عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه با انتقاد از توقف پروژه های مشترک ریلی و کم توجهی به مسیرهای ترانزیتی شرق دریای خزر گفت: بی توجهی به این ظرفیت ها منجر به از دست رفتن فرصت های مهم اقتصادی برای ایران شده است.
سیدرضا رفیعی، عضو هیئت مدیره اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه با اشاره به توقف برخی پروژه های ریلی بین دو کشور و ضرورت احیای خط ریلی ایران و روسیه برای توسعه صادرات مواد غذایی و فرآورده های ایرانی، گفت: متاسفانه یکی از پروژه های مهم طرف روسیه که با سرمایه گذاری گارسون انجام شد، انجام شد. اینچه برون با مخالفت مدیران وقت راه آهن ایران از دستور کار خارج شد.
وی در توضیح این موضوع افزود: در جلسه ای که با یکی از مسئولان راه آهن روسیه داشتم، وی به صراحت گفت که طرح فاینانس مسیر گرمسار توسط روس ها تهیه شده است، اما رئیس وقت راه آهن ایران با اجرای آن مخالفت کرد و گفت که این طرح در اولویت نیست. این در حالی است که سرمایه گذار روسی پول و نقشه را آماده کرده بود. این برای من بسیار تاسف بار بود، زیرا باید در شرایط فعلی به دنبال جذب سرمایه گذاری خارجی باشیم نه حذف آن.
رفیعی با اشاره به تاکید رئیس شورای اسلامی در خصوص توقف پروژه خط برق به دلیل اختلاف بین مدیران گفت: وقتی اختلاف دو مدیر باعث توقف یک پروژه ملی می شود باید با جدیت پیگیری شود. این اتفاقات مانع از تحقق استراتژی توسعه حمل و نقل و ترانزیت در کشور می شود.
لزوم فعال سازی مسیرهای جایگزین در شمال کشور
عضوهیئت رئیسه اتاق مشترک ایران و روسیه با اشاره به تغییرات اقلیمی در حوضه خزر گفت: سطح آب دریای خزر دو متر کاهش یافته و این امر باعث شده است که بنادر دو طرف از جمله روسیه و قزاقستان نتوانند کشتی های سنگین را بپذیرند. به جز بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی، سایر بنادر با محدودیت مواجه هستند. این یک زنگ هشدار برای فعال کردن مسیرهای ریلی جایگزین است.
وی به نشست مشترک راه آهن ایران، قزاقستان و ترکمنستان در مرداد ماه سال جاری اشاره کرد و گفت: در آن جلسه بر لزوم توسعه مسیرهای ترانزیتی ریلی تاکید شد. لازم است وزارت راه و راه آهن ایران این موضوع را با جدیت پیگیری کند تا ظرفیت های شمال و شرق کشور فعال شود.
بی توجهی به ظرفیت راه آهن رشت – آستارا و خط شرق خزر
رفیعی در ادامه به انتقاد از برخی نگاه های غیرکارشناسی پرداخت و گفت: در حالی که روس ها آمادگی سرمایه گذاری و تامین مالی توسعه خط ریلی رشت – آستارا را داشتند، برخی از مدیران سابق وزارت راه با نگاهی عجیب این طرح ها را بی اهمیت خواندند. این نوع نگاه مخالف منافع ملی است. باید از این فرصت برای توسعه صادرات مواد غذایی و کشاورزی به روسیه استفاده کنیم، اما به دلیل نبود مسیرهای حمل و نقل پایدار، محموله های ما در آستارا متوقف شده است.
وی افزود: روسیه یکی از گران ترین بازارهای جهان و مقصدی مطمئن برای صادرات محصولات ایرانی است. در چنین شرایطی کوتاه شدن مسیرهای ترانزیتی یا توقف پروژه های ریلی به معنای از بین رفتن فرصت های صادراتی کشور است.
پیشنهاد ایجاد زیرساختی مشابه مدل چین و روسیه در ایران
رفیعی با اشاره به الگوی موفق همکاری ریلی چین و روسیه در منطقه زبایکال گفت: در آن منطقه با ایجاد سیلوهای بزرگ و کانتینرهای دو منظوره، تخلیه و بارگیری غلات و کالاهای صنعتی با سرعت بالا انجام می شود. ما با سرمایه گذاری بسیار کمتری می توانیم همین مدل را در ایران پیاده کنیم.
لزوم توجه به شرق دریای خزر و مسیر اینچه برون
این فعال اقتصادی در بخشی دیگر از سخنان خود بر اهمیت مسیر اینچه برون تاکید کرد و گفت: خط ریلی شرق خزر را داریم اما توسعه نداده ایم. انبارها و زیرساخت های لازم برای بازرگانان در منطقه اینچه برون ایجاد نشده است و بار برگشتی هم نداریم. این در حالی است که شرق روسیه، قزاقستان و ترکمنستان بازارهای بکر و سودآور برای کالاهای ایرانی هستند.
رفیعی از ارسال نامه ای به واحد بازرگانی سفارت روسیه در تهران خبر داد و افزود: از روس ها خواستیم ظرفیت های شرق دریای خزر را معرفی کنند. در دیدار با رئیس دفتر بازرگانی روسیه در ایران همچنین مشخص شد که شرق روسیه به مواد غذایی، مواد شوینده و مصالح ساختمانی ایرانی بسیار نیاز دارد، اما این منطقه برای ما تقریبا ناشناخته مانده است.
توسعه حمل و نقل ریلی؛ پیوندی به بازارهای آسیایی و چینی
رفیعی با اشاره به اهمیت اتصال شبکه ریلی ایران به روسیه و چین خاطرنشان کرد: شبکه ریلی فعلی ایران به مسیرهای بین المللی متصل است و می تواند کالاهای ایرانی را با هزینه کم به شرق و غرب روسیه و حتی چین منتقل کند. با فعال‌سازی این ظرفیت، تجار ایرانی می‌توانند با استفاده از بندر خشک آپارین نزدیک تهران، کالاهای خود را مستقیماً به روسیه صادر کنند.
وی افزود: قطار باری بزرگی از روسیه به تازگی وارد این بندر شده است و این نشان می دهد ظرفیت های حمل و نقل ریلی در حال فعال شدن است. اگر نهادهای مسئول و رسانه ها به این موضوع توجه کنند می توانیم از این فرصت برای توسعه صادرات غیرنفتی استفاده کنیم.
رفیعی در پایان گفت: موضوع حمل و نقل ریلی ایران و روسیه فقط یک پروژه فنی نیست؛ بلکه بحث حمل و نقل ریلی ایران و روسیه تنها یک پروژه فنی نیست. این یک موضوع استراتژیک در راستای منافع ملی است. من شخصاً علاقه ای به این مسیر ندارم، اما معتقدم هر اقدامی برای توسعه این کریدور به نفع اقتصاد کشور و بازاریابی جهانی کالاهای ایرانی است. رسانه ها باید برای ایجاد حساسیت و تقاضای عمومی برای اجرای این پروژه ها به این موضوع بپردازند.
