بازار؛ گروه آب و انرژی: شرایط آبی پایتخت در بدترین وضعیت طی یک قرن اخیر قرار گرفته است. آنگونه که آمارها نشان می دهد مجموع ذخایر سدهای تهران در حال حاضر حدود ۴۱۴ میلیون مترمکعب است این در حالی است که در شرایط نرمال این موجودی باید حدود ۹۲۵ میلیون مترمکعب باشد. از طرفی بارش‌های تهران از ابتدای سال آبی جاری تا بیستم تیرماه به ۱۴۹.۸ میلی‌متر رسید، این در حالی است که در مدت زمانی مشابه سال آبی گذشته که البته سال آبی خشکی نیز بوده است، میزان بارش‌های تهران به ۲۲۸.۵ میلی‌متر رسیده بود.
مقایسه میزان بارش‌های سال آبی جاری در تهران با سال آبی گذشته نشان‌دهنده کاهش ۳۴ درصدی است، حال اگر میزان بارش‌های سال آبی جاری را با یک سال نرمال (متوسط آمار ۵۷ ساله) مقایسه کنیم، بارش‌های تهران افتی ۴۴ درصدی داشته است. در این میان عباس علی آبادی وزیر نیرو از احتمال خروج سد ماملو از مدار خبر داده بود.
بحرانی شدن وضعیت تامین و ذخایر آبی حالا رییس جمهور را هم وادار به واکنش کرده است. او امروز در در نشست هم‌اندیشی دولت و دانشگاهیان برای مقابله علمی با چالش کم‌آبی گفته که راهکارهای رفع چالش کم‌آبی باید ریشه‌ای، جامع و منطقه‌محور باشد.
این گفته ها اما در شرایطی مطرحی می شود که خبری از راهکارهای ریشه ای برای مدیریت مصرف در وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی نیست.
وزارت نیرو که تا همین چند وقت پیش تمایلی به نشان دادن بحرانی بودن وضعیت منابع آبی کشور نداشت، حالا هم برای مدیریت بحران و مصرف آب حالا دست به دامن افت فشار شده است. وزیر نیرو هم می گوید از مردم بابت افت فشار عذر می خواهم اما چاره ای جز این کار برایمان باقی نمانده است.
بر اساس شاخص‌های بین‌المللی، اگر حجم منابع آب تجدیدپذیر را بر جمعیت کشور تقسیم کنیم، درمی‌یابیم که ایران از سال‌ها پیش وارد وضعیت تنش آبی شده است
حکمرانی غلط آبی در کشور
اما کارشناسان این گفته ها را قبول نداشته و معتقدند که اقدامات لازم برای مقابله با بحران آب در کشور ما انجام نشده است. انوش نوری اسفندیاری عضو اندیشکده تدبیر آب ایران در اینباره به بازار می گوید: مقدار تقاضا در کشور ما چندین برابر سایر کشورهاست. اما این بالا بودن مصرف دلایل متعددی دارد که بخش زیادی از آن به حکمرانی غلط انرژی در کشور ما بازمی گردد البته این به معنای انکار کاهش بارندگی ها و افزایش دما بر اقلیم ایران نیست.
به گفته او، ایران حتی در صورت ثبات اقلیم نیز با کمبود منابع آبی مواجه بوده است. افزایش دما به خودی خود مصرف منابع آب را افزایش می‌دهد. با افزایش جمعیت، این کمبود به بحران تبدیل شده است. بر اساس شاخص‌های بین‌المللی، اگر حجم منابع آب تجدیدپذیر را بر جمعیت کشور تقسیم کنیم، درمی‌یابیم که ایران از سال‌ها پیش وارد وضعیت تنش آبی شده است.
اسفندیاری عضو اندیشکده تدبیر آب ایران : دولت ها می توانستند با اقدامات مناسب شرایط را برای مدیریت مصرف فراهم کنند. به عنوان مثال چرا نباید در حوزه آب هم همانند سایر بخش ها همچون گاز یا برق کنتور جدایی برای مشترکین وجود داشته باشد. طبیعی است که در چنین شرایطی مشترکان تمایلی به کاهش مصرف نخواهند داشت
او با بیان این نکته که نخستین گام برای مقابله با خشکسالی، پذیرش واقع‌بینانه محدودیت منابع آبی تجدیدپذیر کشور است؛ ادامه داد: به عنوان مثال وقتی به دلیل جاذبه های اقتصادی و اجتماعی بخش زیادی از جمعیت کشور به سمت تهران یا کلان شهرهای کشور سوق داده می شوند، طبیعی است که چنین مشکلاتی هم ایجاد شود. در حال حاضر جمعیت موجود در استان تهران به هیچ وجه با منابع آبی آن نمی خواند و به همین دلیل تهران دومین استان فقیر کشور از لحاظر منابع آبی است. از طرفی دولت ها می توانستند با اقدامات مناسب شرایط را برای مدیریت مصرف فراهم کنند. به عنوان مثال چرا نباید در حوزه آب هم همانند سایر بخش ها همچون گاز یا برق کنتور جدایی برای مشترکین وجود داشته باشد. طبیعی است که در چنین شرایطی مشترکان تمایلی به کاهش مصرف نخواهند داشت.
به گفته او، باید برای حل مسئله آب ابتدا مسئله پیشران‌های توسعه حل شود. مسئله اصلی برای حل مشکلات آب اصلاح قانون نیست، بلکه باید شیوه حکمرانی تغییر کند. باید سهم و وزن متعادلی بین سه رکن اصلی نظام مدیریت آب؛ یعنی نهاد دولت، جوامع مدنی و بخش خصوصی ایجاد شود و تا این مسئله محقق نشود، نمی‌توان به مسئله تخصیص و بازتخصیص خیلی امیدوار بود
عضو اندیشکده تدبیر آب ایران ادامه داد: توسعه کلان‌شهرها، جایابی و مکان‌یابی صنایع در کشور، تحولات جمعیتی و عواملی از این دست که در اختیار بخش آب نیست، بر مدیریت منابع آب تأثیر گذاشته است. باید بررسی شود که چرا نظام تخصیص آب اثر خود را بر روند توسعه نداشته است.
تهران در آستانه یک تصمیم تاریخی
رئیس جمهور که معتقد است حل چالش کم‌آبی نیازمند تغییر نگرش است، گفته که این مسئله یک پروژه مقطعی نیست، بلکه روندی مستمر و پایدار است که باید در آن پنج اصل مهم مهندسی آب و خاک و کشت، آموزش مؤثر، سیاست‌های تشویقی، برخورد قانونی با متخلفین و نظام ارزیابی و نظارت مستمر مد نظر قرار گیرد.
بحران آب در تهران، دیگر یک احتمال دوردست نیست. واقعیتی است که اکنون در برابر چشمان ما در حال رخ دادن است. سدها خالی می‌شوند، منابع زیرزمینی تحلیل می‌روند و مصرف بی‌رویه ادامه دارد. تهران باید تصمیم بگیرد. آیا مسیر فعلی را ادامه خواهد داد و خود را به ورطه خشکسالی مطلق خواهد کشاند؟ یا اینکه با اقداماتی سریع، کارآمد و اصولی، خود را از این بحران نجات خواهد داد؟ پاسخ این سوال، آینده تهران را تعیین خواهد کرد. اما یک چیز قطعی است: تهران تشنه‌تر از همیشه است. و اگر همین امروز اقدامی انجام نشود، ممکن است فردا برای نجات آن خیلی دیر باشد.
منبع:تحلیل بازار
