اکو ایران: شارژ کالابرگ در آبان ماه با تغییراتی همراه خواهد بود. بر اساس مصوبه جدید دولت، قرار است کالاهای اساسی مشمول فهرست کالاها که بین ۱۱ تا ۱۵ قلم کالا هستند، اولویت بندی و محدودتر شوند.
به گزارش اکو ایران به نقل از مهر، اسفند ۱۴۰۰ بود که مجلس یازدهم رای به حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی از بودجه ۱۴۰۱ داد. بنابراین دولت سیزدهم در سال اول خود این ارز را حذف کرد. مقرر شد قیمت کالاها و افزایش نرخ تورم با افزایش یارانه ها و ارائه کوپن خرید کالاهای اساسی با نرخ مصوب دولت تامین شود.
کالابرگ الکترونیک در سال ۱۴۰۲ اجرا شد. تصمیم بر این شد که قیمت ها براساس شهریور ۱۴۰۰ باشد، اما در نهایت پس از اجرای طرح، قیمت اقلام در سپتامبر ۱۴۰۱ تعیین شد که قیمت ها افزایش یافت.
یکی از دغدغه های دولت ها در هر کشوری تمرکز بر سبد غذایی آحاد جامعه است تا فشار کمتری بر مردم به ویژه اقشار آسیب پذیرتر در شرایط بحرانی و سخت وارد شود. دولت سیزدهم نیز با یارانه تلاش کرد تا سبد غذایی مورد نیاز مردم را به حد قابل قبولی برساند.
با حذف ۴۲۰۰ تومان یارانه غیرنقدی خانوارها یک ماه زودتر از یارانه نقدی شارژ شد. فهرست اقلام اساسی که طبق اعلام موسسه تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور ملزم به خرید آنها بودند شامل ۱۱ فرآورده اساسی مرغ، تخم مرغ، گوشت منجمد، شکر، روغن، ماست، شیر، پنیر، ماکارونی و حبوبات بود. این طرح در ابتدا ۵ دهک درآمدی جامعه را تحت پوشش قرار داد.
علیرضا عسگریان معاون امور رفاهی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت سیزدهم درباره این طرح گفت: دهک های سوم کم درآمد ماهانه ۴۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می کنند، اما از آنجایی که طرح فهرست کالای الکترونیکی کاملا اختیاری است، اگر این افراد حداقل ۲۰۰ هزار تومان از کالاهای کم درآمد را از لیست شارژ الکترونیکی دریافت کنند، از لیست کالای الکترونیکی شارژ می شوند. ۱۲۰ هزار تومان و برای آنها تشویقی واریز می شود. در واقع کل یارانه آنها که صرف کالاهای مورد نظر می شود به ۵۲۰ هزار تومان در ماه افزایش می یابد.
به گفته عسگریان، شرط تخصیص ۱۲۰ هزار تومان یارانه مازاد بر این است که همین مبلغ مازاد برای خرید کالاهای سبد تعریف شده دولت در کالابرگ هزینه شود.
لازم به ذکر است که خانوارها در دریافت یارانه دولتی به صورت نقدی یا غیر نقدی (کالابرگ) آزاد بودند. در این مدت بسیاری از خانوارها یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی را به یارانه غیرنقدی ۵۲۰ هزار تومانی ترجیح دادند زیرا آنها را ملزم به خرید کالاهای محدود با قیمت پایین می کرد.
شارژ مجدد کالابرگ پس از یک سال وقفه
دولت سیزدهم پروژه کالابرگ را تا پایان سال ۱۴۰۲ ادامه داد، اما پس از آن در سال ۱۴۰۳، دولت هیچ مبلغی به عنوان کالابرگ دریافت نکرد.
پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم در ۱۶ مرداد ۱۴۰۳، نهمین رئیس جمهور ایران نیز با بیان اینکه زیرساخت های پروژه کالابرگ وجود ندارد، از اتهام کالابرگ خودداری کرد. با بالا گرفتن انتقادات، دولت مجبور شد در اسفند ۱۴۰۳ مصادف با ماه مبارک رمضان از خانوارهای کم درآمد هزینه بگیرد.
این طرح در دولت چهاردهم تغییر کرد. اگر در دولت سیزدهم خانوارهای دریافت کننده یارانه دولتی برای دریافت یارانه نقدی یا غیرنقدی آزاد بودند، در دولت پزشکی همه خانوارهای دهک اول تا هفتم یارانه نقدی دریافت کردند و یارانه غیرنقدی دریافت کردند. کالابرگ تا امروز در ۴ مرحله برای دهک های اول تا هفتم درآمدی شارژ شده است. این مبلغ برای دهک های اول تا سوم ۵۰۰ هزار تومان و برای دهک های چهارم تا هفتم ۳۵۰ هزار تومان است.
طبقه متوسط نیازی به یارانه ندارد
کاهش فهرست یارانه بگیران یکی از تغییراتی است که در دولت چهاردهم اجرایی شد. به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای تامین مالی دهک های درآمدی کالابرگ ۳ باید بخشی از خانوارهای دهک های پایین جامعه از فهرست یارانه بگیران حذف شوند. به گفته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، برای تامین اعتبار کالابرگ ۳ دهک پایین درآمدی باید بخشی از خانوارهای دهک های پایین جامعه از فهرست یارانه بگیران حذف شوند.
احمد میدری روز سه شنبه پانزدهم آبان ماه ۱۴۰۴ در دفاع از عملکرد دولت در این زمینه به نمایندگان قوه مجریه گفت: خانوارهایی که از فهرست یارانه بگیران حذف شده اند بر اساس محاسبات دقیق بوده است. مثلاً هرکسی که در تهران خانه دارد و کل خانواده به جز ۳ دهک بالا ۳۰ میلیون تومان درآمد دارند محاسبه می شود و یارانه آنها یا قطع می شود یا تا پایان سال قطع می شود.
وی تصریح کرد: با محاسبه جمعیت ۹۰ میلیونی ایران، در هر دهک ۹ میلیون نفر قرار می گیرند. بر اساس برنامه ریزی انجام شده برای حذف ۳ دهک برتر جامعه، در سال ۱۴۰۳ باید ۲۷ میلیون نفر از لیست یارانه بگیران حذف شوند.
به گفته وزیر رفاه اجتماعی دولت فدرال، کار محاسبات از ابتدای سال آغاز شده و پس از جنگ، طرح حذف جمعیت ۳ دهک اخیر کلید خورد. همچنین از مرداد ۱۴۰۴، ۳ میلیون نفر از دریافت یارانه نقدی ۳۰۰ هزار تومانی در ماه محروم شدند. ما می توانیم این روند را ادامه دهیم تا به تعداد هدف گذاری شده ۲۷ میلیون نفر برسیم. وقتی از ۳ دهک برتر صحبت می کنیم، ممکن است در یک کشور به عنوان یک طبقه ثروتمند در نظر گرفته شود، اما در ایران به عنوان یک طبقه متوسط به حساب می آیند.
البته میدری در مورد واژه دهک های درآمدی در انتهای جدول (هشتم، نهم و دهم) توضیح داد و به سوف مرفا بیان کرد که وقتی از ۳ دهک برتر صحبت می کنیم، در هر کشوری به یک معناست. ممکن است در یک کشور جزو ثروتمندان باشند، اما در ایران جزو طبقه متوسط محسوب می شوند.
بنابراین رئیس دولت چهاردهم معتقد است با توجه به نرخ تورم هم در خوراک و هم اجاره بها، خانوارهای با درآمد ۳۰ میلیون تومانی نیازی به یارانه ندارند، در حالی که برخی از خانوارهای حذف شده کمتر از ۲۰ میلیون تومان درآمد دارند.
حداقل رفاه اجتماعی با طبقه متوسط معنا پیدا کرد
کسری بودجه باعث شده تا دولت به جای راهکار اصولی و کاهش بودجه های تخصیصی در برخی نهادها و مورد انتقاد جامعه و حداقل رفاه اجتماعی با طبقه متوسط جامعه از سفره مردم استفاده کند.
از سوی دیگر بودجه کالاهای اساسی اعم از دارو، تجهیزات پزشکی، مواد اولیه شیر خشک و نهاده های دامی در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ ۸ میلیارد دلار تعیین شده بود، در حالی که سال گذشته این رقم ۱۱ میلیارد دلار بود. وزیر جهاد کشاورزی با افتخار از بهبود تراز تجاری بخش کشاورزی از منفی ۱۱ به منفی ۸ میلیارد دلار به عنوان صرفه جویی ارزی یاد می کند تا اینکه فریاد دامداران که حیوانات از گرسنگی یکدیگر را می خورند به مجلس رسید. بنابراین وزیر به مجلس و معاونانش به سازمان بازرسی کل کشور فراخوانده شدند.
امروز تصمیم گیران به بهانه فساد یارانه برخی اقلام وارداتی از جمله گوشت، برنج و … درصدد حذف یارانه ۲۸۵۰۰ تومانی و جایگزینی آن با ارز مبادله ای بیش از ۷۰ هزار تومان هستند. ۷۰ هزار تومان تعویض می شود. هرچند مسئولان دولتی تاکید دارند که ارز ترجیحی تا پایان سال حذف نخواهد شد و این حذف با قیمت دولتی اقلام ضروری کالابرگ جبران می شود. اما با رویه ای که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پیش گرفته و عزم جدی دولت برای حذف طبقه متوسط جامعه از لیست یارانه بگیران، باید دید که آیا انفجار قیمت ها در سال آینده مانند سال ۱۴۰۱ مردم را فقیرتر از ۴ سال گذشته نخواهد کرد؟ اگرچه مبلغ ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان یارانه نقدی و غیرنقدی در مقایسه با نرخ تورم فعلی رقم ناچیزی است، اما تاثیر روانی آن می تواند نارضایتی مردم را دامن بزند.
بیش از یک ماه است که متولیان معیشتی مردم از وزارت اقتصاد، رفاه اجتماعی، جهاد کشاورزی، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه و … هدف پوشش دهک های پایین جامعه است و حتی ممکن است این خانوار به دهک های اول تا سوم محدود شود البته با تغییرات اعمال شده در طبقه بندی دهک های اجتماعی جدید وزارتخانه؛ یعنی حداقل خانوارها.
امکان کاهش اقلام کاتالوگ الکترونیکی در شارژ آبان ماه
قراره آبان ماه با روش جدید شارژ بشه. پیش از این مرجان دبیری سخنگوی پروژه کالابرگ الکترونیک در گفتگو با مهر از اضافه شدن ۴ قلم بوقلمون، بلدرچین، ماهی و میگو به ۱۱ قلم قبلی در فاز چهارم شارژ کالابرگ خبر داده بود. این در حالی است که استقبال مردم از اقلام طرح کالابرگ نشان می دهد که محصولاتی مانند ماکارونی، شیر و پنیر خریدار ندارد و مردم بیشتر به خرید محصولات ضروری با قیمت های بالا مانند حبوبات، برنج، روغن و سپس گوشت قرمز و گوشت مرغ در این طبقه بندی تمایل دارند. لبنیات در مصرف روزانه مردم به حداقل رسیده است.
حال باید دید جهش قیمت این اقلام برای مردم چقدر خواهد بود به خصوص برای ۹ میلیون نفر از طبقه متوسط که رئیس دولت چهاردهم با حذف یارانه ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی و جایگزینی آن با ارز سعی در حذف آنها از لیست یارانه بگیران داشته است.
محدودیت اقلام ضروری در طرح کالابرگ
غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگاران مهرماه در خصوص آخرین زمان توزیع کالاهای جدید و عرضه کالاهای اساسی با قیمت مناسب گفت: سعی می شود اثر عرضه و تقاضا و بهره وری آن در قیمت ها به طور دقیق اعمال شود. اما در عین حال خانوار تحت پوشش کالابرگ می توانند کالاهای مورد نیاز خود را با قیمت های ثابت خریداری کنند.
به گفته وی، توزیع لیست کالای جدید با قیمت های مصوب خواهد بود و با حذف ارز از ابتدای زنجیره، قیمت کالاها برای صاحب فهرست کالا تفاوتی ایجاد نمی کند. در روش جدید فهرست کالا، کالاها اولویت بندی شده و تعداد اقلام کاهش می یابد و دولت در نظر دارد این اقلام را با قیمت قطعی در اختیار خانوارهای تحت پوشش قرار دهد.
وی همچنین به خبرنگار مهر درباره تفاوت طرح جدید کالابرگ یادآور شد: طرح جدید کالابرگ همان اقلام است اما با نرخ کمتر و دولت در این طرح مابه التفاوت قیمت ارز ترجیحی و ارز مبادله ای را پرداخت می کند.
سیدحمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز از تغییرات اقلام فهرست کالایی خبر داد و اظهار داشت: در شارژ آبان ماه این یارانه غیرنقدی دولتی، تغییراتی در کالاهای اساسی ایجاد شده و تعداد محصولات کاهش یافته است.
وی بیان می کند که روش جدید تفاوت چندانی نخواهد داشت و فقط کالاها در اولویت هستند و دولت مابه التفاوت قیمت این کالاها را به خانوارهای مشمول طرح پرداخت می کند. در واقع این اقلام به دلیل شارژ کالابرگ با نرخ ثابت در اختیار افراد دهک های کم درآمد قرار می گیرد. ضمناً تعداد عشرهای درج شده در طرح به اندازه ۷ دهک درآمدی قبلی خواهد بود.
