگر قیمت نان را کنترل می کند. این کارگران همچنین می گویند که از افزایش قیمت نان سودی نبرده اند و همچنان با مشکلات شدید معیشتی مواجه هستند.
افزایش قیمت نان اعتراضات بسیاری را نیز به همراه دارد چرا که نیروی غالب اقشار ضعیف جامعه است و معیشت این اقشار را بیش از پیش تهدید می کند. با این اوصاف، وضعیت نانوایان و بحث افزایش قیمت نان گروه های مختلفی را درگیر می کند: مردم، کارفرمایان صنف نانوایی ها و کارگران نانوایی.
در این میان انتظار می رود دولت این موضوع را به گونه ای تعدیل کند که هیچ یک از این گروه ها آسیب نبینند. پرداخت یارانه نان یکی از این راه هاست که به گفته نانوایان دولت از پرداخت آن کوتاهی کرده و همین موضوع عرصه را بر آنها تنگ کرده است.
عبدالله بلواسی، فعال کارگری، معتقد است که هم ساختار ناکارآمد است و هم دولت قدرت خود را برای این اعتدال از دست داده است. وی ضمن تاکید بر اینکه دولت باید یارانه نان را پرداخت کند و به نانوایان در حوزه معیشتی کمک کند، به «ایلنا» می گوید: دولت باید نقش میانجی را بازی کند تا نه مردم آسیب ببینند و نه کارفرما و کارگر. اما متاسفانه دولت آنقدر ضعیف عمل کرده است که هر سه گروه با شدت های مختلف بازنده هستند و ضعیف ترین اقشار جامعه از جمله کارگران نانوایی بیشترین ضرر را متحمل می شوند.
بلواسی می گوید: دولت موظف است از درآمدهای عمومی کشور اعم از مالیات و فروش نفت برای حمایت از مردم و کارگران استفاده کند. امروز ثروت کشور در دست گروه محدودی است که بدون پاسخگویی از جیب مردم زندگی می کنند. به همین دلیل است که همه مردم تحت تأثیر قرار می گیرند. ببینید در این صورت دولت باید یارانه نان را به کارفرمایان پرداخت کند و در مقابل به نانوایان پول بدهد و خدمات پزشکی رایگان به آنها ارائه کند تا بتوانند با شرایط سخت معیشتی کنار بیایند.
این فعال کارگری می گوید: افزایش قیمت نان نه تنها به نفع کارگران است بلکه فشار بیشتری را بر اقشار کم درآمد جامعه وارد می کند. کارفرمایان می گویند برای افزایش دستمزد کارگران باید نان گران شود، اما کارگران نانوایی همچنان با دستمزد سه سال پیش کار می کنند در حالی که هزینه زندگی به شدت افزایش یافته است.
دستمزد کارگران نانوایی با سازوکار قراردادهای دسته جمعی تعیین می شود. در این سازوکار گروه کارگری و کارفرمای زیر نظر دولت باید دستمزد کارگران را تعیین کنند اما گاهی هر چند سال یک بار جلسه ای برای تعیین دستمزد نانوایان تشکیل نمی شود زیرا گروه کارفرما بار افزایش دستمزد را به دوش نمی کشد و گروه کارگری قدرت چانه زنی لازم را ندارد.
بلواسی با اشاره به چنین ساختاری می گوید: این ساختار و سیستم موجود در مجموع زمینه ظلم به کارگران را فراهم می کند و کارگران قربانی سیاست های غلط دولت و کارفرما هستند. طبق ماده ۴۱ قانون کار، دستمزد کارگران باید از ابتدای هر سال افزایش یابد، اما متأسفانه افزایش دستمزد کارگران نانوایی بستگی به قیمت نان دارد. حتی در برخی شهرها که دستمزد کارگران نانوایی تغییر کرده است، این افزایش نسبت به نرخ تورم و افزایش قیمت بسیار ناچیز بوده است. همچنین هیچ تضمینی وجود ندارد که دستمزد کارگران نانوایی هر سال تغییر کند.
وی ادامه می دهد: اگرچه برخی از کارفرمایان این صنف از افزایش هزینه های بیمه، آب، برق و اجاره مغازه گلایه دارند و از سوی دیگر یارانه دولت نیز در ماه های اخیر قطع شده است، اما به هر حال افزایش قیمت نان بیشترین آسیب را به اقشار ضعیف جامعه و کارگران نانوایی وارد می کند.
این فعال کارگری تاکید می کند: کارگران روزانه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان درآمد دارند که ماهیانه حدود ۱۳ میلیون تومان است. سهم بیمه کارگر نیز از این مبلغ کسر می شود و حقوق کارگر بسیار ناچیز و حدود ۱۱ میلیون تومان خواهد بود. طبق قانون کار، دستمزد کارگران باید هر سال افزایش یابد، اما این افزایش برای نانوا اتفاق نمی افتد، بلکه حق بیمه ای که از او کسر می شود، همان حق بیمه ای است که از سایر کارگران کسر می شود. یعنی حقوق افزایش نمی یابد بلکه سهم کارگر از حق بیمه افزایش می یابد. یک کارگر نانوایی در واقع حقوق دو سال قبل را می گیرد، اما بیمه او بر اساس دستمزد سال جاری محاسبه می شود.
وی ادامه داد: این در حالی است که هزینه زندگی یک خانواده کارگری بر اساس آمارهای رسمی چندین برابر این رقم است. کارگری که مستاجر است و فرزند مدرسه ای دارد با چنین درآمدی نمی تواند حداقل زندگی را تامین کند. بسیاری از کارگران نانوایی پس از ساعت کاری برای جبران هزینه ها به مشاغل دوم مانند مسافرت، کار ساختمانی یا حتی کولبری روی می آورند و متأسفانه تعدادی نیز در این راه جان خود را از دست می دهند.
بلواسی در پایان تاکید کرد: سیستم موجود ناکارآمد است و عملا کارگر از این وضعیت بی بهره است، حتی در صورت پرداخت یارانه نان باز هم بعید نیست که کارگران از آن بهره مند نشوند. در واقع کارگر قربانی اصلی این ساختار معیوب و ناکارآمد است.
