دوری دو ابرقدرت از جنگ تجاری ویرانگر؛ ترامپ و شی ضعیفتر از آن چیزی هستند که فکر می کنند

ساخت باتری لیتیوم یون، نوعی که می تواند یک ماشین الکتریکی را تامین کند، کمی شبیه پختن کیک است. پودر غنی از یون ابتدا با احتیاط مخلوط می شود تا خمیری یکدست شود، سپس به طور یکنواخت روی فویل پخش می شود. با تبخیر آب در پخت کیک، حلال ها نیز باید در فر خشک شوند و در نهایت اجزا به دقت روی هم چیده شوند. شیمی اساسی این فرآیند نسبتاً شناخته شده است. اما بهترین سازندگان باتری، مانند بهترین سرآشپزهای شیرینی پزی، کار خود را در طول سال ها تمرین در آشپزخانه کامل کرده اند.

بسیاری از استادان این حرفه اکنون در چین اقامت دارند. در ۹ اکتبر، وزارت بازرگانی چین اعلام کرد که تولیدکنندگان باتری به زودی باید مجوز صادرات کالا، تجهیزات یا مواد خام را دریافت کنند. مقررات جدید بخشی از بازنگری اساسی در کنترل صادرات چین بود که شامل محدودیت هایی بر عناصر کمیاب خاکی نیز می شد. این سیاست شرکای تجاری چین را نگران کرده و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را خشمگین کرده است. در پاسخ، او تهدید کرده است که بر کالاهای چینی تعرفه ۱۰۰ درصدی اعمال خواهد کرد و بر صادرات آمریکا به چین کنترل تلافی جویانه خواهد داشت.

با این حال، به نظر می رسد دو ابرقدرت هنوز مطمئن هستند که از یک بحران تجاری ویرانگر اجتناب خواهند کرد. چین تهدید تعرفه ای آمریکا را محکوم کرده است، اما هنوز متقابلاً پاسخ نداده است. مقامات هر دو کشور در ۱۳ اکتبر ملاقات کردند و قرار است دوباره در ۱۵ اکتبر در نشست های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول با یکدیگر دیدار کنند. هنوز این امید وجود دارد که آقای ترامپ بتواند با همتای چینی خود شی جین پینگ در ۲۹ اکتبر قبل از نشست کره جنوبی به توافق برسد. اما برای دستیابی به یک آتش بس پایدار، هر دو طرف باید نقاط قوت و ضعف خود و مخالفان خود را درک کنند. چیزی که به نظر نمی رسد به این زودی اتفاق بیفتد.

ترامپ ظاهراً معتقد است که اقتصاد ایالات متحده می تواند با وجود تجربه جنگ تجاری قبلی، زمانی که میانگین تعرفه آمریکا بر کالاهای چینی به طور موقت از ۱۰۰ درصد فراتر رفت و بازارها سقوط کرد، اقتصاد ایالات متحده می تواند در برابر تعرفه های سه رقمی بر چین مقاومت کند. آن تجربه – همراه با واکنش چین – آنقدر دردناک بود که فقط چند هفته طول کشید. بنابراین، ایالات متحده در ماه می به دنبال آتش بس بود.

بازار پررونق سهام ایالات متحده نیز نباید مایه آرامش باشد. بازار بخشی از دستاوردهای خود از آوریل را مدیون این است که ترامپ تهدیدهای جنگ طلبانه تر خود را کنار گذاشته است. سهام پس از افت در ۱۰ اکتبر افزایش یافت زیرا سرمایه گذاران حدس می زدند که او دوباره عقب نشینی کند. اما اگر واقعا تعرفه ۱۰۰ درصدی را اجرا کند، همه چیز تغییر می کند. اگر سرمایه گذاران بدانند که ترامپ از آنها نمی ترسد، از او خواهند ترسید.

مقامات آمریکایی که نسبت به نقاط ضعف کشور خود بی تفاوت هستند، در عوض نقاط ضعف چین را بزرگ می کنند. درست است که چین از تقاضای ضعیف و تورم منفی مزمن رنج می برد: قیمت های کارخانه ها برای سی و ششمین ماه متوالی در سپتامبر کاهش یافت. رشد اقتصادی این کشور در سال جاری عمدتاً توسط صادرات حفظ شده است. اما این بدان معنا نیست که چین به شدت به بازار آمریکا وابسته است.

در واقع، چین تاکنون در تغییر جهت صادرات خود از آمریکا به سایر بازارها موفق بوده است. به عنوان مثال، در ۱۲ ماه منتهی به سپتامبر، کل صادرات کالاهای چین بیش از ۸ درصد افزایش یافت، در حالی که صادرات به ایالات متحده ۲۷ درصد کاهش یافت. و اگر صادرات خارجی چین کاهش یابد، دولت می تواند با محرک های اقتصادی، از جمله افزایش هزینه های عمومی، شکاف را پر کند. به گفته لری هو از بانک مک‌کواری، تعرفه‌های بالاتر ایالات متحده تنها راه دستیابی چین به اهداف رشد را تغییر می‌دهد، نه رشد خود را.

چین احتمالاً محاسبه کرده است که می تواند درد تعرفه ها را بهتر از ایالات متحده تحمل کند. اما تعرفه ها تنها سلاح اقتصادی آمریکا نیست. واشنگتن همچنین کنترل‌های صادراتی خود را دارد و می‌تواند طیف وسیعی از فناوری‌های پیشرفته را که چین همچنان به آن وابسته است، مسدود کند.

به عنوان مثال، در ماه مه، ایالات متحده فروش تجهیزات به سازنده هواپیمای چینی COMAC را به حالت تعلیق درآورد. آمریکا می تواند پا را فراتر بگذارد و قطعات لازم برای ناوگان بوئینگ چین را متوقف کند و ممکن است دیگر نتواند در غرب مجوز و بیمه بگیرد. ترامپ قبلا گفته بود که صادرات هر نرم افزار مهمی را محدود خواهد کرد. در طول تنش در ماه مه، ایالات متحده همچنین فروش نرم افزار طراحی تراشه خودکار (EDA) را محدود کرد. به گفته بانک مورگان استنلی، سه شرکت بزرگ در این صنعت – Cadence، Synopsys و Siemens EDA – همگی آمریکایی هستند و ۸۲ درصد از بازار چین را در اختیار دارند. اگرچه چین بیش از هر کشور دیگری دارای شرکت های EDA است، اما هیچ یک از آنها نمی توانند به اندازه این سه غول خدمات ارائه دهند. ایالات متحده همچنین می تواند با متحدان اروپایی برای محدود کردن دسترسی چین به تجهیزات تولید تراشه همکاری کند.

چین همچنان از این کنترل ها می ترسد. در ۲۹ سپتامبر، ایالات متحده “قانون ۵۰ درصد” را اعلام کرد که لیست سیاه خود را به شرکت های تابعه که اکثریت مالکیت آنها را داشتند گسترش داد. مقامات آمریکایی این اقدام را صرفاً بستن یک خلأ قانونی دانستند. برای آنها چه اهمیتی داشت که شاید چین ماجرا را متفاوت دید؟ خب حالا براشون مهمه رن یی، نوه یکی از رهبران سابق حزب کمونیست، در شبکه های اجتماعی نوشت: “به این فکر کنید که چگونه کودکان یاد می گیرند از چیزهای داغ بترسند.” او یک بار می سوزد و محتاط می شود.

قوانین جدید چین تقلیدی از قوانین آمریکاست. الزامات مجوز صادرات چین همچنین شامل کالاهای خارجی ساخته شده با تجهیزات یا فناوری چینی می شود – مشابه قانون محصولات مستقیم خارجی ایالات متحده. تعریف چین از تراشه های “پیشرفته” نیز بسیار نزدیک به تعریف ایالات متحده است: برای مثال، تراشه های منطقی با گره های ۱۴ نانومتری یا کمتر.

مقامات چینی مدت‌هاست از «صلاحیت فرامرزی» تنظیم‌کننده‌های ایالات متحده شکایت کرده‌اند. الان هم ادعای مشابهی دارند. آیا آنها می توانند چنین مقررات گسترده ای را اجرا کنند؟ مل ساندرسون از کانی های خاکی کمیاب آمریکایی می گوید: «قطعاً. “دولت چین به خوبی می داند که چه کسی چه چیزی، با چه ابزاری و به چه کسی می فروشد. آنها مدتی است که این مسائل را به دقت زیر نظر دارند. حتی اگر نتوانند همه چیز را ردیابی کنند، شرکت های فعال در چین خطر نقض قانون را نخواهند داشت.

وزارت بازرگانی چین تاکید کرد که الزام به مجوز صادرات به معنای ممنوعیت نیست. این وزارتخانه گفت که ممکن است مجوزهای عمومی صادر کند یا استثناهایی ایجاد کند تا زنجیره تامین بیش از حد مختل نشود. اما او ممکن است در برآورد خود اشتباه کرده باشد و اعتبار تضمین های خود را بیش از حد برآورد کرده باشد. در ۱۵ اکتبر، وزیر خزانه داری ایالات متحده، اسکات بسانت، به فشارها ادامه داد و هشدار داد: “اگر چین می خواهد شریک غیرقابل اعتمادی برای جهان باشد، جهان باید از تعامل خارج شود.”

چین همچنین ممکن است میزان سنگینی نیازهای جدید خود را برای مشتریانی که قصد حفظ آنها را دارد دست کم گرفته باشد. این قوانین شامل محصولاتی است که حتی مقدار کمی از عناصر خاکی کمیاب چین را در خود جای داده است. شرکت‌های خارجی خریدار آهن‌ربا (یا پوشش‌ها یا کاتالیزورها) باید به تامین‌کنندگان خود اعتماد کنند تا هر زمان که سهم این عناصر در ارزش محصول از ۰.۱% بیشتر شد به آنها اطلاع دهند. در حالی که وزن دقیق معمولا یک راز تجاری است.

بسیاری از شرکت‌هایی که اکنون مشمول این قوانین هستند، هرگز قبلاً برای دریافت مجوز اقدام نکرده‌اند. حتی اگر تمایل به همکاری داشته باشند، جمع آوری اطلاعات لازم زمان بر است. برنامه ها باید به زبان چینی برای اشخاص ناآشنا ارسال شوند. حتی ضمائم مقررات جدید در قالب نرم افزار چینی Kingsoft تنظیم شده است نه در فرمت PDF. از سوی دیگر، خود نهادهای نظارتی باید با صنایع و شرکت های بیشتری آشنا شوند. احتیاط بیش از حد مقامات رده پایین می تواند باعث تاخیر در صدور مجوز شود، چیزی که رهبران چین پیش بینی نمی کردند.

این مشکلات احتمالا فراتر از خودروسازانی خواهد بود که در بهار بیشترین آسیب را دیدند. به عنوان مثال، برخی از ایالت های ایالات متحده به باتری های پر انرژی برای شبکه های برق خود، به ویژه برای مراکز داده جدید نیاز دارند. به گفته اس اند پی گلوبال، اگر دسترسی به تامین کنندگان چینی را از دست بدهند، احتمالا “نیاز دارند به سرعت به دنبال جایگزین بگردند”.

اختلال تقریباً اجتناب ناپذیر به نظر می رسد. حتی اگر ترامپ و شی در کره جنوبی ملاقات کنند، بعید است چین کنترل های جدید خود را لغو کند. ممکن است فقط در مورد نحوه اجرای آنها اطمینان دهد یا نشانه هایی از حسن نیت را نشان دهد. مشاوران ترامپ ممکن است به او توصیه کنند که پیروزی را اعلام کند، فقط برای اجتناب از تعرفه هایی که به آمریکا آسیب می رساند و چین. در نهایت، جهان باید امیدوار باشد که چین این رژیم جدید را تا حد امکان بی سر و صدا اجرا کند. شاید در نهایت نوعی آتش بس ناپایدار برقرار شود که هر یک از طرفین از ترس تلافی، از ایجاد اختلال زیاد در صادرات حیاتی طرف مقابل خودداری کنند. اما رسیدن به چنین مرحله ای قطعا «مثل آب خوردن» نخواهد بود.

منبع: اکونومیست