نسخه ناکارآمد تسهیلات برای رکود صنعت

بررسی شانس موفقیت بسته اقتصادی پیشنهادی وزیر اقتصاد برای خروج صنایع از رکود، رونق سرمایه گذاری خارجی در ازبکستان، امکان تداوم نفوذ هوش مصنوعی و گنبد طلایی آمریکایی از بخش های برنامه «هدر یک» امروز چهارشنبه ۳۰ آبان ۱۴۰۴ است.

آمار بلند مدت بخش صنعت

شماخ برای نوزدهمین ماه متوالی منفی است و شاخص تولید صنعتی در سه ماه از هفت ماه گذشته کاهش یافته است.

رکودی که بعید است با بسته حمایتی جدید وزارت اقتصاد درمان شود چرا که محور اصلی آن «تسهیلات شرکت های بزرگ» است نه «افزایش بهره وری».

کارشناسان می گویند که راه حل فقط حمایت مالی نیست. بلکه در توقف تصمیمات خلق الساعه، حذف قیمت گذاری اجباری و اصلاح سیاست ارزی و صادراتی است.

رونق سرمایه گذاری خارجی در ازبکستان

ازبکستان که زمانی توسط سرمایه گذاران جهانی نادیده گرفته می شد، اکنون در حال بازنویسی قوانین دگرگونی اقتصادی در آسیای مرکزی است. اما چرا سرمایه گذاران خارجی این کشور را انتخاب می کنند و دولت ازبکستان چگونه رشد سریع اقتصادی، انعطاف پذیری طولانی مدت و رفاه گسترده را مدیریت می کند؟

طی هشت سال گذشته، سرمایه گذاری خارجی جذب شده توسط ازبکستان به بیش از ۱۱۱ میلیارد یورو رسیده و تولید ناخالص داخلی این کشور دو برابر شده است. بر اساس آمار، تولید ناخالص داخلی ازبکستان در سال گذشته به حدود ۱۰۰ میلیارد یورو رسیده است.

همچنین ذخایر ارزی و طلای این کشور آسیای میانه از مرز ۴۱ میلیارد یورو گذشته است. امروزه ۱۶۰۰۰ شرکت سرمایه گذاری خارجی در سرتاسر ازبکستان فعالیت می کنند که نه تنها سرمایه را به این کشور تزریق می کنند، بلکه اقتصاد آن را نیز به طور اساسی متحول می کنند.

دو برابر شدن تولید ناخالص داخلی تا سال ۲۰۳۰ و رسیدن به ۱۷۲ میلیارد دلار یکی از اهداف بلندپروازانه دولت ازبکستان است و جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی در مرکز این استراتژی قرار دارد.

از انرژی های تجدیدپذیر و تولید صنعتی پیشرفته گرفته تا فناوری اطلاعات و لجستیک، سرمایه گذاری خارجی باعث تسریع ایجاد شغل و شکوفایی صنایع جدید می شود.

بر اساس شاخص آزادی اقتصادی ۲۰۲۵، ازبکستان در حال حاضر از نظر آزادی تجاری در آسیای مرکزی پیشتاز است.

آیا هوش مصنوعی فقط یک موج است؟

با بررسی فرآیند بلوغ فناوری های نوظهور، مقایسه دو موج اینترنت اشیا (IoT) و هوش مصنوعی (AI) آموزنده است. در دورانی که اینترنت اشیا به عنوان یک توسعه بزرگ ظاهر شد، با وجود هیجان زیاد، بسیاری از پروژه ها در مرحله اثبات مفهوم متوقف شدند. طبق گزارش سیسکو، حدود ۶۰ درصد از این ابتکارات هرگز به تولید انبوه نرسیدند. این عمدتا به دلیل چالش های فنی، هزینه های سخت افزاری بالا و عدم وجود استراتژی مشخص بود. با این حال، تجربه اینترنت اشیا یک درس کلیدی داشت: فناوری هایی که یک مشکل واقعی کسب و کار را حل می کنند، ماندگار خواهند بود. جالب اینجاست که طبق گزارش IoT Analytics در سال ۲۰۲۴ بیش از ۹۰ درصد پروژه های عملیاتی بازده سرمایه گذاری مثبتی داشته اند.

اکنون زمان هوش مصنوعی، به ویژه هوش مصنوعی مولد (GenAI) است. داده های McKinsey در سال ۲۰۲۵ نشان می دهد که نرخ پذیرش هوش مصنوعی در مشاغل از ۵۶٪ در سال ۲۰۲۲ به ۷۸٪ در سال ۲۰۲۵ خواهد رسید. جالب تر از آن رشد انفجاری هوش مصنوعی از ۳۳٪ در سال ۲۰۲۳ به ۷۱٪ در سال ۲۰۲۵ است. این رشد سریع نشان دهنده یک تفاوت اساسی نرم افزاری است. فرآیندهایی با هزینه و پیچیدگی کمتر نسبت به اینترنت اشیا، که به زیرساخت سخت افزاری گسترده ای نیاز داشت. سازمان ها به سرعت به ارزش آن در زمینه هایی مانند بازاریابی و خدمات مشتری پی برده اند.

در ایران اگرچه رشد علمی در زمینه هوش مصنوعی چشمگیر بوده است (۸/۱۶ درصد افزایش مقالات در سال ۱۴۰۳)، اما میزان استفاده تجاری از آن تنها ۱۷ درصد گزارش شده است. چالش هایی مانند کمبود زیرساخت داده و نیروی انسانی ماهر مانع از بهره برداری کامل از این پتانسیل شده است.

گنبد طلایی آمریکا

شماخ برای نوزدهمین ماه متوالی منفی است و شاخص تولید صنعتی در سه ماه از هفت ماه گذشته کاهش یافته است.

رکودی که بعید است با بسته حمایتی جدید وزارت اقتصاد درمان شود چرا که محور اصلی آن «تسهیلات شرکت های بزرگ» است نه «افزایش بهره وری».

کارشناسان می گویند که راه حل فقط حمایت مالی نیست. بلکه در توقف تصمیمات خلق الساعه، حذف قیمت گذاری اجباری و اصلاح سیاست ارزی و صادراتی است.

آیا بسته تسهیلات بانکی به صنعت کمک می کند؟

در حالی که در بسته پیشنهادی وزارت اقتصاد برای خروج صنعت از رکود، اعطای تسهیلات به شرکت‌های با نیروی انسانی بالا پیشنهاد شده است، بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر شبکه بانکی ظرفیت بالایی برای اعطای تسهیلات بیشتر و بیشتر به بخش‌های اقتصادی ندارد.

از یک سو وام های خرد مانند وام ازدواج همچنان در نوبت هستند و از سوی دیگر تقاضای نقدینگی بانک ها در عملیات بازار آزاد به بالاترین حد خود در چهار سال اخیر رسیده است. بر اساس آمار، بیشترین سهم تسهیلات صنعت از ابتدای سال جاری تاکنون متعلق به سرمایه در گردش است که نشان می دهد چالش اصلی بنگاه های صنعتی تامین نقدینگی روزانه است.