بازار، گروه استان ها: بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که پشت هر شهر موفق یک روستای تولید محور قرار دارد. در واقع زمانی می‌توان در شهرها انتظار توسعه اقتصادی مناسب داشت که روستاهای تولید محور قدرت اقتصادی داشته باشند.
کارشناسان می گویند بهترین حالت در این بین آن است که یک روستا تولید محور باشد و شهر مصرف کننده تولیدات روستایی تا یک موازنه اقتصادی در هر منطقه شکل بگیرد و هر دو سوی این معادله از مجرای اقتصاد منتفع شوند.
در سال‌های اخیر به خصوص یک دهه گذشته اقتصاد تولید محور روستاها با چالش‌های بزرگی روبرو شده‌اند و بسیاری از روستاها تقریباً خالی از تولید هستند کما اینکه در استان سمنان شاهد هستیم به جای آنکه روستاها تولید و شهرها مصرف کنند روستاها مصرف کننده محصولات شهری شدند. در این بستر نمی‌توان توقع و انتظار توسعه اقتصادی داشت زیرا یرساخت‌های توسعه محور به جای آنکه از روستا به سمت شهر حرکت کنند از شهرها به سمت روستاها حرکت کردند و این یعنی روستا خالی از تولید شده است.
خروج روستاها از مدار تولید
یک کارشناس اقتصادی در این ارتباط به خبرنگار بازار می گوید: یکی از نتایج اینکه تولید از روستاها خارج می شود، مهاجرت به شهرها و خالی شدن روستاها از کار نیروی کار و در نهایت جمعیت است که البته دلایل مختلفی از جمله خشکسالی و کم آبی همچنین مشکلات عدیده کشاورزی و دامداری دارد.
براتی کارشناس اقتصادی: اهمیت روستاها در تامین غذا و امنیت غذایی بر هیچکس پوشیده نیست و در نتیجه به همان نسبت، عدم تولید غذا در روستاها سبب ضررهای هنگفت در شهرها می‌شود
محمد تقی رضوانی با بیان اینکه خشکسالی‌های مکرر در سال‌های اخیر از یک سو دخالت‌های دولتی در قیمت گذاری نهاده‌های دامی شیر و لبنیات و گوشت از سوی دیگر سبب شده تا دامداران و کشاورزان روستایی نسبت به تولید کم رمق شوند، ابراز کرد: در نتیجه این موضوع است که روستاها از تولید خالی می شود.
وی می افزاید: وقتی یک روستا از تولید خالی شود طبیعتاً نیروی کار آن می‌بایست به شهر بیاید و در نتیجه وستا خالی از نیروی کار می‌شود دولت‌ها در سال‌های اخیر چندان این خطر را جدی نگرفتند و نهایت کاری که توانستند انجام دهند عطای مشوق‌ها و تسهیلات بانکی برای مشاغل روستایی است که عملاً جواب نداده و روستاها خالی از سکنه و تولید شدند.
آثار سوء تغییر موازنه
این کارشناس اقتصاد کشاورزی و روستایی ادامه می دهد: یکی از خطرناک‌ترین آثار سوء این موضوع آن است که امروز روستاییان حتی لبنیات خود را از شهر تامین می‌کنند و این پدیده‌ای است که در سال‌های اخیر متاسفانه باب شده است در حقیقت به جای آنکه شهرها مصرف کننده تولیدات روستایی شوند در واقع روستاها مصرف کننده تولیدات شهری شده است این موازنه سالم اقتصادی تولید محور را بر هم می‌زند.
رضوانی با بیان اینکه این تغییر موازنه دیگرآثار سوئی نیز دارد که برای مثال می توان به مهاجرت اشاره کرد، ابراز داشت: بسیاری از مهاجرت ها در یکی دو دهه اخیر به شهرها از سوی روستائیان به اجبار بوده و دولت هم نتوانسته جلوی آن را بگیرد و طبیعتاً وقتی از دولت صحبت می کنیم مقصود روحانی و رئیسی و … نیست مقصود مجموع حاکمیت دولتی در کشورمان است که متاسفانه روستاها را نتوانسته آنطور که باید و شاید اعتلا ببخشد.
وی می افزاید: نگاهی به آمارها نشان می دهد که هر زمان وضعیت اقتصادی و تولید و تامین غذای ما در بهترین وضعیت قرار داشته شاهد دوران شکوفایی اقتصادی و تولیدی در روستاها بوده ایم و برعکس هر زمان در زمینه رشد اقتصادی در افول بوده ایم دقیقاً در همان مقطع روستاهای ما با مشکلات جدی تولیدی روبرو بوده و نتوانسته اند آنطور که باید و شاید از شهرها ما پشتیبانی کنند.
روی دیگر سکه
این سکه اما روی دیگری هم دارد یک کارشناس اقتصادی دیگر در گفتگو با خبرنگار بازار اعلام می کند: اهمیت روستاها در تامین غذا و امنیت غذایی بر هیچکس پوشیده نیست و در نتیجه به همان نسبت، عدم تولید غذا در روستاها سبب ضررهای هنگفت در شهرها می‌شود از طرف دیگر فقط تولید نیست که در این موازنه اقتصادی دچار ضرر شده بلکه ما در زمینه گردشگری هم شاهد این موضوع هستیم.
شهرام براتی با بیان اینکه به جز معدود روستاها که در واقع توانستند در سال‌های اخیر برند گردشگری شوند مابقی روستاهای استان سمنان علی رغم داشتن ظرفیت‌های بسیار ویژه خالی از گردشگر هستند، تاکید کرد: این سبب شده تا خانواده‌های روستایی نتوانند به درستی ارتزاق خودشان را تامین کنند.
براتی کارشناس اقتصادی: جهاد کشاورزی و تعاون روستایی به روستاها بذر و کود می‌دهند اما بعد از اینکه این نهاده‌ها تبدیل به محصول شد یک روستایی رها می‌شود نمی‌داند که محصول خود را باید چطور و در کجا بفروشند
وی می افزاید: یکی از مهمترین موضوعاتی که سبب شده روستاها خالی از تولید شوند این است که خدمات درستی به روستاها نمی‌رسد بیش از ۲۰ ارگان دولتی و نیمه دولتی به روستاها خدمات می‌دهند مانند تعاون روستایی، جهاد کشاورزی، میراث فرهنگی، پست بانک و غیره اما همه این ارگان‌ها به روستاها محصول می‌فروشند کسی از روستاها محصول نمی‌خرد.
کسی به روستائیان ماهی گیری یاد نداده است!
این کارشناس اقتصادی ادامه می دهد: به زبان ساده‌تر جهاد کشاورزی و تعاون روستایی به روستاها بذر و کود می‌دهند اما بعد از اینکه این نهاده‌ها تبدیل به محصول شد یک روستایی رها می‌شود نمی‌داند که محصول خود را باید چطور و در کجا بفروشند این موضوع سبب می‌شود تا روستاییان نسبت به تولید رغبت خود را از دست بدهند زیرا همیشه جاده روستا به دولت یک طرفه بوده است.
براتی در ادامه می گوید: نمونه مشابه این موضوع را در گردشگری هم می‌توان دید وسعه فله‌ای و بسیار سریع بوم گردی‌ها و کان‌های اسکان گردشگر با اعطای تسهیلات بانکی به رشد قارچگونه ین زیرساخت‌های گردشگری منجر شد اما دولت عملاً هیچ برنامه‌ای برای فرستادن گردشگر به روستاها نداشت در این مورد هم روستاییان تا ایجاد زیرساخت دولت را در کنار خود دیدند اما بعد از آن تنها ماندند با این تفاوت که حالا در قبال تسهیلات بانکی بدهکار هم شدند اگر دولت به جای دادن ماهی به روستاها ماهیگیری را یاد می‌داد به مراتب وضعیت روستاهای ما بهتر بود.
وی می افزاید: مصداق دیگر این موضوع را می‌توان در نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد دید که در چهار دهه اخیر حمایت‌های خودشان را صرفاً به پرداخت کمک هزینه و مستمری محدود کردند و در نتیجه کار را در روستاها سخت کردند بسیاری از خانواده‌های تحت پوشش در روستاهای استان سمنان از ترس روج پوشش‌های کمیته امداد به سمت تولید نمی‌روند زیرا در تمام این چهار دهه اخیر به آنها آموزش کافی و لازم برای توانمندسازی داده نشده است در نتیجه روستاییان نمی‌دانند که از راه دیگری هم برای زندگی وجود دارد.
یکی از موضوعات آزار دهنده در بر هم خوردن معادله بین شهر و روستا یا همان تبدیل روستای تولید محور به پایگاه مصرف گرایی تولیدات شهری این است که دولت ها در دو دهه اخیر این موضوع را می دیدند اما توان و عزم جدی و برنامه عملیاتی برای تقویت تولید روستایی نداشتند و از سوی دیگر برعکس انگار عزم جدی برای از میان برداشتن تولید در روستاها بوده است. عدم افزایش قیمت خرید تضمینی گندم و شیر از یک سو، عدم مدیریت نهاده های دامی، تلاطم های شدید قیمت لبنیات و دلار و … سبب شده تا مشکلات عدیده ای برای تولیدگران عرصه کشاورزی و دامداری در کشورمان ایجاد شود.
منبع:تحلیل بازار
